گلفشان نفتلیجه (گمیشان)گلستان

استان شمالی و خوش آب‌وهوای گلستان دارای جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متعددی دارد. آبشارهای زبیا و تماشایی مانند كبودوال، لُوه، پارك ملی گلستان و پارك جنگلی النگدره، تالاب‌های گمیشان و آلماگل، گنبد قابوس و دیوار گرگان از جمله آن‌ها است. اما یكی از حیرت‌انگیزترین دیدنی‌های گلستان پدیده‌های شگفت‌انگیز و نادر به نام گِلفشان یا گل فشان است. گلفشان یارن قارق، اینچه گوبكلجه و نتفلیجه؛ گلفشان‌های این استان هستند.

در این مقاله به گلستان و شهرستان گمیشانسفر می‌كنیم و از گلفشان نفتلیجه در نزدیكی گُمیش تپه دیدن می‌كنیم. پس با كجارو در این سفر همراه باشید.

سفر كردن به برخی مكان‌ها و دیدن بعضی از جاذبه‌ها، چیزی مثل خواب و رویا می‌ماند. گلفشان نفتلیجه نیز یكی از همین مكان‌ها است. جایی كه تا وقتی به نزدیكی آن نرسید، نمی‌توانید حدس بزنید و تصور كنید كه چه چیزی در انتظارتان است. گلفشانی شگفت‌انگیز و تماشایی كه گاهی به رنگ بنفش در می‌آید و نفتلیجه را به حوضچه‌ای به رنگ بنفش و رویایی تبدیل می‌كند.

گلفشان نفتلیجه كجاست؟

گلفشان نفتلیجه از جاهای دیدنی گلستان است كه در شهرستان گمیشان و در كرانه‌های شرقی دریای خزر واقع شده است. این گلفشان در ۱۵ كیلومتری شهر مرزی و تركمن‌نشین گمیش تپه قرار دارد و فاصله كمی با بندر تركمن دارد.

نفتلیجه؛ گلفشانی تماشایی

این گلفشان حدود هشت متر ارتفاع و ۵۰۰ متر قطر دارد و در بالای آن دریاچه كوچكی شكل یافته و از دهانه‌ی آن آب شور به‌همراه گِل رس و گاز با فشار و غلظت زیاد خارج می‌شود. این گلفشان، روان روی زیادی دارد و غلظت مواد خروجی آن در مقایسه با نمونه‌های مشابه در مناطق جنوبی كشور كمتر است. از این مكان بوی نفت خام به مشام می‌رسد كه البته این چیزی از زیبایی آن كم نمی‌كند. از زیبای‌های دیگر این گل فشان، دهانه‌های فرعی گاز است كه به‌شكل چاله‌های كوچك آتش‌فشانی دیده می‌شود.

نفتلیجه دارای خواص درمانی است و گِل‌های آن برای درمان بیماری‌هایی مانند دردهای مفاصل و ستون فقرات و سفتی مفاصل، بیماری‌های عصبی، مراحل اولیه تنگی عروق و انقباضات عضلانی مفید است و استحمام در گلفشان‌ها به‌دلیل وجود عناصر شیمیایی خاص در تركیبات آن‌ها برای بدن سودمند است.

علت تغییر رنگ گلفشان نفتلیجه

بدون شك اگر زمانی كه به نفتلیجه بروید و حوضچه‌ی آن را به رنگ بنفش یا صورتی ببنید، متعجب می‌شوید و این سوال برایتان پیش می‌آید كه علت این تغییر رنگ چیست؟ تغییر رنگ نفتلیجه كه به‌تازگی اتفاق افتاده است، نشان از وجود ماده‌ی معدنی و ارزشمند ید در محیط اطراف آن است؛ چنانچه در دشت‌های شمال و شمال غربی گلستان این ماده به‌وفور یافت می‌شود. بد نیست بدانید ید در آب دریا و شورابه‌های خارج شده از اعماق زمین با تركیبات سدیم و پتاسیم وجود دارد و در آب‌های شور خروجی از چاه‌های نفت و نمك نیز مشاهده می‌شود.

در دهه‌ی ۸۰ میلادی ماده‌ی ید از نوعی سنگ رسوبی كشف شد. این ماده به حالت جامد، بلورهای خاكستری و بنفش مایل به سیاه است كه كمی درخشندگی فلزی دارد. با توجه به وجود تركیبات مواد محلول در آب خروجی این گلفشان و رنگ و شكل ظاهری آن، آب خروجی نفتلیجه دارای ید است كه در معرض هوا و در فعل‌و‌انفعالات شیمیایی با آب به رنگ بنفش درآمده است.

جالب است بدانید كه ید در  صنعت اهمیت بالایی دارد و از آن در ساخت اسید استیك، كائوچو، رنگ‌دانه، مواد آلی، تولید فلزات با خلوص بالا، مكمل غذایی، لاستیك اتومبیل، صنایع هوافضا و الكترونیك نیز به كار می‌رود. بنابراین گلفشان‌ها علاوه بر اینكه یك جاذبه‌ی گردشگری به شمار می‌روند، از اهمیت اقتصادی بالایی نیز برخودار هستند.

بهترین زمان دیدن گلفشان نفتلیجه

فعالیت‌های زیرزمینی گلفشان نفتلیجه در زمان‌های مختلف سال متفاوت است، اما معمولاْ در هر زمان كه از آن‌ها دیدن كنید، می‌بینید كه هر چند دقیقه، آب شور به‌همراه گاز از مركز آن فوران می‌كند كه دیدن آن خالی از هیجان نیست. نكته دیگر اینكه نفتلیجه به‌تازگی تغییر رنگ داده و به‌صورت دریاچه‌ای از رنگ صورتی و بنفش در آمده است. پس اگر هنگامی كه به این مكان سفر كردید و آن را به رنگ بنفش دیدید، آدم خوش‌شانسی هستید.

اقامت در گمیشان

گلفشان نفتلیجه به شهر گمیش تپه نزدیك است و تنها ۱۵ كیلومتر با آن فاصله دارد. بعد از گلشفان‌گردی اگر مایل بودید تا در این منطقه بمانید و از سایر جاذبه‌های دیدنی آن دیدن كنید، می‌توانید در اقامتگاه‌‌های بوم گردی شیر محمدی، خانه مظفری، اسحاق و مرضیه و سایر مراكز اقامتی اقامت داشته باشید.

حالا اگر به گلفشان‌ها علاقه‌مند شدید و دوست دارید تا در مورد این پدیده‌های جالب بیشتر بدانید، در ادامه با ما همراه باشید تا ببنیم گلفشان‌ها چه هستند و چگونه به وجود می‌آیند.

گلفشان چیست؟

گلفشان‌ها از پدیده‌های طبییعی و جالب زمین‌شناسی هستند كه از یك یا چند دهانه‌ی آتش‌فشانی تشكیل شده‌اند و از دهانه‌ی آن‌ها گل و لجن خارج می‌شود. علت اصلی خروج گل، وجود فشار بخار آب در زیر گل فشان است. اغلب به شكل مخروطی از جنس گل رس بوده و از ارتفاع دو متر تا حداكثر ۴۰۰- ۵۰۰ متر از اطراف خود و با قاعده‎ای به قطر ۲۰ متر تا حداكثر ۳۵۰۰ متر در طبیعت دیده می‌شوند. این گل فشان‌ها تپه‌ای یا دایره‌ای شكل دارای یك دهانه‌ی اصلی و چند دهانه‌ی كوچك‌تر جانبی هستند و هم در خشكی‌ها و هم در اقیانوس‌ها وجود دارند.

زمین‌شناسان در مورد چگونگی شكل‌گیری گل فشان نظرات مختلفی دارند؛ برخی آن را مربوط به روندهای خاص زمین‌شناسی دانسته و علت به وجود آمدن آن را فشارهای ناشی از حركات تكتونیكی زمین می‌دانند. عده‌ای گل فشان را از پیامدهای آتش‌فشان‌ها می‌دانند. برخی نیز آن را به عواملی مثل زمین لرزه و تغییرات فشار لایه‌ها نسبت می‌دهند، اما همگی در یك مورد هم عقیده هستند و آن این كه عامل اصلی بالا آمدن گل فشان به سطح زمین گازهای موجود در تله‌های نفتی اعماق زمین هستند و گل فشان‌ها در مناطق رسوبات جوان و در مناطق ضعیف مثل امتداد گسل‌ها به وجود آمده و به سطح زمین رسیده‌اند. جالب است بدانید كه این عوارض می‌توانند نشان‌دهنده‌ی وجود منابع آب‌های زیر زمینی، گازهای هیدروكربن و نفت باشد.

جالب است بدانید كه گل‌فشان‌های زمین بیش از ۸۰۰ عدد نیست كه بیش از نیمی از آن‌ها در اطراف دریای خزر و دریای عمان قرار گرفته‌اند. در ایران این گلفشان‌ها را می‌توانید در جلگه‌ی ساحلی دریای عمان در جنوب استان سیستان و بلوچستان، استان هرمزگان و در شمال استان گلستان ببینید و از تماشای آن‌ها لذت ببرید.

چگونه به گلفشان نفتلیجه برویم؟

اگر تصمیم گرفتید كه گلفشان بی‌نظیر و حیرت‌انگیز نفتلیجه را ببنید، پس بساط سفر را مهیا كنید و با هر وسیله‌ای خود را به استان گلستان برسانید. بعد از رسیدن به گلستان راهی شهرستان گمیشان و مركز آن یعنی شهر گمیش تپه شوید و سپس مسیر دهستان نفتلیجه در بخش مركزی این شهر را پیش بگیرید و روستای صفاایشان را جستجو كنید.

نفتلیجه در شمال شرقی این روستا قرار دارد؛ البته لازم است بدانید حدود هفت كیلومتر از مسیر دسترسی خاكی است و در هنگام بارندگی گل و لای وجود دارد.

دیدنی‌ های گمیشان

حالا كه به شمال كشور سفر كردید و از گلفشان نفتلیجه دیدن كردید پیشنهاد می‌دهیم از سایر جاذبه‌های دیدنی گمیشان نیز دیدن كنید. جزیره‌ی آبسكون، موزه‌ی مردم‌شناسی، تالاب بین‌المللی گمیشان و گلفشان تماشایی یارن قارق از دیگر مكان‌های گردشگری گمیش تپه هستند.