استان چهار محال و بختیاری در قلمرو مركزی رشته كوه‌های زاگرس بین پیشكوه‌های داخلی و استان اصفهان استقرار یافته است.این استان با گستره‌ای برابر با ۱۶٬۴۲۱ كیلومتر مربّع یك درصد از كل وسعت ایران، بیست و دومین استان كشور از نظر پهناوری می‌باشد.استان چهارمحال و بختیاری از جمله بخش‌های كوهستانی فلات مركزی ایران محسوب می‌شود و در ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲ درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرینویچ قرار دارد.
جغرافیای طبیعی و اقلیم استان
استان چهار محال و بختیاری در ناحیهٔ مركزی سلسله جبال زاگرس كه از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد دارد استقرار یافته است. بلندترین نقطهٔ استان در ناحیهٔ غربی با ۴۵۴۸ متر ارتفاع، قلهٔ زردكوه بختیاری و پست‌ترین نقطهٔ آن، ناحیهٔ سپید دشت و لردگان در قسمت شرقی چهار محال است. از كوه‌های مرتفع استان، زردكوه، بزكوه، سبزكوه، سفیدكوه، كاركنان، منگشت، سالداران، جهان‌بین و كوه ریگ را میتوان نام برد. این كوهها كانون اصلی آبخیز رودخانه‌های دائمی زاینده رود و كارون هستند كه در سراسر سال پوشیده از برف می‌باشند و جزو حوزه‌های آبگیر دائمی ایران به شمار می‌روند. این كوهها از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد دارند و از غرب به شرق، از بلندی ارتفاعات و تراكم آنها كاسته شده و به درههای باز و دشت‌های نسبتاً وسیع ختم می‌شوند. در شرق چهار محال و بختیاری، دشت‌های محدودی از قبیل لار، فرادنبه، كیار و خانمیرزا و در جنوب غربی و جنوب شرقی آن دشت‌های نسبتاً وسیعی از جمله لردگان، فلارد و گندمان قرار گرفته‌اند.
منطقهٔ چهارمحال و بختیاری به علت كوهستانهای بلند و ارتفاعات برفگیر، در فصل زمستان از برف پوشیده می‌شود. كوه‌های مرتفع این منطقه، كانون ذخیره آبهای روان دائمی و منشأ و سرچشمهٔ شبكهٔ آبهای جاری استان هستند. زردكوه بختیاری از كوهستانهای آبگیر دائمی استان است و دو رودخانهٔ دائمی ایران یعنی زاینده‌رود و كارون از ارتفاعات آن سرچشمه می‌گیرند.
به دلیل جهات شیب ارتفاعات بختیاری كه از شمال غربی به جنوب شرقی كشیده شده‌اند، شبكه آبهای روان منطقه به دو قسمت عمده تقسیم می‌شوند. قسمتی به سمت بستر شیب شرقی سرازیر شده و حوزهٔ زاینده رود را تشكیل می‌دهند و قسمت دیگری به سمت غرب و جنوب غربی جریان یافته و حوزهٔ كارون علیا را به وجود می‌آورند.
با توجه به عوارض طبیعی، موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی استان چهار محال و بختیاری از یك سو و كمبود ایستگاه‌ها و آمار هواشناسی از سوی دیگر جزئیات ویژگی‌های آب و هوایی تمام مناطق به طور دقیق و علمی روشن نشده است.
به طور كلی در ارتفاعات بالای ۲۰۰۰ متر كه مساحت عمدهٔ استان را در بر گرفته است، ریزش برف و باران از اواسط پائیز تا فروردین ادامه دارد. ولی در مناطق پست كه درجهٔ حرارت در تابستان به بیش از ۴۰ درجهٔ سانتی‌گراد می‌رسد، حجم نزولات جوی كمتر است. بدین ترتیب، از شمال به جنوب ضمن كاهش ارتفاعات، دما افزایش می‌یابد. فصل سرما از اواسط آبان آغاز می‌شود و ۴ تا ۵ ماه ادامه پیدا می‌كند. سردترین ماه‌های سال استان، دی و بهمن است. براساس گزارش ایستگاه سینوپتیك شهر كرد، در سال ۷۱ متوسط درجهٔ حرارت ۱۰/۳ درجهٔ سانتی‌گراد، حداكثر مطلق درجهٔ حرارت ۳۵/۲ و حداقل مطلق آن ۱۵/۶- درجهٔ سانتی‌گراد بود در همین سال میزان بارندگی سالانه ۴۲۶ میلی‌متر و تعداد روزهای یخبندان ۱۲۷ روز ثبت شده است. از اردیبهشت تا آبان در شمار ماه‌های خشك و ماه‌های آذر، دی، بهمن و اسفند جزو ماه‌های یخبندان به شمار می‌رود.
با توجه به اختلاف ارتفاع در سطح استان، زمان و مكان بارش از شرایط یكسانی برخوردار نیست. در مناطق كم ارتفاع از قبیل دشت شهر كرد، چغاخور و گندمان ماه‌های آبان و اردیبهشت و در درههای زردكوه و دوپلان (بین سرچشمه‌های آب سبز و ماربره) ماه اردیبهشت پر باران‌ترین ماه‌های سال است. نوع بارش در مناطق مرتفع عمدتاً برف و در مناطق كم ارتفاع باران است.
استان چهارمحال و بختیاری تحت تأثیر بادها و توده‌های هوای غربی ایران قرار دارد. این بادهای بارانزا به طرف رشته كوه‌های زاگرس حركت می‌كنند و در برخورد با آن سبب ریزش برف و باران می‌شوند. نقاط كفه‌ای از جمله دشت‌های شهر كرد، لردگان، كیار و گندمان در معرض بادهای جنوب غربی و غرب قرار گرفته و در طول زمستان با سوز و سرما همراه هستند. در حالی كه در درهٔ دوپلان، آب سبز و دامنه‌های غرب دوپلان، حصارهای كوهستانی مانع وزش سریع باد و سوز آن می‌شوند. مناسب‌ترین ماه‌های سال برای مسافرت به استان و بهره‌گیری از اقلیم و مناظر زیبای آن، ماه‌های فصل تابستان است؛ در حالی كه پربرفی دامنه‌های ارتفاعات بختیاری، به ویژه زردكوه برای انجام انواع اسكی‌های آلپی و اسكاندیناوی در روزهای آفتابی زمستان بسیار مناسب است.
وجه تسمیه
نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش منطقه چهارمحال و منطقه بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه ایل‌نشین بختیاری بود. محال جمع مكسر واژه محل به معنی جا و مكان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه كه عبارت بودند از: لار، كیار، میزدج و گندمان. در بخش‌بندی كنونی استان، لار در شهرستان شهركرد، شهرستان سامان و شهرستان بن، میزدج در شهرستان فارسان، كیار در شهرستان كیار و گندمان در شهرستان بروجن قرار می‌گیرد. منطقه بختیاری نیز كه از دیر باز كوچ گاه ایل بزرگ بختیاری بوده و هست، هم‌اكنون دربردارنده شهرستان‌های كوهرنگ، اردل و لردگان و بخش ناغان شهرستان كیار می‌باشد.
هفشجان مركز پیشین چهارمحال تا پایان عصر صفوی، كیان مركز چهارمحال در دوره افشاریه، چالشتر مركز چهارمحال در دوره زندیه و در میانه قاجاریه و شهركرد یا دهكرد پیشین مركز استان از دوره پهلوی و به‌طور رسمی از سال ۱۳۵۲ مركز استان بختیاری و چهارمحال می‌باشد. منطقه بختیاری استان چهارمحال و بختیاری نیز در واقع بخش گرمسیری ایل بختیاری است كه بیشتر كوچ رو هستند.
زبان
مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالی‌ها و بختیاری ها تقسیم می‌شوند. چهارمحالی‌ها عموماً به زبان قشقایی یا تركی چهارمحالی و فارسی با لهجه خاص خودشان صحبت می‌كنند و بختیاری‌ها هم به گویش بختیاری كه شاخه‌ای از زبان لری است، صحبت می‌كنند. در ۵ شهرستان از ۹ شهرستان این استان زبان گویش بختیاری رایج است كه این شهرستان‌ها عبارتند از: اردل، كوهرنگ، فارسان، لردگان و كیار. در شهرستان‌های شهركرد، بروجن، سامان و بن لهجه‌های محلی فارسی و تركی قشقایی رایج است. به‌طور خاص مردم شهرهای شهركرد، هفشجان، بروجن و فرخشهر و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت می‌كنند، لهجه‌های دهكردی، هوشگانی، اورجنی و قهفرخی مخصوص شهروندان این استان می‌باشد كه از ریشه فارسی پهلوی است و در آن لغات تركی و عربی زیادی وجود ندارد. ترك‌های چهارمحال نیز بیش از ۱۲ درصد جمعیت ساكنین استان را شامل می‌شود كه به زبان قشقایی سخن می‌كنند و به‌طور خاص مردم شهرهای شهركیان، بلداجی، سامان، بن، فرادنبه، جونقان، سفیددشت، طاقانك، سودجان، هوره، نقنه و یانچشمه به زبان تركی قشقایی صحبت می‌كنند. بر پایه تحقیقات پروفسور گرهارد دوئرفر، گویش‌های تركی رایج در چهارمحال در گروه زبانی اوغوزی میانه و جنوبی قراردارد، همچنین زبان تركی رایج در فرادنبه و شهركیان، از بكرترین لهجه‌های زبان تركی در ایران می‌باشد.
دانشنامه ایرانیكا در مقاله زبان لری زبان مردم این استان را از نظر جغرافیایی نیمی فارسی و نیمی لری معرفی می‌كند.وبگاه میراث فرهنگی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری زبان لری بختیاری را به عنوان زبان عمومی در این استان معرفی می‌كند. دانشنامه جهان اسلام گویش مردم این استان را فارسی با گویش بختیاری معرفی می‌كند.در برخی شهرستان‌های این استان مانند شهركرد و بروجن لری جای خود را به فارسی داده‌است.برخی منابع نیز گویش ساكنان این استان را فارسی، تركی قشقائی و گویش بختیاری معرفی می‌كنند.
ارامنه: نواحی شرقی استان چهار محال و بختیاری شامل شهرستان‌های شهركرد و بروجن از دیرباز سكونت گاه گروه‌هایی از ارامنه بوده‌است. هر چند در دهه‌های اخیر تعداد بسیاری از ارامنه چهارمحال و بختیاری به اصفهان مهاجرت كردند. روستاها ارامنه‌نشین چهارمحال عبارت بودند از: شهركیان(گرجستانی ها در محله گرجیان و ارمنی ها در محله احمدآباد)، تشنیز، واستیگان، گیشنیزجان، احمدآباد، قلعه كشیش، لیواسیان، ده ارمنی، سیرك و غیره.
تاریخ و پیشینه استان
چهارمحال
منطقه چهارمحال دارای پیشنه‌ای كهن است. براساس سفالینه‌ها و ابزارهای سنگی ابتدایی كشف شده بروی تپه‌های باستانی و آثار كهن تاریخی شهر هفشجان، قدمت این استان به هزاره هفتم قبل از میلاد بر می‌گردد و بیانگر پیشینه ۹۰۰۰ ساله چهارمحال و بختیاری است.تپه‌های باستانی شهركیان همچون گورگای تپه (تپه شهركهنه) با قدمت ۷۰۰۰ ساله و تپه سراب (گنبدك) با قدمت هشت هزار ساله در شهركیان نیز به صورت دهكده‌هایی كوچك در پیش از تاریخ در دامنه دشت‌های استان قرار داشته‌اند.
با شروع دوره مس و سنگ یعنی ۵ تا ۷ هزار سال پیش عملاً انسان‌های ساكن در منطقه چهارمحال مشغول به كار كشاورزی گردیده و به تولید مواد غذایی پرداختند. از ۵۰۰۰ سال قبل چون دیگر مناطق، دوران نگارش یا دوران تاریخی آغاز می‌شود. در این رابطه كشف نمونه‌های سفال لب واریخته ارتباط این منطقه را با مناطق خوزستان و بین‌النهرین و آغاز نگارش در استان را مورد تأیید قرار می‌دهد.
بختیاری
سرزمین كنونی بختیاری هزاران سال است كه سكونتگاه گروه‌های مختلف انسانی می‌باشد. منابع و امكانات طبیعی از قبیلِ آب، جنگل، مراتع، بارندگی مناسب، آبگیرهای فراوان و درّه‌های مستعد برای كشاورزی، این سرزمین را به یكی از بهترین زیستگاه‌ها و محل تجمع و سكونت گروه‌های انسانی در گذشته تبدیل نموده بود. افزون بر این امكانات، در بلندی‌های زاگرس و دامنه‌های آن، محیط مناسبی برای رویش نباتات علوفه‌ای و گونه‌های مختلف حیوانات فراهم كرده بود. سرزمین بختیاری در غرب منطقه فارس و ترك‌نشین چهارمحال قرار دارد. بختیاری جزء ای از لرستان محسوب می‌شود و آن را لر بزرگ می‌نامیدند.
لُرستان به معنی سكونتگاه مردم لر واژه‌ای است كه به سرزمین‌های لرنشین اطلاق می‌گردد و به معنای گستره جغرافیایی است كه مردم لر در آن سكونت دارند. حدود لرستان از برخی مناطق دشت‌های شرقی عراق آغاز و تا غرب و جنوب غرب ایران گسترده‌است. حدود سرزمین لرستان در طول دوران دچار دگرگونی شده‌است.گستره نام لرستان پیش از حكومت صفویان، سكونتگاه لرهای بختیاری، لرهای كهگیلویه و لرهای بویراحمدی را هم شامل می‌شد. اما پس از حكومت صفویان سكونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام‌گذاری كردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام كنونی محدود شد.
اقتصاد
هرچند استان چهار محال و بختیاری در زمینه كشاورزی، باغداری و دام‌داری در سطح كشور مطرح تر است اما صنعت هم در این استان از رونق خوبی برخوردار است.پولكی و نبات از سوغاتی‌های این استان می‌باشد.
كشاورزی استان چهارمحال و بختیاری
استان چهارمحال و بختیاری به سبب موقعیت جغرافیایی ویژه و در اختیار داشتن منابع آبی غنی یكی از مساعدترین مناطق برای كشت، پرورش و تولید بادام در كشور ایران است. استان چهار محال و بختیاری با تولید بیش از ۲۰ درصد از مجموع محصول بادام كشور، رتبه اول تولید بادام در ایران را به خود اختصاص داده‌است. بیشتر باغ‌های بادام این استان در شهرستان سامان قرار دارند. بادام محب (پوست كاغذی) و مامایی مهم‌ترین تولیدات شهرستان سامان می‌باشد كه عمدتاً به كشور هند صادر می‌شود و یكی از مهم‌ترین منابع ارز آوری استان می‌باشد.
صنعت استان چهارمحال و بختیاری
از مهم‌ترین كارخانه‌های صنعتی استان میتوان به كارخانه‌های زیر اشاره كرد:
فولاد سفیددشت
مالت‌سازی هفشجان
قند هفشجان
خمیر مایه ناغان
گچ فارسان
آرد چلیچه
فولاد فرخ شهر
فولاد بروجن
ورق خودرو چهارمحال
بروجن خودرو
لوازم خانگی برفاب شهركرد
سیمان شهركرد
سیمان لردگان
گچ لردگان (سردشت)
پتروشیمی لردگان
گاز كربنیك شهركرد
نساجی حجاب شهركیان
ریسندگی بروجن
صنایع شیر و لبنی شهركیان
نهان گل بروجن
ظریف مصور بروجن
مجتمع كشت و صنعت شهركرد
شركت شیر خشك نوزاد پگاه
جاهای دیدنی استان چهار محال و بختیاری
گردشگاه چشمه زنه هفشجان
گردشگاه چشمه زنه هفشجان در دامنه كوه جهان بین و مجاور هفشجان و ۲۰ كیلومتری شهركرد واقع شده‌است. در روز طبیعت هرسال بیش از ۱۰ هزار نفر از گردشگاه چشمه زنه و طبیعت زیبای آن دیدن می‌كنند. این گردشگاه نزدیك به شهركرد مركز كنونی استان چهارمحال و بختیاری است. آب معدنی و لاله‌های واژگون آن از مهم‌ترین ویژگی‌های آن می‌باشد. به منظور تأمین بخشی از آب كشاورزی دشت هفشجان، سدی بر روی این چشمه احداث شده‌است. این سد خاكی با هسته رسی، دارای مخزنی به حجم ۱/۳ میلیون مترمكعب می‌باشد. طول تاج سد ۴۱۰ متر و عرض تاج آن ۸ متر و ارتفاع از روی پی در عمیق‌ترین ناحیه ۴۲ متر است.در وجه تسمیه نام چشمه زنه باید توجه داشت كه نام زنه به علت زایش چشمه‌ای جوشان در كوه جهان بین هفشجان می‌باشد.
روستای پلكانی سرآقاسید
روستای سراقا سید، با قدمت ۶۰۰ ساله در شهرستان كوهرنگ واقع شده‌است. بیشتر مردم این روستا عشایر و بعضی دیگر از آنها كشاورز هستند. روستای سرآقاسید به دلیل معماری پلكانی خود به ماسوله زاگرس شهرت دارد. میتوان گفت این روستا تنها روستایی از ایران است كه هنوز زندگی به روال گذشته و با جمعیتی بالغ بر ۳۰۰۰ نفر جریان دارد این در حالی است كه جمعیت ماسوله حدود ۳۰۰ نفر می‌باشد.
پارك جنگلی سرچشمه فرخشهر
پارك سرچشمه در فرخشهر، با مساحتی بالغ بر۱۲۰ هزار مترمربع دارای چشمه‌ای پراز آب وفضای سبز زیبا و چشم‌نواز است.اولین چیزی كه دربدو ورود چشم هربیننده‌ای راخیره می‌سازد آب‌نمای زیبای این پارك كه بر روی استخرهای پارك قرار دارد. اساس آبادانی وشكل‌گیری پارك سرچشمه فرخ شهر چشمه‌ای است كه در بالای پارك قرار گرفته‌است، این چشمه بسیار با ارزش كه درمسیر خودبركت و زیبائی و شكوفائی را به ارمغان می‌آورد و جاذبه‌های دلنشینی را به وجود آورده‌است. بخشی دیگری از آب چشمه پس از عبور از پارك مسیر جوی‌های شهر را طی می‌كند و لطافت و سرسبزی را به درختان و گل‌های سطح شهر هدیه می‌كند. این پارك یكی از قدیمی‌ترین پارك‌ها در استان چهار محال و بختیاری است و هرساله در فصل بهار و تابستان میزبان ورود خیل مسافران است. یكی از ویژگی‌های منحصر به فرد این پارك دارا بودن درختان قدیمی و كهنسال است كه زیبایی خاصی به این پارك داده‌است. این پارك دارای تمام امكانات رفاهی و اقامتی می‌باشد.
تالاب چغاخور
تالاب بین‌المللی چغاخور، حدود دوهزار و ۳۰۰ هكتار مساحت دارد و در دامنه ارتفاعات ۳۸۰۰متری كلار در نزدیك شهر بلداجی از توابع شهرستان بروجن قرار دارد. فاصله تالاب تا شهركرد ۶۰ كیلومتر است و ویژگی منحصربه‌فرد این تالاب، زیست نوعی ماهی به نام ماهی گورخری است. چشم‌انداز بدیع و پرواز پرندگان مهاجر و بومی، این تالاب را در ردیف یكی از كانون‌های مهم جذب گردشگری كشور و استان چهارمحال و بختیاری قرار داده‌است.
با این حال چغاخور نیز مانند بسیاری از تالاب‌های كشور با خطر رو به روست، اما خطری كه چغاخور را تهدید می‌كند نه بی‌آبی كه غرق شدن در آب است. به گفته هومان خاكپور، كارشناس منابع طبیعی، می‌خواهند از جایی كه فرسایش آبی بالاست آب را به این تالاب منتقل كنند و به این ترتیب آبی كه وارد تالاب خواهد شد پر از رسوب است. اگر این آب داخل تالاب بیاید علاوه بر این كه ارتفاع آب بیش از شش متر می‌شود و ویژگی تالابی چغاخور از بین می‌رود، خسارات دیگری هم وارد می‌شود. خود آب با این سرعتی كه وارد تالاب می‌شود یك جریان رودخانه‌ای درست می‌كند كه به دلیل جریان تند آب كل اكوسیستم تالاب را از بین خواهد برد. علاوه بر این، آن رسوباتی كه با حجم زیاد وارد تالاب می‌شود كل رویشگاه كف تالاب را از بین می‌برد.
پل زمان خان
پل زمان خان، یكی از بناهای تاریخی واقع در شهرستان سامان است كه دارای دو دهانه، ۳۰ متر طول و ارتفاع ۱۲ متری است. پل زمانخان بر روی رودخانه زاینده رود بر روی سه‌پایه سنگی طبیعی بنا شده و در ۲۲ كیلومتری شمال شهركرد قرار دارد. این پل در زمان صفوی توسط زمان خان نفر از ایل نفر ساخته شده‌است. این پل یكی از مقاصد اصلی گردشگران داخلی وخارجی بوده و سالانه پذیرای میلیونی مسافران و طبیعت دوستان می‌باشد. تمامی خدمات رفاهی و سیاحتی از قبیل بازارچه سنتی و صنایع دستی، خدماتی، اسكان و سرگرمی از قبیل پارك‌ها و ورزش‌های آبی رفتینگ (رودگردی) و كایاك در محل پل زمانخان ارائه می‌گردد.
چشمه سرداب رستم‌آباد
چشمه سرداب رستم‌آباد، در شهرستان اردل و فاصله ۷۰ كیلومتری شهركرد قرار دارد. این چشمه با دبی آب ۱۱۰۰۰ لیتر در ثانیه در ردیف پرآب‌ترین چشمه‌های كشور قرار دارد.
چشمه‌دیمه
چشمه‌دیمه، سرچشمه اصلی زاینده‌رود، در ۱۰ كیلومتری چلگرد و مجاور روستای دیمه قرار دارد. آب این چشمه از گواراترین آبهای جهان است و خواص درمانی از قبیل جلوگیری از پوسیدگی دندان و درمان سنگ كلیه دارد. مناظر چشمگیر و فضاسازی اطراف چشمه، این مكان را در ردیف زیباترین گردشگاه‌های شهرستان كوهرنگ قرار داده‌است. فاصله این جاذبه گردشگری تا شهركرد ۱۲۰ كیلومتر است.
چشمه كوهرنگ
چشمهٔ كوهرنگ در شهرستان كوهرنگ، با دبیِ آب زیاد از دامنه‌های «زردكوه» سرچشمه می‌گیرد و پس از گذر از پیچ و خم فراوان به دریاچهٔ سد كوهرنگ می‌ریزد و از تونل اول كوهرنگ وارد زاینده‌رود می‌شود. مناظر بسیار زیبای طبیعیِ اطراف چشمه و حضور عشایر در منطقه، زیبایی آن را دوچندان كرده‌است. چشمهٔ كوهرنگ نیز تا شهركرد ۱۲۰ كیلومتر فاصله دارد.
چشمه‌برم لردگان
چشمه‌برم در لردگان، با شهركرد ۱۵۰ كیلومتر فاصله دارد. این چشمه علاوه بر تأمین آب كشاورزی، یكی از سرشاخه‌های كارون است و چشم‌انداز زیبایی را برای شهر لردگان چهار محال و بختیاری به‌وجود آورده‌است. اطراف این چشمه به صورت پاركی برای تفرج گردشگران است. این چشمه در محلهٔ ساطح لردگان واقع است كه مظهر شهر لردگان است.
آبشارِ آتشگاه
آبشار آتشگاه در ۱۹۰ كیلومتریِ شهركرد و در ۴۰ كیلومتریِ شهر لُردگان در دره‌ای به طول دو كیلومتر قرار دارد. مسیر این آبشار از محلِ چشمه تا اتصال به رودخانه’خرسان’ را فضایی سرسبز از انواع درختان و گیاهانِ جنگلی فراگرفته و شیبِ زیاد و پستی و بلندی‌های دره، آبشارهای كوچك متعددی را در آن ایجاد كرده‌است. پیوندِ عناصر طبیعی مانند دره، سبزه‌زار و اقلیم مناسب، فضای بسیار فرح بخشی را برای گشت و گذار در این مكان پدیده آورده‌است..
آبشار دره‌عشق
آبشار دره‌عشق، در شهرستان اردل در مجاورت روستای دره‌عشق در ۱۱۰ كیلومتری شهركرد واقع است. این آبشار بیش از یكصد متر ارتفاع دارد و در مجاورت رود كارون قرار دارد. این آبشار در تركیب با شالیزارها و انارستان‌های دورك شاهپوری فضای شگفت‌انگیزی را به وجود آورده‌است.
پارك جنگلی پروز
پارك جنگلی پروز در منتهی‌الیه جنوب استان چهارمحال و بختیاری و در فاصله ۵۰ كیلومتری شهر لردگان قرار دارد. گردشگاه زیبای ‘پروز’ با طبیعت بهشتی خود در امتداد دره‌ای سبز قرار گرفته‌است. فضای دنج و خلوت، سایه سار درختان بلند و قد كشیده پارك، چشمه‌های زلال متعدد، شالیزارهای پراكنده و درختان جنگلی اطراف، تصویری زیبا از طبیعت زیبا را جلوی چشم بیننده به نمایش می‌گذارد.
چشمه سیاسرد
سیاسرد، گردشگاهی در ۶ كیلومتری جنوب بروجن است كه هوایی خنك، مفرح و مطبوع و درختانی زیبا و كهنسال با قدمتی بیش از ۵۰۰سال دارد. هوای خنك و مطبوع و سایه‌سار درختان كهنسال موجود در اطراف چشمه سیاسرد مكانی بسیار زیبا برای تفرج و استراحت باشندگان شهر بروجن و سایر گردشگران پدیدآورده است، به‌طوری‌كه همه روزه و به ویژه در روزهای تعطیل این مكان شاهد حضور شمار زیادی از مسافران و گردشگران از استان‌های هم‌جوار می‌باشد. فضاسازی‌های مناسب اطراف چشمه، نزدیكی راه و دسترسی آسان، بر طرف‌داران این كانون گردشگری افزوده و میل به بازدید از این گردشگاه را دوچندان نموده‌است: امكانات و تسهیلات تفریحی، گردشگری، حمل و نقل، اسكان و جاده آسفالته، فضای سبز، سرویس بهداشتی، سكوی نشیمن، دسترسی به واحدهای اقامتی و پذیرایی شهر بروجن، تجهیزات بازی كودكان، پاركینگ، آب آشامیدنی.
این تفریحگاه، دارای چشمه‌ای است كه منابع آبی آن در زیر كوه سیاسرد واقع شده‌اند. این چشمه در سال‌های آبسالی دارای حجم آب زیاد و گوارایی است. در اطراف این چشمه، باغ‌ها و ویلاهای زیادی ساخته شده‌اند كه كوچه‌باغ‌های باصفایی را تشكیل داده‌اند. این تفریحگاه در تابستان، به علت خنكا و مطبوعیت هوا، مورد توجه شهروندان شهر بروجن و شمار زیادی از شهروندان شهر اصفهان و شهرستان‌های تابع آن (همچون شهرضا، دهاقان، مباركه و نجف‌آباد كه آب و هوای گرمتری دارند) قرار گرفته‌است.
آبشار تونل كوهرنگ
آبشار تونل كوهرنگ، از سرازیر شدن آب تونل اول كوهرنگ به وجود آمده‌است. این تونل به منظور انتقال آب چشمه كوهرنگ و دیگر چشمه‌ها به زاینده رود ایجاد شده‌است. تلاش برای انتقال این آب به زمان‌های قدیم برمی‌گردد.
غار سراب
غار سراب در ۵۶ كیلومتری جنوب غربی شهركرد و مجاورت شهر ‘باباحیدر’ در مسیر دره‌ای زیبا و در مجاورت روستای امیدآباد قرار گرفته‌است. این غار شگفت‌انگیز دو دهانه دارد و به دلیل وجود موانع طبیعی بیش از ۶۰۰ متر از آن قابل دسترسی نیست. از یكی از دهانه‌های غار، آبی خروشان و خنك بیرون می‌آید.ارتفاع سقف غار در بعضی از نقاط به ۱۵ متر می‌رسد. در دالان طویل غار قندیل‌های آهكی زیبا وجود دارد.
پیرِ غار
پیرغار در جنوب روستای ده‌چشمه، به فاصله ۶ كیلومتری فارسان و ۳۸ كیلومتری شهركرد قرار دارد. بر روی قسمتی از تپهٔ سنگیِ مشرف به این گردشگاه، سه كتیبه به خط نستعلیق به دستور سردار ظفر بختیاری حك شده‌است. متن این كتیبه‌ها مجملی از شرح لشكركشی بختیاری‌ها به اصفهان و تهران و نقشِ سردارانِ بختیاری در سركوب استبداد صغیر و سقوطِ محمدعلی شاه در واقعهٔ مشروطیت است.مجموعه عوامل گردشگاه از جمله كتیبه‌های ارزشمند تاریخی، چشمهٔ پرآب، سایه سار درختان، آبشار زیبا و بلند، كوه‌های اطراف و غار موجود در محل، روزانه پذیرای صدها گردشگر است.
رود ارمند
رودخانه ارمند در روستای ارمند و شهرستان لردگان نیز از نقاط دیدنی چهار محال و بختیاری است. این رودخانه یكی از مهم‌ترین سایتهای رفتینگ در سطح كشور بوده و سالانه بسیاری از ورزش دوستان جهت انجام ورزش مهیج رفتینگ به این رودخانه مراجعه می‌كنند این رودخانه در نهایت به سد كارون ۴ می‌رسد و پس از ملحق شدن به رودخانه بازفت، روانه دشت‌های خوزستان می‌شوند.
