بندر گواتر (خلیج گواتر) چابهار

چابهار، تنها بندر اقیانوسی كشور به‌ شمار می‌آید كه در جنوب استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. این شهر ساحلی، تعدادی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی را در خود جاده است، از غارهای بان میستی گرفته تا كوه‌های مریخی و دریاچه لیپار. یكی از شگفتی‌های طبیعی این محدوده، خلیج گواتر است. 

خلیج گواتر از امكانات رفاهی و جاذبه‌های مدرن نزدیك‌ترین شهر نزدیك به خود، یعنی چابهار بی‌بهره است، اما از دیدنی‌ترین جاذبه های گردشگری استان سیستان و بلوچستان  محسوب می‌شود.

بندر گواتر كجاست؟

بندر گواتر به انتهای جاده‌های ایران شهرت دارد. این بندر منطقه‌ای در جنوب شرق ایران، ‌هم‌مرز با پاكستان و جزوی از استان سیستان و بلوچستان است. اگر فیلم‌های علمی تخیلی را دیده باشید كه فضای مریخ در آن‌ها به تصویر كشیده شده است، كاملا فضای گواتر را با آن شبیه می‌بینید. از ابتدای جاده گواتر به هر آدمی حس عجیبی دست می‌دهد؛ مخصوصا اگر در روشنایی روز وارد جاده وهم‌انگیز‌ش شوید،‌ مجذوب سكوت و زیبایی آن خواهید شد و تجربه فوق‌العاده‌ای به دست خواهید آورد. 

بندر گواتر در كنار دریای عمان قرار دارد و در ۹۵ كیلومتری چابهار و دقیقا هم‌مرز با پاكستان است؛ به همین خاطر اجازه شنا در دریا داده نمی‌شود و تمام قایق‌ران‌ها نیز مراقب هستند به‌طور تصادفی وارد مرز پاكستان نشود.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان دشتیاری (مشهاده روی نقشه )

نزدیكی به آب‌های اقیانوس هند (سومین اقیانوس بزرگ زمین)، باعث شده است تا گواتر دریایی كاملا متفاوت نسبت به خلیج‌فارس و دریای خزر داشته باشد كه در نوع خود بسیار جالب و منحصربه‌فرد است. یك نكته خاص دیگر درباره گواتر آن كه بدون واسطه به قطب جنوب متصل است.

منطقه آبی موجود بین چابهار و گواتر در واقع دهانه اقیانوس است كه همه ویژگی‌های سواحل اقیانوسی را دارد، جز گونه‌های گیاهی و جانوری ویژه اقیانوس‌ها. چیزی كه سواحل این منطقه را از دیگر سواحل ایران متمایز می‌كند، صخره‌ها و موج‌شكن‌های طبیعی آن است كه بر اثر برخورد موج دریا با این صخره‌ها امواجی به ارتفاع ۵ متر تشكیل می‌شود. همچنین بر اثر برخورد موج‌های مرتفع با سوراخ‌های موجود در صخره‌های ساحلی، فواره‌های زیبایی را به وجود می‌آید كه به آن موج‌فشان می‌گویند.

سادگی این منطقه بیشترین دلیل محبوبیت آن است، پس انتظار نداشته باشید مانند شهر چابهار دارای ساختمان‌های مدرن و پیشرفته باشد. می‌توانید با كرایه قایق كه معمولا بین ۶ تا ۱۲ نفر را سوار می‌كنند به گشتن در خلیج بپردازید.

طبیعت بندر گواتر

این خلیج به‌دلیل قرارگیری در مجاورت با جنگل‌های حرا، جز مناطقی است كه توسط محیط‌ زیست حفاظت می‌شود. طبق گفته سازمان حفاظت محیط زیست چابهار، خلیج گواتر هر ساله در اوایل پاییز پذیرای تعداد بی‌شماری از پرندگان مهاجر است. حدود ۴۰ نوع از گونه های مختلف پرنده‌ها در قالب دسته‌های ۱۰۰ تایی وارد این منطقه می‌شوند. جدای از حیات‌وحش دوست‌داشتنی گواتر، مهم‌ترین بخش بازدید از این منطقه زیبایی‌های خلیج گواتر،‌ جنگل‌های حرا است

اهالی بندر گواتر

مهم‌ترین جذابیت گواتر مردم خون‌گرم این منطقه است؛ مردمی كه علی‌رغم زندگی در مناطق محروم، دلی بزرگ و قلبی مهربان دارند. مردان و زنان گواتر بلوچ هستند؛ ولی ارتباط خویشی و نزدیكی با همسایگان خود در گوادر (نام پاكستانی گواتر) پاكستان دارند و رفت‌و‌آمد و حتی ازدواج بین آن‌ها بسیار مرسوم است. زبان بلوچی مردم این منطقه با سایر نقاط قسمت بلوچستان ایران تفاوت دارد و به زبان بلوچی رایج در پاكستان نزدیك‌تر است؛ هرچند تعدادی زیادی از مردم این منطقه به زبان فارسی نیز تسلط دارند. بیشتر دختر بچه‌ها مشغول فروش دستبند سوزن‌دوزی هستند و پسرها هم گوش‌ماهی، مروارید و انواع صدف می‌فروشند

تجارت در گواتر پیشینه‌ای طولانی دارد و تاجرها از آب‌های این خلیج، از هند به‌سمت آفریقا می‌رفتند. گواتر از مراكز اصلی پرورش و صادرات میگو نیز بوده؛ صنعتی كه در این سال‌ها كمی از رونق افتاده است. روستای گواتر حدود ۱۶۰ هزار نفر جمعیت دارد و بیشتر مردم این منطقه به ماهی‌گیری و حصیر‌بافی مشغول هستند. روستا با توجه به مرزی بودن منطقه از امكانات اقامتی خاصی برخوردار نیست.

بهترین زمان سفر به بندر گواتر

بهترین فصل برای رفتن به بندر زیبایی گواتر فصل زمستان و فصل بهار (تا پایان اردیبهشت ماه) است. البته اگر قصد لذت از ساحل‌های طلایی‌رنگ و تجربه شنا در دریایی به رنگ آبی لاجوردی دارید، تابستان نیز می‌توانید به این منطقه سفر كنید؛ ولی گرمای شدید هوا در این فصل باعث شده است بسیاری از سفر به این منطقه در تابستان منصرف شوند.

در ماه‌های تیر و مرداد و به‌دلیل وزش بادهای موسمی ارتفاع امواج به ۱۵ متر نیز می‌رسد كه به‌تازگی این منطقه را تبدیل به مكانی مطلوب برای ورزش موج‌سواری كرده و حتی توانسته است نظر گردشگرانی را از خارج از كشور به‌سمت خود جلب كند. همچنین

دسترسی به بندر گواتر

برای رفتن به گواتر حتما باید به چابهار بروید. راه‌های رسیدن به چابهار نیز هوایی و زمینی است. ‌البته می‌توانید با قطار تا زاهدان بروید و از آنجا با اتوبوس یا ماشین شخصی به‌سمت چابهار حركت كنید. شاید برای شما جالب باشد كه به‌راحتی می‌توانید ماشین شخصی خود را با قطار تا زاهدان ببرید و از آنجا مشغول رانندگی شوید كه در مصرف سوخت و كاهش خستگی مسیر بسیار تاثیرگذار است. بعد از اینكه به چابهار رسیدید، باید مسیر حدود ۹۵ كیلومتری را به‌سمت شرق بروید تا در نهایت به آخرین نقطه ایران و ایستگاه مرزبانی برسید.

لازم به ذكر است اگر با ماشین شخصی به این منطقه سفر می‌كنید مراقب سرعت خود باشید، چون جاده خلوت است و ممكن است به‌طور ناخواسته سرعت شما از سرعت مطمئن برای رانندگی بالاتر برود؛ به‌خصوص كه جاده بین چابهار و گواتر علی‌رغم زیبایی‌های طبیعی خیره‌كننده از لحاظ استاندارهای جاده‌سازی خیلی مطلوب به حساب نمی‌آید.

غذاهای محلی بندر گواتر

كرائی و بریانی از معروف‌ترین غذاهای موجود در چابهار و بندر گواتر هستند. كرائی انواع مختلفی دارد؛ مانند كرائی مرغ، گوشت و قرمز كه كرائی قرمز تندتر از بقیه موارد است. مهم‌ترین تفاوت غذاهای این منطقه در ادویه‌هایی است كه استفاده می‌كنند؛ بیشتر این ادویه‌ها هندی و پاكستانی هستند و برخلاف ذائقه بسیاری از مردم ایران،‌ مردم استان سیستان و بلوچستان ذائقه‌ای تند دارد. بریانی نیز نوعی خورشت با مزه تند است كه با مرغ یا گوشت درست می‌شود و می‌توان آن را با برنج یا نان سرو كرد. همچنین كابلی پلو كه با تكه‌های گوشت و مرغ پخته می‌شود، از غذاهای محبوب در این منطقه به حساب می‌آید كه نوعی غذایی برنجی است. ماهی نیز همان‌طوری كه انتظار می‌رود، از مهم‌ترین غذاهای موجود در این منطقه است.

بستگی به فصلی كه به این منطقه سفر می‌كنید، ماهی‌های متفاوتی سرو می‌شود، ولی در بیشتر فصول ماهی شوریده و شیرماهی قابل دسترس است كه خوردن این ماهی‌ها را به شما توصیه می‌كنیم. به‌علت تازگی و البته پخت به روشی متفاوت، مزه ماهی متفاوت با آن چیزی است كه در سایر مناطق ایران یافت می‌شود. برای صبحانه یا عصرانه نیز می‌توانید شیر چایی (دودپطی) و نون محلی بخورید. چایی‌های موجود در این منطقه مثل چایی‌های معمولی نیست و از چایی به‌شكل پودر درست می‌شود.

از میوه‌های محلی نیز می‌توان به «انار گلی» یا «میوه كاكتوس» اشاره كرد. این میوه رنگ بسیار غلیظی دارد و وقتی پوست آن را می‌كنید، دست شما رنگی می‌شود و مزه آن نیز كمی ترشی است. معروف‌ترین میوه‌ در این منطقه زیتون محلی یا زیتون چابهاری است كه البته هیچ ربطی به زیتون اصلی ندارد. ظاهر این میوه شبیه گلابی، ولی بسیار كوچك‌تر از آن است و مزه‌ای تقریبا شبیه به انبه دارد.

جاهای دیدنی اطراف بندر گواتر

به‌جز جاهای دیدنی چابهار  و اطراف آن، در این بخش درباره دیدنی‌های موجود در مسیر چابهار به گواتر توضیح می‌دهیم. از مهم‌ترین جاذبه‌های این مسیر می‌توان به دریاچه صورتی لیپار، بندر بریس و كوه‌های مریخی (مینیاتوری) اشاره كرد.

كوه‌های مینیاتوری (مریخی

وقتی از سمت چابهار به‌سمت گواتر می‌روید، تقریبا در تمامی طول جاده، در سمت راست شما پر از كوه‌های خاص و متفاوت است كه بیشتر رنگ خاكستری دارند. این كوه‌ها با نام مریخی یا مینیاتوری شناخته می‌شوند. هر كجا كه فكر كردید منظره زیباتری دارد، انتخاب كنید و چند عكس یادگاری بگیرید.

درخت انجیر معابد رمین

در فاصله تقریبا ۱۰ كیلومتری چابهار به‌سمت گواتر، به منطقه‌ای به نام «رمین» می‌رسید. روستای واقع در دهستان كمبل سلیمان، بخش مركزی چابهار كه دیدن اسكله آرام و موج‌شكن‌های پر از صدف آن خالی از لطف نیست. ‌البته دلیل شهرت این منطقه به‌خاطر انجیر معابد آن است كه ساختار آن با هر درخت دیگری متفاوت است و ریشه‌های آن به‌جای فرورفتن در زمین به‌سمت آسمان رشد می‌كنند.

دریاچه صورتی لیپار

بعد از دیدن تابلوی ۵۵ كیلومتر مانده به گواتر، اگر به‌سمت راست جاده نگاه كنید، ‌متوجه مسیر كوچك خاكی می‌شوید كه به دریاچه صورتی رنگ معروف به لیپار می‌رسد. البته فاصله دریاچه تا جاده زیاد نیست و می‌توانید بعد از پارك خودرو كنار جاده،‌ مسیر حدودا پنج دقیقه‌ای را پیاده طی كنید. همچنین ساحل دریایی كنار دریاچه یكی از بهترین سوحل این مسیر برای شنا و ورزش‌های آبی است. البته امكان انجام ورزش‌های زیر آبی مانند اسنوركلینگ و غواصی وجود ندارد. شاید بتوانید خانم‌های بلوچ را ببینید كه در دریاچه صورتی مشغول‌ برداشت نمك‌ از ساحل برای مصرف خانگی هستند.

بندر بریس

بندر بریس در ۵۵ كیلومتری شهر چابهار به‌سمت گواتر قرار دارد؛ یك بندر ماهیگیری كوچك كه به‌خاطر منظره زیبا مورد توجه گردشگرها واقع شده است. زیباترین بخش این بندر یك صخره بلند در كنار ساحل محسوب می‌شود كه به مكانی محبوب برای گرفتن عكس‌های یادگاری تبدیل شده است.

بندر پسابندر

وقتی به بندر پسابندر رسیدید، مطمئن باشید كه فاصله‌ای تا انتهای جاده و بندر گواتر باقی نمانده است. پسابندر منطقه‌ای در اوج سادگی و پر از لنج‌های رنگارنگ و پرنقش‌ونگار است كه مردم محلی برای تجارت و صید به‌طور مداوم، از طریق آن بین ایران و پاكستان در حال رفت‌و‌آمد هستند. پسابندر نیز به‌خاطر وجود این لنج‌های زیبا تبدیل به مكانی جذاب برای گرفتن عكس یادگاری و صحبت با مردم محلی خون‌گرم و مهربان شده است.

جنگل‌های حرا

از مهم‌ترین جاذبه‌های این منطقه وجود جنگل‌های حرا است كه البته اصلا آن را با جنگل‌های حرای قشم مقایسه نكنید، ‌چون دارای اندازه بسیار كوچك‌تری نسبت به قشم است

اگر خوش‌شانس باشید، می‌توانید شنای دلفین‌ها در كنار قایق خودتان را تماشا كنید. البته مسیر مربوط به دیدن دلفین‌ها از مسیر جنگل‌های حرا جدا است و اگر بخواهید هر دوی این جاذبه‌ها را ببینید، باید دوبار كرایه قایق بپردازید.

اقامت در بندر گواتر

اگر قصد دارید در بندر گواتر شب را سپری كنید، می‌توانید در اقامتگاه‌های بوم‌گردی اقامت داشته باشید. این اقامتگاه‌ها علاوه بر قیمت مناسب، فرصتی مناسب را به گردشگران می‌دهند تا به‌واسطه آن‌ها، از نزدیك‌تر زندگی مردم بومی هر منطقه را لمس كنند.

نكات سفر به بندر گواتر

• با توجه به مرزی بودن منطقه حتما به هشدارهای مرزی و ایمنی توجه كنید تا از بروز هر نوع حادثه یا اتفاق ناخوشایندی جلوگیری شود.
• بهتر است پول نقد همراه داشته باشید.
• برای سفر در مسیرهای استان سیستان و بلوچستان، به‌دلیل بزرگی ابعاد این استان و دوری شهرها از یك‌دیگر، باك خودرو‌تان را در هر شهر پر كنید و خوراكی و آب همراه داشته باشید.
• ایران خانه اقوام گوناگون با فرهنگ‌های متنوع است. در سفر به نواحی مختلف كشور، به باورهای مردم محلی احترام بگذارید.
• طبیعت غنی‌ترین منبع زندگانی است. آن را قدر بدانیم و ریختن زباله (حتی موارد تجزیه‌پذیر و ته‌سیگار) و وارد آوردن هرگونه آسیب به آن، جدا خودداری كنیم.
• با اقامت در اقامتگاه‌های بوم‌گردی و خرید محصولات بومی، در رونق اقتصادی منطقه موثر باشیم.