زندگی عشایری به عنوان یك سبك سنتی حیات اجتماعی با وجود تمام سختی هایش هنوز هم جذابیت های خودش را دارد به طوری كه در زمان حاضر ۱۲درصد از جمعیت استان زاگرس نشین كهگیلویه و بویراحمد همچنان به این شیوه روزگار می گذرانند.
اگرچه در زمان حاضر بخش عمده مردم ایران زمین یكجانشین شده اند ولی هنوز هم شماری از هموطنان به ویژه در خطه زاگرس و استان هایی مانند كهگیلویه و بویراحمد در سیاه چادرهایشان همسفران باد و هم نشینان خاك هستند.
برپا شدن سیاه چادرهای عشایر همچون لاله های سیاه بر دامن سرسبز دشت های زاگرس سندی بر زنده بودن این سبك زندگی ایرانی است راه و رسمی كه خوداتكایی و سادگی در آن حرف نخست را می زند.
این مردمان قانع و سخت كوش تقریبا همه نیازهای زندگیشان را خودشان درست می كنند اینجا از خانه یا همان سیاه چادر، تا زیراندازهایی كه در آن پهن می كنند یعنی گلیم و گبه همه چیز با دستان پرتوان اعضای خانواده درست می شود.
عشایرنشینان خودساخته نیازی به مصالح آنچنانی برای درست كردن خانه خود ندارند اینجا پشم و نی برای درست كردن سیاه چادر كافی است.
اما با وجود سادگی اینجا همه چیز طعم و مزه مثال زدنی دارد در سبك زندگی عشایری بانوان در همان ساعت های اولیه بامداد بساط پخت نان محلی را پهن می كنند كه بوی آن اهالی خانواده را با خوردن یك صبحانه سالم برای شروع یك روز پركار سر ذوق می آورد.
بقیه مواد غذایی مورد نیاز عشایر مانند روغن، دوغ، شیر و گوشت با كمك همه اعضای خانواده درست می شود خلاصه در این سبك زندگی همه چیز اصالتش را حفظ كرده است.
صفا و صمیمیت، مهمان نوازی، قوی بودن حس نوع دوستی و تلاش برای كمك به یكدیگر باعث شده زندگی در طبیعت سركش برای عشایر مردمان سخت كوش توام با آرامشی مثال زدنی باشد.
البته كمبود آب و علوفه از دغدغه های عشایر كهگیلویه و بویراحمد در روزگار خشكسالی است و همین سبب شده تعدادی از خانوارهای عشایری به مناطق شهری و روستایی مهاجرت كنند با وجود این اما هنوز هم سرزندگی و نشاط در بین عشایرنشینان موج می زند.
مزایای تداوم زندگی عشایری
در دنیای پرهیاهو و پرزرق و برق امروزی زندگی عشایری برای مردمان شهرنشین می تواند جذاب باشد چرا كه اینجا با كمترین امكانات بیشترین آرامش نصیب اهالی می شود به همین دلیل رونق زندگی عشایر افزون بر حفظ سنت های زندگی ایرانی، افزایش تولید خود می تواند زیرساختی برای گردشگری نیز باشد.
كارشناسان حوزه گردشگری كهگیلویه و بویراحمد می گویند: با فراهم كردن مشاهده دوشیدن شیر، بافتن جاجیم و قالی،گرفتن روغن و كره از دوغ،درست كردن ماست،ساختن وسایلی مانند مشك برای خنك نگه داشتن لبنیات و آب، پخت غذا، انجام نظافت كه روزانه از سوی بانوی ایل انجام می شود می توان به رونق گردشگری عشایری كمك كرد.
مشاهده برپا كردن چادر، چوپانی، كمك به زایمان دام ها، پشم چینی، تلاش برای درمان دام های مصدوم در حوادث كه روزانه از سوی مردان و پسران انجام می شود نیز می تواند برای گردشگران تماشایی باشد.
عشایر حتی شامگاهان هم برای چرخیدن چرخ زندگی در تلاش هستند جایی كه زیر آسمان پرستاره و نور ماه دور هم جمع می شوند، تا برای برپایی آیین های مختلف زندگی چون عروسی، عید نوروز و كوچ برنامه ریزی كنند كه این هم می تواند جاذبه های خاص خودش برای شهرنشینان را داشته باشد.
آغاز گردشگری عشایری
رییس اداره عمران و امور زیربنایی اداره كل امور عشایر استان كهگیلویه و بویراحمد همچنین از برنامه ریزی برای اجرای نخستین طرح گردشگری در منطقه گردشگری شبلیز خبر داد.
وی تاكید كرد: برای اجرای مطالعات این طرح یك میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال اعتبار اختصاص یافته است.
نیازهای گردشگری عشایر
معاون گردشگری اداره‌كل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی كهگیلویه و بویراحمد گفت: كمپ های گردشگری عشایر در قالب سیاه چادر ایجاد می شود و گردشگران ضمن استراحت در این مكان های دلنشین از سوغات وهدایای اهالی خریداری می كنند كه این خود می تواند زمینه ساز درآمدزایی برای اهالی باشد.
حسین زاده تاكید كرد: برنامه های گردشگری عشایر در قالب تورهای یك تا چند روزه انجام می شود.
وی عنوان كرد: تاكنون ۲ مجوز گردشگری عشایر در استان به متقاضیان داده شده و از سرمایه گذاران متقاضی در این خصوص با پرداخت تسهیلات بانكی و اعطای مجوز حمایت می شود.
میزان تولیدات عشایر
عشایر كهگیلویه و بویراحمد كه بیش از یك‌میلیون رأس دام سبك و سنگین دارند با تولید ۶۰ درصد گوشت مصرفی مردم كهگیلویه و بویراحمد و ۳۵ درصد صنایع‌دستی نقش مهمی در تولید و خودكفایی دارند.
مدیركل امور عشایر كهگیلویه و بویراحمد گفت:عشایر این استان سالیانه حدود ۴۵هزار تن محصول دامی تولید می كنند.
فیض الله آذرفر اظهار داشت:میزان تولید گوشت قرمز در مناطق عشایری این استان در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال پیش ۹۰۰تن افزایش یافته است.
وی افزود: میزان تولید گوشت قرمز عشایر كهگیلویه و بویراحمد كه در سال ۱۳۹۹ هشت هزار و ۱۰۰ تن بود هم اكنون به ۹ هزار تن رسیده است.
آذرفر با بیان اینكه تولید سایر فراورده های دامی در استان تغییری نكرده است تاكید كرد: پارسال ۳۵هزار تن شیر، ۴۰۰ تن پشم و ۱۵۰ تن كشك در مناطق عشایری استان تولید شد.
تلاش دولت برای كمك به رونق تولید
دولت با پرداخت تسهیلات بانكی ارزان قیمت كه به منظور تامین علوفه دام و پروار بندی پرداخت می شود تلاش می كند به رونق تولیدات عشایری كمك كند.
وی با اشاره به اینكه پرداخت تسهیلات بانكی از جمله مهم دلایل مهم افزایش تولید گوشت در مناطق عشایری استان است بیان كرد: از یك سال گذشته تاكنون هفت میلیارد و ۱۹۲ میلیون تومان تسهیلات بانكی خرید علوفه و پرواربندی به دامداران این مناطق پرداخت شده است.
مدیركل امور عشایر كهگیلویه و بویراحمد تصریح كرد: پارسال ۶ میلیارد و ۴۹۰ میلیون تومان از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی و همچنین ۷۰۲ میلیون تومان از محل منابع مالی ماده ۱۰و۱۲ خشكسالی به متقاضیان عشایر این استان پرداخت شده است.
آذرفر با بیان اینكه مبلغ هر فقره وام های مذكور براساس تعداد دام های ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان بوده اظهار داشت: رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال برای عشایر و تامین گوشت و شیر مورد نیاز استان از اهداف پرداخت تسهیلات است.
برنامه ریزی برای كمك به رفاه عشایر
اختصاص پنل های خورشیدی به منظور تامین روشنایی و شارژتلفن های همراه اهالی عشایر از جمله اقدام هایی است كه باعث رفاه اهالی عشایرنشین در سال های اخیر شده است.
رییس اداره عمران و امور زیربنایی اداره كل امور عشایر استان كهگیلویه و بویراحمد گفت: یكهزار و ۱۱۰ دستگاه پنل خورشیدی به عشایر این استان اختصاص یافته است و این تجهیزات سال جاری به متقاضیان واگذار می شود.
مهدی عباسیان اظهار داشت: لیست متقاضیانی كه در خواست پنل خورشیدی داشته اند تهیه و برای انجام مراحل خریداری ارسال شده است.
وی تصریح كرد: این پنل ها (سامانه ها) قابلیت تولید ۱۰۰ وات برق را دارا بوده و روشنایی حداقل پنج شعله لامپ كم مصرف، شارژ چراغ قوه و گوشی همراه را تأمین خواهد كرد.
رییس اداره عمران و امور زیربنایی اداره كل امور عشایر استان كهگیلویه و بویراحمد تاكید كرد:تنها ۱۰ درصد قیمت تمام شده پنل ها توسط عشایر پرداخت و مابقی آن از سوی دولت تأمین اعتبار می شود.
وی آثار زیست محیطی اجرای استفاده از پنل های خورشیدی را بسیار ارزشمند دانست و ابراز امیدواری كرد: با گسترش استفاده از انرژی های نو، شاهد كاهش آثار مخرب استفاده از سوخت های فسیلی باشیم.
عباسیان عنوان كرد: وزن كم، قابل حمل بودن و نصب آسان را از مهمترین مزایای این پنل ها عنوان كرد و افزود: این مزیت به مصرف كننده كمك می كند تا بدون نیاز به متخصص، به راحتی خود بتواند این سیستم خورشیدی را نصب و از آن استفاده كند.
وی اضافه كرد: پارسال یكهزار پنل خورشیدی به عشایر استان اختصاص یافته بود كه ۶۰۰ دستگاه آن واگذار شده و ۴۰۰ دستگاه دیگر در فصل بهار امسال بین عشایر توزیع می شود.
توسعه زیرساخت های زندگی عشایری
آوردن شیرهای آب در نزدیكی سیاه چادرهای عشایری با وجود خشكسالی و كاهش شدید آب چشمه سارها از نیازهای اساسی عشایر است كه در سال های اخیر رویایی دست نیافتنی بود اما اكنون این اتفاق میمون در چند نقطه عشایری استان به ثمر نشسته و برنامه ریزی برای انجام آن در چند نقطه دیگر انجام شده است.
رییس اداره عمران و امور زیربنایی اداره كل امور عشایر استان كهگیلویه و بویراحمد تاكید كرد: پارسال طرح تامین آب پایدار در چهار منطقه شرق گچساران،دلی بك و آبریز كهگیلویه،كیمه و دواخور زیلایی و ملاطهماسب بهمئی افتتاح شد.
مهدی عباسیان با یادآوری اینكه اجرای این طرح ها زمینه دسترسی ۳۰۰ خانوار عشایری استان به آب پایدار را فراهم كرده است عنوان كرد: برای آبرسانی به این مناطق ۲۱۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است
رییس اداره عمران و امور زیربنایی اداره كل امور عشایر استان كهگیلویه و بویراحمد گفت: طرح های تامین آب آشامیدنی پایدار در پنج نقطه عشایری شهرستان های مختلف استان نیز پیش بینی شده است.
مهدی عباسیان اظهار داشت: این طرح ها قرار است در مله سیاه كوه مارگون،دم دیلگون و دالون بویراحمد،آب برم چرام،دلی نعل تلخ آب باشت و غرب دهدشت اجرا می شود.
وی با اشاره به اینكه با بهره برداری از این طرح آب پایدار برای ۴۰۰ خانوار تامین می شود بیان كرد: ۹ میلیارد ریال برای اجرای طرح مطالعاتی آبرسانی به پنج نقطه عشایری كهگیلویه و بویراحمد اختصاص یافته و اجرای این طرح با مشاركت مشاوران متخصص انجام می شود.
۷۰ هزار نفر در قالب بیش از ۱۱ هزار و ۱۲۰ خانوار از جمعیت ۷۲۶ هزار نفری كهگیلویه و بویراحمد عشایر هستند كه این میزان جمعیت از ۶ ایل بومی، ۲ طایفه قشقایی، ۱۶ تیره، ۱۸۱ طایفه و بیش از یك هزار و ۱۱۰ تش (اولاد) تشكیل شده است.