اردیبهشت‌ماه، روز جهانی موزه و میراث فرهنگی است چراكه موزه‌ها یكی از مهمترین اماكن تاریخی هر شهری هستند و تاریخ و قدمت آن را نشان می‌دهند؛ شهر تبریز نیز به دلیل بافت تاریخی و كهنی كه دارد، بعد از شهر تهران بیشترین تعداد موزه ها را به خود اختصاص داده و هرساله میزبان گردشگران بسیاری است.
شهر تبریز یكی از شهرهای باستانی و تاریخی ایران است كه آثار تاریخی و فرهنگی بسیاری را در دل خود جای داده است؛ از جمله این آثار می‌توان به موزه های این شهر اشاره كرد كه بعد از شهر تهران با دارا بودن ۲۶ موزه، بیشترین تعداد موزه‌ها را به خود اختصاص داده است كه در این گزارش به معروف‌ترین و پربازدیدترین این موزه‌ها اشاره می‌كنیم.
موزه آذربایجان
موزه اذربایجان تبریز یكی از مهمترین موزه‌های ایران و دومین موزه باستان‌شناسی كشور پس از موزه ملی ایران شناخته می‌شود. زیربنای موزه آذربایجان ۲۴۰۰ مترمربع بوده و دارای سه طبقه و یك سالن نمایش در هر طبقه به ابعاد ۳۷ در ۱۲ متر، چند اتاق اداری و كتابخانه است.
بنای موزه آذربایجان بر اساس نقشه تنظیمی باستان‌شناسی فرانسوی به نام «آندره گدار» با الهام از سبك معماری محلی در آذربایجان ایران تهیه و ترسیم شده و توسط اسماعیل دیباج احداث شده است.
ایجاد موزه در شهر تبریز به سال‌های ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ هجری شمسی باز می‌گردد. در این سال‌ها نمایشگاهی از سكه‌های مكشوفه در تبریز در محل سالن كتابخانه تربیت برپا شد و پس از برگزاری این نمایشگاه، تلاش‌های زیادی از جانب جمعی از فرهنگ‌دوستان برای راهاندازی موزه‌ای جامع در تبریز انجام شد و در پی این تلاش‌ها، در اردیبهشت ماه سال ۱۳۳۷ موزه آذربایجان بنیان گذاشته شد.
این موزه در سال ۱۳۴۱ خورشیدی كار احداث بنایی با سه باب تالار به اتمام رسید و در مهرماه همان سال نیز افتتاح شد؛ موزه آذربایجان دارای آثار تاریخی و هنری متعلق به دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی است.
موزه آذربایجان دارای گنجینه‌ای مهم و با ارزش حاوی ۱۲ هزار قطعه اشیاء عتیقه و هنری است كه ۲۳۰۰ قطعه از این اشیاء عتیقه و هنری به ثبت رسیده و به‌دلیل كمبود فضا بخش محدودی از این آثار در بخش‌های مختلف موزه در معرض نمایش برای دوستداران تاریخ، فرهنگ و هنر قرار دارند.
در طبقه‌ی همكف موزه آذربایجان، آثار و اشیاء تاریخی مربوط به دوران پیش از تاریخ و دوران پیش از اسلام گردآوری شده‌اند كه سفالینه‌های تپه اسماعیل‌آباد با قدمت ۷۰۰۰ ساله از تاریخی‌ترین آثار این بخش به شمار می‌روند.
قدمت سنگ‌های معدنی «سرپانتین» كه در جیرفت كرمان یافته شده‌اند نیز به دوران پیش از تاریخ می‌رسد؛ روی این سنگ‌ها تصاویری از گیاهان و حیوانات گوناگون نقش بسته است.
همچنین مجسمه الهه‌ی زن كه در رستم‌آباد گیلان یافته شده است، ۳۰۰۰ سال قدمت دارد؛ این مجسمه ارزش زن را در دوران ایران باستان به تصویر كشیده است. ریتون‌های با قدمت دو تا سه هزار سال متعلق به دوران هخامنشیان، اشكانیان و ساسانیان نیز در این موزه نگهداری می‌شوند.
از دیگر آثار برجسته طبقه‌ی همكف، ویترین مربوط به اجساد مرد و زن مدفون مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است. این اجساد در جریان كاوش‌های علمی سال ۱۳۷۸ در محوطه مسجد كبود كشف شده‌اند و در واقع، بخشی از بقایای قبرستانی ۳۰۰۰ ساله به شمار می‌روند. این اجساد به‌دلیل قرارگیری توأمان در یك گور به موزه انتقال داده شده‌اند. همچنین برای درك بیشتر از سیر تاریخی شكل‌گیری و گسترش شهر تبریز، لایه‌های كشف شده در جریان كاوش به‌صورت مجازی بازسازی شده‌اند.
در انتهای سالن و روی دیوار ضلع شمالی سنگ «بسم‌الله» قرار دارد كه از نادرترین آثار هنری ایران محسوب می‌شود. این سنگ عظیم از پنج قسمت تشكیل شده است كه چهار قسمت آن قاب و قسمت دیگر متن اثر است. تمام كار حجاری سطح این سنگ زیبا و منحصربه‌فرد توسط هنرمند ایرانی «محمدعلی قوچانی» انجام شده است.
در سالن نمایش طبقه‌ی اول و در امتداد آثار تمدن‌های باستانی ایران، اشیا به جا مانده از تمدن نیشابور در قرن چهارم هجری قرار دارد كه مشخصه آنها به كارگیری لعاب سفیدرنگ با نقش و نگارهای اسلامی و خط كوفی است. سیر تاریخی این آثار قدیمی تا دوره قاجار ادامه می‌یابد و از دیگر آثار برجسته این بخش ظروف سفالی دوره ایلخانی و قفل رمزی متعلق به اواخر قرن ششم هجری است.
همچنین در سالن جدید این بخش قدیمی‌ترین سكه‌های ضرب شده در گستره جغرافیایی ادوار مختلف ایران، از دوره‌ی هخامنشی تا حكومت قاجاریه به نمایش گذاشته شده است. علاوه بر این، نمونه‌هایی از نادرترین و زیباترین مهرهای قدیمی نیز در كنار سكه‌ها دیده می‌شود.
طبقه زیرزمین موزه‌ی آذربایجان از دیرباز تاكنون محل نمایش و نگهداری مجمسمه‌های نفیسی است كه توسط مجسمه‌ساز شهیر تبریزی «احد حسینی» خلق شده‌اند؛ این مجسمه‌ها دید عمیقی نسبت به سرگذشت و اخلاق انسان در طول سده‌های گذشته به‌خصوص سده بیستم دارند.
قسمتی نیز بخش سنگ‌نگاره‌های قدیمی متعلق به ادوار مختلف تاریخی است. در این بخش سنگ قبرهایی از دوران مختلف اسلامی، قوچ‌ها و مجسمه‌های سنگی، پیكره‌های انسانی و نمونه‌هایی از سنگ‌های كتیبه‌دار به چشم می‌خورد.
این موزه در دسترس‌ترین نقطه‌ی تبریز، خیابان امام و در جوار مسجد كبود واقع شده است.
موزه عصر آهن
سایت موزه عصر آهن، گورستانی شگفت‌انگیز و البته مخوف، مدفن انسان‌ها در عصر آهن بوده است كه سال ۱۳۷۶ طی یك عملیات خاك‌برداری برای ساخت مجتمع در تبریز كشف شد. این محوطه باستانی با قدمتی بالغ بر ۳۵۰۰ سال در جوار مسجد كبود تبریز قرار دارد و به دلیل قدمت بالا دارای ارزش جهانی است.
سایت موزه عصر آهن پس از انجام كاوش و مرمت در سال ۱۳۸۶ به عنوان نخستین موزه‌ی صحرایی ایران شروع به فعالیت كرد. از آثار به دست آمده در این سایت می‌توان به ۳۸ گور كه افراد در آنها به شیوه‌ی جنینی دفن شده‌اند به همراه اشیایی چون سفال، ابزار جنگی، جواهر و… اشاره كرد.
به دلیل قرارگرفتن صورت اجساد به سمت شمال و به طور كلی نحوه‌ی دفن آنها، این قوم را پیروان آئین مهرپرستی می‌دانند.
اكثر اجساد یافت شده این محوطه در سنین پایین مرده‌اند و اسكلت‌ها به صورت جنینی دفن شده‌اند؛ در كنار هر اسكلت نیز ظروف‌های سفالی قرار دارد كه عمدتاً سفال‌های نخودی و خاكستری رنگ هستند.
توسط كاوش‌های انجام شده، تعدادی اسكلت كشف شد كه دو اسكلت به موزه آذربایجان انتقال یافت و ۱۲۰ اثر در قالب ظروف در این موزه نگهداری می‌شود و زیورآلات زنان كه اكثرا سنگ‌های قیمتی هستند نیز در موزه آذربایجان نگهداری می‌شود.
طبق پیش‌بینی باستان‌شناسان ۵۰ درصد این گورستان حفاری شده و باقی آن زیر خانه قدیمی جنب گورستان است كه این خانه هم اكنون در تملك سازمان میراث فرهنگی است تا ادامه كاوش‌ها بر روی آن انجام شود.
ورود به موزه عصر آهن تبریز در واقع ورود به مكانی نیمه تاریك و نَمور در دل زمین است؛ جایی كه تاریخ با تمام خستگی‌هایش نفس می‌كشد و گذشته این آب و خاك را یادآوری می‌كند. از ساختمانی با دیوار ساده كاهگلی و راه پله‌های چوبی حدود ۲۰ پله را پایین می‌روید و در انتها به ورودی كوچك مجموعه می‌رسید كه باجه بلیت فروشی نیز آنجا قرار دارد سپس وارد محوطه‌ی سایت خواهید شد. این سایت دارای دو بخش (قبور و اسكلت‌ها، ظروف و آثار) است كه به وسیله‌ی پل‌ها به هم وصل شده‌اند.
قبور باستانی، اسكلت‌ها و ظروف سفالی (كوزه، خمره و…) در این موزه نگهداری می‌شوند. شكل این گورستان مانند تپه است و این ویژگی باعث شده تا سطح گورها متفاوت باشد و اجساد در سطح و عمق یكسانی دفن نشوند؛ ارتفاع قبور پایین‌تر از قدمگاه تعبیه شده است، تا بازدیدكنندگان اسكلت‌ها و نحوه‌ی دفن آنها را به خوبی ببینند.
بخش اول كه مربوط به اسكلت‌ها و گورهای تكی است، در آن اجساد به حالت جنینی دفن شده‌اند كه نشان‌دهنده این باور بود كه انسان به همان شكلی كه در رحم مادر بوده است باید دفن شود؛ تنها یكی از اجساد این مجموعه به شكل طاقباز دفن شده كه احتمال داده می‌شود، انعطاف‌پذیری برای تدفین جنینی را نداشته است.
پیشینیان بر این باور بودند كه انسان‌ها پس از مرگ دوباره زنده می‌شوند و به زندگی خود ادامه می‌دهند پس مردگان خود را با ظروف آب و غذا دفن می‌كردند، همچنین مردان با ابزار جنگی، زنان با جواهرات و كودكان با لوازم بازی‌شان در این محوطه دفن شده‌اند. تعداد سفال‌ها و ظروف قبور متفاوت است و آنهایی كه طبقه‌ی اجتماعی بالاتری داشتند، با تعداد ظروف بیشتری دفن شده‌اند.
تعدادی از این اجساد نشان‌دهنده اهمیت و قداست این قبرستان هستند؛ مردم كوچ‌نشین قبیله اجساد خود را كه در محل‌های دیگری فوت كرده بودند، در این محل دفن می‌كردند.
می‌توان گفت یكی از دلایل متلاشی شدن اسكلت‌ها مسافت طولانی و عدم توجه به سالم نگهداشتن جسد در طی مسیر بوده است. مردگان زن بر پهلوی چپ و مردان بر پهلوی راست دفن شده‌اند؛ در صورتی كه اجساد قبل از ظهر به خاك سپرده می‌شدند، به سمت شرق و پس از ظهر به سمت غرب دفن می‌شدند اما صورت همه آنها رو به شمال بوده است.
پس از عبور از دالان وارد بخش دوم، بخش آثار و اشیاء می‌شوید. در این مكان بخشی از دیوار را داخل كادر انداخته‌اند و كنار هر سوراخ و فرورفتگی را شماره‌گذاری كرده‌اند و كنار آن هم یك تابلو نوشته شده از آثار با شماره‌گذاری وجود دارد.
همه‌ی فرورفتگی‌ها محل پیدا شدن آثار و سفالینه‌هایی است كه در تابلو با شماره مشخص شده است تمامی آثاری كه از میان دیوارها كشف شده، در همان‌جا و داخل محفظه‌های شیشه‌ای نگهداری می‌شود. به‌دلیل اینكه این سایت پایین‌تر از سطح زمین و به‌شكل غاری بدون نور است، برای نورگیری بهتر با استفاده از انواع روشنایی‌های زمینی و دیواری، روشنایی قابل توجهی به آن داده‌اند.
این موزه در خیابان امام و پشت مسجد كبود تبریز واقع شده است.
موزه سنجش
موزه سنجش با بیش از ۱۶۰ سال قدمت یكی دیگر از موزه‌های مهم تبریز است. این موزه در داخل فضای خانه سلماسی، یكی از خانه‌های تاریخی تبریز متعلق به دوران قاجار واقع شده و راهاندازی این موزه به سال ۱۳۸۱ بر می‌گردد.
موزه سنجش، تنها موزه‌ی سنجش موجود در كشور است. گفته می‌شود، ساخت این خانه به دست خانواده‌ی حیدرزاده انجام شده و بعدها خانواده سلماسی كه در آن دوران از تاجرهای سرشناس تبریزی بودند، آن را تكمیل و به وضع امروزی تبدیل كردند.
در این موزه زیبا، انواع ابزارهای وزن‌كنی مانند ترازوهای زرگری، قپان‌های بزرگ، سنگ‌وزنه‌ها، پیمانه‌های مختلف نفتی، وسایل و ابزارهای مربوط به علم نجوم مانند اسطرلاب، ابزارهای مربوط به علم هواشناسی، قطب‌نما و همچنین ساعت‌های مختلف به نمایش گذاشته شده است كه نام موزه سنجش نیز از همینجا نشأت می‌گیرد. به نحوی می‌توان گفت گردآوری چنین ابزارهای ارزشمندی در واقع نشانگر تكامل و پیشرفت این فناوری‌ها در گذشته است، چراكه ابزارهای موجود در این موزه به سده‌های گذشته دلالت دارند.
یكی‌دیگر از مهمترین چیزهایی كه در این موزه زیبا نگهداری می‌شود، یك تنه درخت پنج میلیون ساله از دوران پلیوسن زمین‌شناسیِ نوزیستی است كه یك زمین شناس محلی در پارس آباد مغان آن را خریداری و سپس به تبریز منتقل كرده است. همچنین آوندها و دیواره این درخت با جذب موادآلی سخت شده و لایه بیرونی آن، رنگی شبیه زنگ زدگی آهن به خود گرفته است.
موزه سنجش كه در خانه سلماسی واقع شده است در سال ۱۲۵۳ احداث شده و در واقع منزل شخصی این خانواده سرشناس تبریزی بوده است. پس از فوت ایشان، اداره میراث فرهنگی این خانه را در سال ۱۳۷۴ از خانواده آقای سلماسی خریداری كرده و پس از مرمت و بازسازی به عنوان موزه سنجش و یكی از دیدنی‌های گردشگری تبریز در اختیار همگان قرار داده است.
دو مورد از مهمترین و ارزشمندترین اشیایی كه در موزه سنجش نگهداری می‌شود، پمپ بنزین صد ساله و ساعت تاریخیِ امپراتور روم باستان است.
پمپ بنزین از دو پیمانه شیشه‌ای و یك شلنگ متصل به مخزن بنزین تشكیل شده است. این پمپ با دقت و كارآیی خاصی كه داشته باعث جلوگیری از هدر رفتن بنزین شده است؛ این پمپ بنزین ساخت كشور انگلستان بوده و توسط شركت نفت استان به موزه اهدا شده است.
ساعت امپراتور یك نمونه‌ی منحصر به فرد از ساعت ریخته‌گری با تصویر یكی از امپراتورهای روم باستان است. روكش این ساعت طلا است. این ساعت ارزشمند ساخت كشور فرانسه بوده و تصویر سزار آگوست، یكی از امپراتورهای روم باستان روی آن نقش بسته است. این ساعت از طرف اشراف اروپایی به اشراف ایران اهدا شده و در نهایت به موزه سنجش رسیده است.
موزه سنجش نیز همانند بسیاری از مراكز گردشگری به میدان ساعت و مركز شهر بسیار نزدیك است. آدرس دقیق موزه سنجش خیابان امام خمینی، میدان ساعت، كوچه مقصودیه، پشت عمارت شهرداری، بن بست سلماسی است.
موزه سنگی
موزه سنگی تبریز یكی از موزه‌های بسیار زیبا و تاریخی است كه به روایتی با زبان سنگ با ما سخن می‌گوید؛ این موزه به نمایش آثار ۳۰۰۰ ساله سنگ‌نگاره‌های تمدن‌های باستانی شهر تبریز می‌پردازد.
اشیا و آثار به نمایش درآمده در موزه سنگی تبریز در واقع نشانگر هنرهای سنگ‌نگاره‌ای، صخره‌ای، آثار تاریخی و هنری تمدن‌های قدیمی شهر تبریز به حساب می‌آیند.
اشیای موجود در این موزه از سنگواره‌های بسیار ارزشمند و قدیمی از دوره‌های ساسانی، ایلخانی و صفوی تشكیل شده است كه تاریخ و تمدن شهر تبریز و گذشتگان را به نمایش گذاشته است. البته ناگفته نماند كه این موزه مجموعه كاملی در این زمینه محسوب می‌شود كه انواع سنگ‌نگاره‌ها از جمله سنگ مزار، سرستون، ته ستون، كتیبه، پیكره‌های انسانی متعلق به ۳۰۰۰ سال قبل و همچنین سنگ قبر دوره‌های مختلف تاریخی است را در خود به نمایش گذاشته است.
موزه سنگی تبریز در بافت مركزی شهر در خیابان امام خمینی، میدان ساعت به طرف چهارراه شهید بهشتی، نرسیده به مسجد كبود قرار گرفته است.
موزه تاریخ طبیعی
موزه تاریخ طبیعی تبریز در زمینی به مساحت ۲۰۰ مترمربع در سال ۱۳۷۲ احداث شد و مجموعه‌ی كاملی از تاریخ طبیعی ایران است. این موزه محلی برای نگهداری حیوانات تاكسیدرمی شده و جانوارن مختلف می‌باشد و حیوانات مختلفی مانند پرندگان، چرنگان، حشرات، خزندگان و… در این موزه وجود دارند كه بعضی از آنها متعلق به گونه‌های نادر هستند.
موزه‌ی تاریخ طبیعی تبریز ۳۸ گونه پستاندار، ۴۹ گونه پرنده، ۱۳ گونه خزنده، ۹ گونه آبزی، دو نوع سنگواره و نمونه‌های دیگری كه شامل سخت پوستان و بندپایان است را به نمایش گذاشته است.
بخشی از این موزه، غرفه‌ای وجود دارد كه ماكت دایناسورهای دوران دوم زمین‌شناسی در آن به نمایش گذاشته شده است كه این حیوانات یادآور كننده‌ی حیوانات ۵۰ میلیون سال قبل هستند.
با مشاهده‌ی نمونه‌هایی كه در این موزه وجود دارد، اطلاعات كاملی از آنها به دست می‌آوریم؛ این اطلاعات شامل نام حیوانات، نام علمی آنها، زادآوری، رژیم غذایی، پراكنش جغرافیایی و چگونگی زندگی جانوران می‌باشد البته در كنار این اطلاعات می‌توان اطلاعاتی درباره سیر طبیعی حیات زیست‌كره برای هر یك از این حیوانات را نیز مشاهده كرد.
حیوانات تاكسیدرمی شده‌ای كه در این موزه قرار دارند، شامل مارهای سمی، خزندگان، انواع خرچنگ‌ها، عقرب‌ها، پروانه‌ها، دوكفی‌های دریای خزر و خلیج فارس و… هستند. بعضی از این گونه‌ها خشك شده‌اند و برخی دیگر در شیشه یا الكل نگهداری می‌شوند.
در میان حیوانات تاكسیدرمی شده، پرندگان شكاری مانند طرلان، بحری، بالابان، عقاب و پرندگان دریایی، ماهیان و آبزیان، حیوانات اهلی و وحشی مانند گرگ‌ها، گراز، كفتار، شغال، گوركن و… نیز دیده می‌شوند.
پستانداران اهلی این موزه شامل بز، گوزن، مارال، قوچ ارمنی، قوچ اوریال و آهو می‌باشند كه جلوه‌ی خاصی به موزه داده‌اند. در این میان پستانداران وحشی نیز وجود دارند؛ بعضی از گونه‌ها مانند گوزن، قوچ ماركوپولو، قوچ برفی، شیر آفریقایی، گنو، شاموا، گوزن كاریبو، گورخر آفریقایی و… از سایر نقاط دنیا به این موزه منتقل شده‌اند.
این موزه در مركز شهر تبریز در چهارراه آبرسان، ابتدای بلوار آزادی به سمت میدان جهاد، نرسیده به مسجد طوبی در طبقه‌ی زیرزمین اداره كل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی قرار دارد.
موزه صدا
موزه صدا و موسیقی تبریز، نخستین موزه صدا با هدف حفظ گنجینه‌های هنری، شناسایی و شناساندن جایگاه والای فرهنگ ایران و آذربایجان، پژوهش، آموزش و تقویت بنیان های فرهنگی در تبریز راهاندازی شده است.
ملك موزه صدا مربوط به دوره معاصر بوده و به نام مالك قبلی آن، امیر پرویز است اما در اصل این خانه مربوط به خاندان كلكته‌چی بوده و به اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی برمی‌گردد. از ویژگی‌های این بنا می‌توان به نمای آجری و قاب‌بندی شده زیبای آن اشاره كرد كه دارای معماری تفلیسی و آجرهای مربوط به دوران پهلوی اول است.
موزه صدای تبریز بالغ بر ۳۰۰ قلم اشیای مرتبط با صدا را در خود جای داده است كه علاوه بر اشیای موجود، می‌توان به بخش آرشیو صوتی نوازندگان و آهنگ‌سازان، آرشیو اذان موذن‌ها، نت، عكس و پوستر، نقاشی و خوش‌نویسی نیز اشاره كرد.
در این موزه مجموعه‌های صوتی قاریان، تعزیه خوانان، چاوش خوانان، پرده خوانان، منقبت خوانان، شبیه خوانان مناسبت‌های ملی و مذهبی. آواز خوانان قدیمی چون اقبال، سید احمد خان و آثار ارزشمند موسیقی‌های فاخر نگهداری و در دسترس پژوهشگران و دانش پژوهان این رشته و سایر علاقه‌مندان جهت كسب دانش كافی و جامع، قرار داده شده است.
طبقه‌ی اول این موزه، بخش كتابخانه و مدیریت بوده و بخش آموزش در قسمت جنوبی ساختمان واقع شده است. تالارهای موزه در طبقه‌ی دوم این مجموعه قرار دارد. تالار استاد «اقبال‌آذر» نمونه‌ای از آن است كه ادوات صوتی چون انواع رادیوهای لامپی، گرامافون‌های هندلی، گرام، ریل، آپارات، اسلاید و اولین و آخرین نسل تلویزیون‌های سیاه و سفید به نمایش گذاشته شده است.
تالار شماره دو به نام استاد «سلیمی» است كه سازهای مضرابی مانند انواع تارهای ایرانی و آذربایجانی. قوپوز، سه تار، تنبور، گیتار، چنگ؛ باغلاما، ماندولین، رباب، بانجو، شورانگیز و دیگر سازهای زهی مضرابی در آن به نمایش گذاشته شده است.
تالار شماره‌ی سه این مجموعه به نام استاد «بابایان» نام‌گذاری شده است. سازهای بادی چون انواع بالابان، سرنا، كرنا، نی، دوزاله، نی انبان، شیپور، قره نی، ساكسیفون، طوبا، ترومبون، ترومپت، ساز دهنی و دیگر سازهای بادی موجود است.
تالار شماری چهار به نام استاد «زاون» است و سازهای زهی آرشه‌ای مانند انواع كمانچه‌های ایرانی و آذربایجانی و لری، انواع ویلون، قیچك، چغانه، ویلنسل، كنتر، باس و… نیز از جمله اشیای این مجموعه‌اند.
تالار شماره پنج با عنوان استاد «فرنام» به عنوان نمایشگاه سازهای كوپه‌ای مانند انواع نقاره، تنبك. دهل، دمام، قاوال، دف، ضرب زورخانه، درامز، طبل و سایر سازهای كوبه‌ای است.
تالار شماره‌ی شش با عنوان استاد «بیگجه‌خانی» با سازها، آثار و وسایل این هنرمند. ویترین شماره‌ی هفت با سازهای ملل مختلف و زنگوله‌ها و ویترین شماره‌ی هشت نیز با سازهای كلاویه‌دار مانند انواع قارمون، آكاردیون، ارگ، بایان، هارمونیكا، ملودیكا و زنگوله‌ها پر شده است. تمامی سازها و اشیای این موزه متعلق به مدیریت است و طی ۴۰ سال از اقصی نقاط كشور و حتی دنیا آنها را جمع‌آوری كرده و به نمایش عموم گذاشته‌اند.
این موزه در خیابان تربیت و در دل بازار تاریخی «كره‌نی‌خانا» تبریز راهاندازی شده است.
به گزارش ایسنا، هرچه از بافت تاریخی و موزه‌های بی‌نظیر تبریز بگوییم، باز هم كم گفته‌ایم؛ سخن را در اینجا به پایان می‌رسانم و تجربه‌ی ماجراجویی در این موزه‌ها را به خودتان واگذار می‌كنم.