تردید ندارم در سفر به مازندران، علاوه بر طبیعت، آیینها و سنتهای پرتعداد و شورانگیز هم میتواند مجابتان كنند دوباره و چندباره به مازندران بیایید. روستاها قادرند شما را به رویا ببرند و برایتان خاطره بسازند.
اهل هر نوع سفر كه باشید احتمالاً با جشنها، شاد میشوید و برای عزیزان چشم به راهتان سوغات برمیدارید. تابستان دارد به نیمههای خودش نزدیك میشود و شالیزارهای مازندران رنگهای سبزِ قشنگشان را میدهند به كاهی و طلایی. فصل برداشت و دروی برنج كه میرسد در گوشه و كنار این سرزمین پربركت به پاس قدردانی از خالق آفرینش، آیینها و ضیافتهایی برگزار میشود تا ضمن جشن، پایكویی و سرور، به خاطر بركت و نعمت و یك دوره دیگر كاشت، داشت و برداشت محصول و فراغت موقت از كار در مزرعه در میان خانوادهها و اهالی هر منطقه، دسته جمعی مراتب سپاسگزاری از خداوند انجام شود.
جشنهای خرمن را در این سرزمین دنبال كنید كه سرشارِ موسیقی است و رقص و شادی. لبریز عشق است و مهربانی. خوردنیهای خوشمزه هم فراوان است، خاصه آنهایی كه با برنج و محصولات مرتبط با آن مثل آرد برنج طبخ میشوند.
حالا كه تیر ماه وارد سومین دهه گرم خود شده، فریدونكناریها كه تولیدكننده بهترین برنج كشور و صاحب برند هستند، نخستین خوشهها را در روستای «زاهدكلا» درو كردند و جشن خرمن به پا میكنند.
بیایید این بار با هم به شهر منحصربهفرد فریدونكنار برویم؛ در فریدونكنار، ساحل به پیشوازتان میآید و دریا به شما سلام میكند. آسمان لاجوردی و نیلی آن را فراخ مییابید كه به سكوت دعوتتان میكند و تماشا.
در این شهر دلربا به نگاه كردن جزر و مدهای ممتد، موجهای شوقآفرینِ رها، دریای همیشه زیبا، ماسه، حباب، صدف، كشتیهای كوچك باری و تفریحی، ماهیهای درشت و ریز، بوی رطوبت، خاك باران خورده، روزهای مهآلود و شالیزارهای كوچك و بزرگ و تالابها دعوتید.
در فریدونكنار موسیقی آب هر روح بیتابی را آرام میكند، در این شهر كوچكِ باشكوه، از تماشای دریای فریبا كه فارغ شدید به دیدار آببندانهای بسیار بروید. در تابستان هم میتوانید آواز نشاط انگیز پرندگان ساكن و مهاجر را بشنوید؛ در زمستان البته این موسیقی طنیناندازتر از همه سال است. این روزها میتوانید به آغوش دریا بشتابید و از گرمی آب لذت ببرید.
قدمت فریدونكنار طبق آثار تاریخی كه تاكنون كشف شده حداقل ۳۸۰۰ سال است. قصر فریدون شاه شاخصترین مدرك این ادعاست كه آثار آن میان شالیزارهای جنوب شرق این شهرستان قرار دارد و به قال كتی مشهور است.
فریدونكنار حدود ۹ كیلومتر ساحل ماسهای دارد كه ۸۰ درصد بیشتر آن آزاد است. برای راه رفتن روی ماسههای نرم هر وقت دلتان خواست به مازندران بیایید؛ از تابستان گرم تا زمستان سرد كه تماشای موجهای بلند دریا خوشحالتان میكند. دسترسی به ساحل آسان است، دریا همین نزدیكی است؛ دیوار به دیوار شهر. علاوه بر شنا در مناطق مجاز، میتوانید با قایقها، شناورها و كشتیهای تفریحی، گشتن در دریا را هم تجربه كنید اگر تاكنون تجربه نكردهاید.
فریدونكنار در جوامع بینالمللی نامی آشناست، میپرسید چرا؟ تنها زیستگاه بینالمللی درنای سیبری، در ایران و یكی از چهار زیستگاه درنای سیبری جهان در این شهر قرار دارد. نادرترین موجود زنده ایران، زمستانها را در تالابهای فریدونكنار میگذراند. «امید» آخرین بازمانده جمعیت غربی درنای سیبری به شمار میرود كه پس از مرگ جفت خود، حدود ۱۴سال پیاپی به تنهایی صدها كیلومتر پرواز و مهاجرت زمستانه میكند و وارد تالاب فریدونكنار میشود. آذر، ماه آخر پاییز میتوانید با تورهای پرندهنگری به اینجا بیایید و این پرنده زیبا كه صدای آرام، آهنگین و فلوت مانندش شبیه كروك كروك است، را بشنوید. این پرنده سفید كه انگار ماسك قرمز تیرهای از نوك منقار تا پشت چشمش كشیده شده با پاهای قرمز، اواخر اسفند ماه فریدونكنار را به مقصد خانه ییلاقیاش در شمال روسیه ترك میكند.
باور كنید فریدونكنار از یك استان هم بیشتر جای دیدنی و مقصد سفر و…، دارد. قول میدهم در فرصت دیگری این شهر قشنگ را با جزییات بیشتری معرفی كنم. اما امروز بیایید به جشن خرمن برویم. جانم برایتان بگوید؛ دلیل مقبول بودن برنج اینجا ریشه در تالابها و آببندانهای بزرگ و كوچك شهر دارد. حضور پرشمار پرندگان در این تالابها در تمامی فصول سال خاصه پاییز و زمستان كه زیستگاه پرندگان مهاجر نیز هستند، بخشی از پروتئین مورد نیاز خاك را تامین، آب زراعی را ذخیره، سفره آب زیرزمینی را تغذیه كرده و بار آلودگی را كاهش میدهند.
آببندانها و بعضی از كشتزارها پس از برداشت محصول برنج در پایان پاییز زیر آب میروند و آببندانهایی را در طول زمستان تشكیل میدهند. مكان این آببندانها ثابت است، چون داری خاكریزهای بلندتر و محكمتری برای نگهداری آب پس از پایان كشت و كار هستند. این آببندانها در زمستان به محل پرورش ماهی هم تبدیل میشوند. حالا یقین دارم دلیل مرغوبیت برنج فریدونكنار را میدانید؛ مزارع برنج با حضور پرندگان و ماهیها جان میگیرند و خاك قوت دارد. وجود این پرندگان به مدت پنج تا هفت ماه در شالیزارها، باعث تزریق مقادیر زیادی فضله پرندگان شده و این كودهای طبیعی به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی ازت و فسفر موجب غنی شدن خاك شالیزارهای منطقه میشوند و مصرف انواع كودهای شیمیایی را به حداقل ممكن میرسانند. بنابراین محصول به دست آمده «ارگانیك» است.
برنج فریدونكنار طعم و عطری ویژه و هضم راحتی دارد. خوشپخت است و بیشتر از سایر ارقام محلی قد میكشد. درصد ترك خوردگی و میزان چسبندگی آن نیز بعد از پخت به مراتب كمتر است. بارندگیها كه خوشبختانه تعدادشان در این شهر كم نیست و زمین حاصلخیز و جلگهای، فریدونكنار را به كشتگاه مستعد برنج تبدیل كرده است. نام برنج این شهر را جزو سالمترین برنجهای ایران، بلكه جهان میآورند كه در خرداد ماه سال ۱۳۹۶ به خاطر مرغوبیت و مورد پسند همگان بودن به ثبت ملی رسید و دارای نشان جغرافیایی برنج فریدونكنار شد. فریدونكناریها در سال بیش از ۱۵۰ هزار تن برنج صادر میكنند.
جای دلواپسی نیست؛ از حالا تا یك ماه دیگر حتی بیشتر (به دلیل كشت دوم برنج در بعضی مناطق) جشنهای خرمن برپاست. حق دارید بگویید «در این اوضاع اقتصادی كی حال جشن رفتن و جشن گرفتن دارد.» ولی این مردم كه هنوز هم به دیرینهگی رسمهای قشنگ و پرمعنایشان باور دارند، به سرور و شادی و چَكهِ سِما میپردازند و یاد ساكنان و اقوام پیشین این دیار را زنده میكنند كه در شرایط سختتر از این هم زیستند و با خواندن و اجرای حركات موزون در مزارع و حین كار نمیگذاشتند ناامیدی و خستگی بر آنها چیره شود.
گشت و گذارتان كه به پایان رسید سری به بازار ماهیفروشان بزنید و به راسته برنجفروشان، در خیابان ولیعصر بروید، در برنجفروشیها یك مشت برنج اصیل فریدونكنار را بو كنید. خوشتان آمد سوغات بردارید