كلكته یكی از هندی‌ترین شهرهای هندوستان است. در كتاب‌های تاریخ مدارس اسم كلكته را زیاد شنیده‌ایم اما این شهر به راستی چه جور جایی است؟
كلكته، یكی از شهرهای مهم هند است كه تا چند سال پیش پرجمعیت‌ترین شهر هند بود ولی اكنون دهلی و بمبئی از آن پرجمعیت‌ترند. از سال ۱۷۷۲ تا ۱۹۱۱ كلكته پایتخت هندوستان بود و پس از آن مركزیت حكومت به دهلی نو انتقال یافت.
از سال ۲۰۰۱ نام این شهر را به «كولكاتا» برگرداندند تا به تلفظ بنگالی آن نزدیك‌تر باشد ولی همچنان در نوشته‌های فارسی مانند برخی دیگر از زبان‌ها همان صورت قدیمی به‌كار می‌رود.
كلكته، مركز ایالت بنگال غربی و پایتخت پیشین هندوستان است. با اینكه یك وقتی این شهر پرجمعیت‌ترین شهر هند بود، اما این عنوان را هم به همراه عنوان پایتخت به دهلی‌نو واگذار كرد و امروزه، به عنوان شهر پر جنب‌وجوش هند شناخته می‌شود؛ شهری بزرگ با خیابان‌های تو در تو، رستوران‌ها، زندگی شبانه و دیدنی‌هایی فریبنده كه فرهنگ هند را به خوبی نشان می‌دهد.
كلكته آب و هوای گرم و مرطوب دارد. زمستان‌هایش معمولا یك ماه و نیم بیشتر طول نمی‌كشد و دمای هوایش به كمتر از 10 درجه سانتی‌گراد نمی‌رسد. گرم‌ترین ماه سال هم، ماه مه با نزدیك 40 درجه سانتی‌گراد است. تمام فصل‌ها بنا به سلیقه، مسافران خودش را دارد ولی با وجود دمای هوا، تعطیلات تابستان یا ژانویه می‌تواند فصل شلوغی برای سفر به كلكته باشد. به هر حال، اگر عادت به گرمای زیاد ندارید، با توجه به اینكه غذاهایی كه در هند می‌خورید پر از ادویه و فلفل خواهند بود، نوشیدن آب سالم و لیمو را فراموش نكنید. تجربه غذاهای متفاوت كه از عطر و طعم‌شان نمی‌توان چشم‌پوشی كرد، ممكن است با عادت‌های غذایی شما سازگار نباشد و گرمای هوا نیز آن را تشدید كند؛ قبل از انتخاب زمان سفر، به همه اینها خوب فكر كنید.
اگر مسافر این شهر هستید
اگر با هواپیما به این شهر سفر كرده باشید، اولین میزبان شما فرودگاه بین‌المللی نتاجی سوباش كلكته خواهد بود كه مانند بقیه فرودگاه‌های شهرهای مطرح هند، مجهز و مدرن است. فرودگاه، حدود 20كیلومتر با شهر فاصله دارد و برای رفت و آمد می‌توانید از تاكسی یا اتوبوس استفاده كنید. یك خط ترن جدید هم هست كه فرودگاه را به مركز شهر وصل كرده. اگر تاكسی‌های فرودگاه یا داخل شهر، از تاكسی‌متر استفاده نمی‌كردند بهتر است قبل از سوار شدن سر قیمت با آنها به توافق برسید.
اتوبوس‌های كلكته در پنج خط جداگانه حركت می‌كنند و در صورتی كه آدرس دقیقی از مقصد نداشته باشید، بهتر است از راننده راهنمایی بخواهید. اتوبوس‌ها كولر و صندلی‌های راحتی دارند و از مهم‌ترین وسایل نقلیه در كلكته شناخته می‌شوند.
كلكته یكی از متنوع‌ترین راه‌های حمل و نقل را در جهان دارد: خطوط اتوبوس، تاكسی‌های زردرنگ، قایق‌هایی كه مسافران را دو طرف رودخانه جابه‌جا می‌كنند، متروی كلكته كه اولین قطار زیرزمینی هندوستان بوده، تراموای كلكته كه تنها تراموای موجود در هند است، قطارها كه در حومه شهر هستند و در آخر ریكشاها، موتورهای سه‌چرخه هندی كه خیلی تند و تیزند و گاهی كابین بدون درشان با گل و مهره تزیین می‌شود. ریكشاها را در مناطق قدیمی كلكته، یعنی شمال شهر، بیشتر پیدا می‌كنید. جنوب كلكته، منطقه‌ای جدید و در حال توسعه است كه قلب تجاری شهر به شمار می‌آید.
تقریبا اولین چیزی كه در تمام شهرهای هندوستان به چشم می‌آید، رنگ‌ها و نقش‌ونگارها هستند؛ از لباس و جواهرات گرفته تا ساختمان‌ها و تزئینات خیابان. همه جا پر از رنگ است. حالا تصور كنید زمان فستیوال‌ها، كلكته چه ظاهری پیدا می‌كند. مثلا دورگا پوجا یك جشن آیینی هندی است كه یك بار اول تابستان و یك بار اول زمستان برگزار می‌شود. به مناسبت این جشن در خیابان‌ها چادرهای رنگی برپا می‌كنند، مراسم رقص و پرستش دارند و عود و رنگ‌های مقدس به یكدیگر می‌پاشند و در یك كلام شهر پر از رنگ می‌شود.
دیدنی‌های كلكته
یكی از مهم‌ترین بناهای كلكته، كاخ تماشایی ویكتوریاست كه به سبك معماری ایتالیایی و به یاد پرنسس زیبای هندی، راجا، ساخته شده است. كاخ ویكتوریا در امتداد خیابان جورج‌گیت، میان پاركی زیبا قرار گرفته و به غیر از توریست‌ها، مردم محلی نیز برای گشت و گذار به اینجا می‌آیند. حالا كه تا نزدیكی كاخ ویكتوریا آمده‌اید، بد نیست پیاده‌روی در خیابان چورینگی را هم تجربه كنید. خیابانی سرسبز با نورپردازی‌های تماشایی كه به قلعه عظیم و تسخیرناپذیر انگلستان ختم می‌شود.
قلعه هنوز هم تحت حفاظت‌های شدید امنیتی است و تنها با مجوزهای خاص می‌توان از آن بازدید كرد. تقریبا بیشتر دیدنی‌های كلكته در همین خیابان چورینگی جمع شده‌اند؛ موزه هندی‌ها كه در سال ١٨٧٧ به سبك معماری ایتالیایی ساخته شده، مجموعه‌ای از دیدنی‌های عجیب و غریب از هند و حتی جاهای دیگر جهان را در خودش جا داده. اطراف منطقه فورت‌ویلیلم، در نزدیكی همین خیابان، رستوران‌های بسیاری را می‌توان پیدا كرد. با اینكه كمتر پیش می‌آید كسی در هند، هوس غذای چینی كرده باشد، ولی تعداد رستوران‌های بین‌المللی در این شهر كم نیست.
در كل بیشتر توریست‌ها سعی می‌كنند در همین دور و بر خیابان چورینگی اقامت داشته باشند. این منطقه هتل‌های خوبی هم دارد كه شاید در زمان تعطیلات قیمت بالاتری داشته باشند ولی خیال‌تان را از بابت رفت و آمد و مسیرهای شلوغ راحت می‌كنند؛ البته هتل‌های خیابان سادر هم به خاطر قیمت‌های مقرون به صرفه و دسترسی آسان به وسایل نقلیه عمومی طرفدارهای خودشان را دارند.
یكی دیگر از مناطق پر رفت و آمد كلكته كه برای توریست‌ها هم خیلی دوست‌داشتنی است، باغ‌های بی‌بی‌دی است؛ اطراف این باغ چند تایی مركز خرید، سینما و مسجد قدیمی تیپو سلطان قرار گرفته. در قسمت جنوبی این منطقه، محله چینی‌ها واقع شده. با اینكه چینی‌ها دیگر زیاد به كلكته مهاجرت نمی‌كنند، ولی هنوز بازار و دو معبد رنگارنگ چینی در این شهر باقی مانده‌اند. در میان بازار شلوغ چینی‌ها، كلیسای ارامنه با نمای سفید رنگش كه اوایل قرن 18 ساخته شده، آرام ایستاده است.
اطراف باغ بی‌بی‌دی، چشمه آبی وجود دارد كه در قدیم آب كلكته را تامین می‌كرده و به همین خاطر مردم شهر آن ناحیه را میدان مخزن می‌نامند. در این ناحیه ساختمان‌های مستعمراتی زیادی با معماری‌های متفاوت وجود دارند. گاهی از عمر ساختمان نزدیك به 300 سال می‌گذرد، اما هنوز هم مردم یا بخش‌های دولتی در آن اقامت دارند.
صنایع دستی را از یاد نبرید
كلكته یكی از مهم‌ترین مراكز تجاری صنایع دستی هند است. مثلا لوازم چرمی و چوبی با كنده‌كاری‌ها یا زری‌دوزی‌های منحصربه‌فردی كه گاهی داستانی از یك شعر را روایت می‌كنند. به خاطر ارزش هنری و یگانه بودن این آثار در جهان شاید در مراكز خرید بزرگ مثل متروپولیس (نزدیك هایلند پارك) و متروپلازا (نزدیك سفارت انگلستان) قیمت‌های خیلی بالایی داشته باشند، ولی اكثر آنها را در بازارهای محلی مثل بازار كیدرپور با قیمت‌های پایین‌تری می‌توان خرید.
معمولا انتخاب بین بدلیجات، لباس‌ها، عودها و ادویه‌های هندی سخت است، ولی به هر حال همه مسافران وسوسه می‌شوند تكه كوچكی از این همه رنگ و بو را توی چمدان‌های‌شان جا دهند. اگر در كلكته وقت بیشتری داشتید رودخانه مقدس هوگلی را از یاد نبرید؛ مخصوصا اگر در زمان فستیوال پوجا در كلكته بودید. در ایام جشن، بت‌ها و مجسمه‌های هندی را داخل این رودخانه می‌اندازند و معتقدند روح مقدس آنها برای همیشه در این رودخانه باقی می‌ماند.