معرفی كاخ هشت بهشت
كاخ هشت بهشت یكی از مهم‌ترین جاهای دیدنی اصفهان به شمار می‌رود. تزیینات كاخ در دوران صفویه به‌حدی باشكوه و هنرمندانه بوده كه هیچ سیاحی از اعجاب و تحسین آن‌ها خودداری نكرده است. این مجموعه امروزه در خیابان باغ گلدسته قرار دارد و با زیبایی‌هایی خود به‌عنوان یكی از زیباترین كاخ‌های ایران شناخته می‌شود.
این كاخ را با نام‌های دیگری نظیر هشت به هشت و هشت در بهشت نیز می‌شناسند. در سال ۱۳۱۳ با شماره ۲۲۷، كاخ هشت بهشت در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. امروزه پارك شهید رجایی پیرامون كاخ قرار دارد و یكی از تفرجگاه‌های محبوب اهالی اصفهان است.
كاخ هشت بهشت كجاست؟
كاخ هشت بهشت در پارك شهید رجایی، در خیابان باغ گلدسته واقع شده است. برای دسترسی به این مكان می‌توانید از وسایل حمل‌و‌نقل عمومی یا خودروی شخصی استفاده كنید. نزدیك‌ترین ایستگاه مترو به هشت بهشت، ایستگاه میدان امام حسین است كه از ایستگاه تا مقصد را می‌توانید پیاده طی كنید. همچنین ایستگاه‌های اتوبوس میدان امام حسین و خیابان باغ گلدسته (خیابان هشت بهشت) در نزدیكی كاخ قرار دارند. پاركینگ عمومی خیابان گلدسته نیز در فاصله مناسبی از هشت بهشت واقع شده است.
تاریخچه كاخ هشت بهشت
ساخت كاخ هشت بهشت اصفهان در سال ۱۰۸۰ هجری قمری و مقارن با سومین سال سلطنت شاه سلیمان صفوی به اتمام رسید و نمونه‌ای از عالی‌ترین كاخ‌های نشیمن دوران صفویه است. میرزا محمد طاهر نصرآبادی صاحب تذكره نصرآبادی، در تذكره خود نام بیش از هزار شاعر دوران صفویه را احیا كرد و خود نیز شعر می‌سرود. وی درباره بنای كاخ سلطنتی هشت بهشت اصفهان اشعاری سروده است كه بیشتر آن‌ها ماده‌تاریخ بنای این قصر سلطنتی است.
گردید زمین اصفهان تاج جنان (۱۰۸۰) از قصر بلند قدر زیبا اركان (۱۰۸۰)
پاینده عمارت از سلیمان زمان (۱۰۸۰) درگاه عبادت این بود ورد ملك (۱۰۸۰)
عمارت هشت بهشت در دوره سلطنت ناصرالدین شاه قاجار و حكومت ظل السلطان بر اصفهان به مدرسه همایونی تبدیل شد. میر سید علی جناب مولف تاریخ (الاصفهان) در صفحه ۶۴ از این كتاب كه دفتر اول آن در تاریخ ۱۳۴۲ هجری قمری در مطبعه فرهنگ اصفهان به چاپ رسیده است، چنین شرح می‌دهد:
۱۳۰۰ – ظل السطان مدرسه همایونی را در هشت بهشت تأسیس كرد تحت ریاست علی‌خان ناظم العلوم، دو سال بیشتر دوام نكرد لیكن اثرات خوبی گذارد.
دیولافوآ نیز ضمن شرحی كه در سفرنامه خود از باغ و عمارت هشت بهشت داده است، به مدرسه همایونی هشت بهشت اشاره می‌كند:
ایرانیان بزرگ و كوچك، خوشنویس یا بدنویس، شاگرد یا معلم ، همه كاغذ را به كف دست قرار داده یا روی زانو گذارده ومینوسند، هرگاه فرشی روی زمین افتاده باشد و چوب‌فلكی هم دركناری دیده شود می‌توان فهمید كه اینجا دیوان‌خانه یا مكتب است.
باغ و قصر هشت بهشت از طرف ناصرالدین‌شاه قاجار به بانو عظمی افتخار الدوله واگذار شد؛ مشروط بر اینكه وضع و هیئت آن را تغییر ندهد و حریم آن را در خیابان چهارباغ در كمال تنظیف و تنقیح نگاه‌داری كند. پس از فوت بانوی مزبور، باغ و قصر هشت بهشت در تصرف وراث او باقی ماند؛ ولی در این مدت تغییرات كلی در وضع باغ و قصر مزبور به‌وسیله متصرفین بنا داده و مانند عالی‌قاپو و چهلستون، تزیینات نقاشی و طلاكاری و آینه‌كاری آن در زیر قشری از گچ با تزیینات گچی مستور شد. از تاریخ پانزدهم شهریورماه ۱۳۴۳ باقی‌مانده باغ هشت بهشت و قصر مزبور رسما به وزارت فرهنگ و هنر واگذار شد. هشت بهشت امروز همچون سایر بناها و آثار تاریخی كشور زیر نظر سازمان میراث فرهنگی به حیات خود ادامه می‌دهد.
معماری كاخ هشت بهشت
این عمارت ۳۰ متر طول و ۳۵/۲۶ متر عرض دارد، از سطح مجاور باغ آن دو متر بلندتر است و به‌وسیله دو پلكان ۱۰ پله‌ای (متصل به نماهای شرقی و غربی قصر) از زمین جدا می‌شود. پس از آن ایوانی با دو ستون چوبی بلند وجود دارد كه با ورودی‌هایی به سرسرای مركزی ارتباط پیدا می‌كند. طاق این سرسرا به یك نورگیر گنبدی شكل با هشت پنجره چوبی ختم می‌شود. در وسط سرسرا حوضی هشت‌ضلعی قرار دارد كه قطر آن ۳۰/۳ متر است و فواره دارد. درهای اطراف این سرسرا به اتاق‌های هشت‌ضلعی راه می‌یابد كه به پذیرایی از زن‌ها اختصاص داشته است.
ایوان اصلی به‌سوی شمال قصر و هشت‌ضلعی است و دو ستون بلند از چوب سرو دارد. در وسط ایوان اصلی حوضی به طول ۸۰/۲ و عرض ۳۰/۲ با فواره‌ای در میان آن ساخته شده است. سقف این ایوان دارای تزیینات بسیاری است و دیوارهای داخلی قصر هم با نقاشی و طلاكاری و اشكال پرندگان مختلف و گل‌های رنگارنگ و شیشه‌كاری‌ها و آینه‌كاری‌ها تزیین‌شده‌اند. در این سرسرا دو تابلو نقاشی بزرگ دیده می‌شود كه فتحعلی شاه را روی تخت نشان می‌دهد و در اطراف او چند نفر از فرزندانش قرار گرفته‌اند. تمام این عمارت روی زیربنایی قرار گرفته است كه پایه بنا محسوب می‌شود و از مرمرهای زیبای تبریز ساخته شده است.
اتاق‌های طبقه اول در چهار گوشه عمارت تزییناتی از گچ‌بری و نقاشی دارند. در طبقه دوم عمارت نیز مجموعه‌ای از رواق‌ها، اتاق‌ها، طاق‌ها و پنجره‌ها بر زیبایی آن می‌افزاید. این طبقه به راهروها و اتاق‌های متعددی تقسیم شده است كه هر یك تزیینات ویژه خود دارند. در برخی حوض آب و در بعضی بخاری‌های دیواری تعبیه‌شده‌اند. دیوارها را نیز آینه‌های فراوان پوشانیده‌اند.
تمام سقف‌های كاخ را نیز موزاییك‌های بسیار عالی پوشانیده‌اند و دالان‌ها و غلام‌گردش‌های بسیار زیبا و هماهنگ آن‌ها را احاطه كرده‌اند. نكته حائز اهمیت در این عمارت ارتباطی است كه میان فضاها و قسمت‌های مختلف آن پدید آمده است. این ارتباط باعث می‌شود تا عمارت هشت بهشت اصفهان در عین تنوع و گوناگونی و تعدد فضا از وحدت و یكپارچگی و تزیینات قابل‌توجه برخوردار شود.
اطراف عمارت در قسمت خارجی آن با سنگ‌های سخت پوشیده شده و در وسط این قسمت سنگ‌فرش آبروی كوچكی تعبیه شده است كه اضافه آب‌های حوض‌های داخل و خارج عمارت در آن جریان پیدا می‌كند. از این مجرا آب به داخل دو آب‌نمای بزرگ به عرض هشت متر و طول ۵۰ متر فرومی‌ریزد كه در مقابل ایوان‌های غربی و شرقی عمارت قرار دارند. محوطه كاخ با چنارهای بلند محصور شده است و باغچه‌های گل آن را آرایش می‌دهند. این گل‌ها بیشتر از نوع گل رز و یاسمن هستند. خیابان شمالی كاخ به قصر چهلستون مربوط می‌شود و خیابان غربی با سردر بزرگی به خیابان چهارباغ اتصال می‌یابد.
ساعات بازدید و بلیط كاخ هشت بهشت
ورود به پارك شهید رجایی بدون هیچ هزینه‌ای و در تمام ساعات شبانه‌روز ممكن است و در پارك می‌توانید شاهد نمای بیرونی كاخ باشید. برای ورود به كاخ و بررسی دقیق‌تر بنا، از ساعت ۹ تا ۱۷ می‌توانید به آن مراجعه كنید. بهای بلیط برای گردشگران داخلی چهار هزار تومان و برای گردشگران خارجی ۳۰ هزار تومان (۱۳۹۹) است.
پرسش‌های متداول
كاخ هشت بهشت كجاست؟
كاخ هشت بهشت در پارك شهید رجایی، در خیابان باغ گلدسته واقع شده است.
كاخ هشت بهشت در چه زمانی ساخته شده است؟
ساخت كاخ هشت بهشت در سال ۱۰۸۰ هجری قمری، مقارن با سومین سال سلطنت شاه سلیمان صفوی به اتمام رسید.
ساعات بازدید كاخ هشت بهشت كدامند؟
ورود به پارك شهید رجایی بدون هیچ هزینه‌ای و در تمام ساعات شبانه‌روز ممكن است و در پارك می‌توانید شاهد نمای بیرونی كاخ باشید. برای ورود به كاخ و بررسی دقیق‌تر بنا، از ساعت ۹ تا ۱۷ می‌توانید به آن مراجعه كنید.
بلیط كاخ هشت بهشت چقدر است؟
بهای بلیط كاخ هشت بهشت برای گردشگران داخلی چهار هزار تومان و برای گردشگران خارجی ۳۰ هزار تومان (۱۳۹۹) است.