ریپورتاژ آگهی
موزه گوهرتپه

موزه گوهرتپه

گوهر تپه بهشهر در دو كیلومتری شمال غربی رستم كلا یا كیلومتر ۴۰ جاده ساری – بهشهر قرار گرفته است. گوهر تپه یكی از محوطه های بزرگ پیش از تاریخ شمال ایران در استان مازندران است
  • 1400/11/11
  • استان : مازندران
  • شهر : بهشهر
  • دسته : موزه های ایران
آدرس : سایت موزه گوهرتپهزمان مطالعه : 4 دقیقه - تاریخ بروزرسانی : ۹ تیر ۱۳۹۳ گوهر تپه بهشهر در دو كیلومتری شمال غربی رستم كلا یا كیلومتر ۴۰ جاده ساری – بهشهر قرار گرفته است
تلفن : 66059000-021

گوهر تپه بهشهر در دو كیلومتری شمال غربی رستم كلا یا كیلومتر ۴۰ جاده ساری – بهشهر قرار گرفته است. گوهر تپه یكی از محوطه های بزرگ پیش از تاریخ شمال ایران در استان مازندران است. انسان‌هایی كه در غارهای باستانی مازندران چون غار كومیشان، غار هوتو و غار كمربند زندگی می‌كردند پس از خروج از غار به مرور باعث پیدایش گوهرتپه شدند، این تپه انسان ساز است. یعنی با گذشت زمان مردم ساكن با از بین رفتن مكان های قبلی به مكان های بالاتر آمده اند. در عصر نوسنگی شكل زندگی روستانشینی داشته و در دوره برنز و مفرغ مورد توجه قرار گرفته و حالت شهر نشینی پیدا كرده است. احتمالا تا دوره برنز میانی فضای مسكونی و محل دفن در یك مكان بود. اما در دوره برنز متاخر (۴۰۰۰ سال قبل) هم از وسعت شهر كاسته شد و هم قبرستان را به خارج از فضای مسكونی انتقال دادند. در بین دوره برنز و آهن حدود ۲۰۰ سال این منطقه خالی از سكنه شد و در عصر آهن، قبرستان را به خارج از مكان مسكونی بردند و مكان دارای سراشیبی را برگزیدند تا شاهد نفوذ آب نباشند. اقوام این منطقه پس از فروپاشی شهر و كوچ به مناطق كوهستانی اجساد نیاكان خود را برای تدفین در زادگاه شان به گوهر تپه حمل كرده و همراه با مراسم آیینی در این منطقه به خاك می‌سپردند. (این رسم همچنان در میان كوچ نشینان منطقه رایج است و نیاكان خود را در زادگاه شان تدفین می‌كنند)

این محوطه باستانی در دشت رسوبی واقع شده كه در جنوب آن ارتفاعات با پوشش جنگلی و كوهستان سرسبز قرار گرفته است. همچنین تراس های مناسب و دشت های میان كوهی در ارتفاعات منتهی به دشت ها از مكان های قابل جذب نخستین گروه های ساكن در منطقه بود كه شواهدی از دوران پارینه سنگی و فراپارینه سنگی در این دره ها به دست آمده است.

در جریان دوران های زمین شناسی غارهای زیادی در این منطقه تشكیل شده كه در نتیجه، استقرارهای بعدی انسان در آنها ایجاد شده است. گوهرتپه یكی از استقرارگاه های پیش از تاریخی ایران است كه در دوران مس و سنگ ( ۳۵۰۰ ق.م) شكل گرفته است. قرار داشتن این محوطه در حد فاصل دره ها و غارهای باستانی همچون غار هوتو و كمربند، كومیشان، اهمیت آن را دو چندان كرده است. با توجه به شرچشمه های آبی، جنگل، دریا، غارها، منابع مصنوعات سنگی و شرایط مطلوب منطقه همراه با پتانسیل های موجود دیگر، گوهرتپه به صورت تدریجی مسیر توسعه را پیمود و در دوران مفرغ (۱۸۰۰-۳۰۰۰ ق. م) به شهری بزرگ با وسعت ۵۰ هكتار تبدیل شد بود.

بقایای آثار فرهنگی به دست آمده در میان لایه های دوره مس و سنگ (كالكولتیك) و عصر مفرغ (برنز) و شیوه توزیع و پراكنش آن در سطح تپه بیانگر آن است كه توسعه گوهرتپه روند تدریجی داشته و این محوطه در دوره مفرغ میانی (۲۴۰۰ ق.م) به بالاترین حد وسعت رسید، هم چنین بقایای تدفین دروه مفرغ جدید (۱۷۰۰ ق. م) بر روی لایه های مفرغ میانی گویای این مطلب است كه در دوره مفرغ جدید از وسعت گوهرتپه كاسته شده و گورستان به خارج از فضای مسكونی هدایت شده است. تحول تدریجی اواخر دوره مرغ جدید تا عصر آهن II (۱۱۰۰ ق.م) با پژوهش و مطالعه بر روی آثار فرهنگی همچون سفال، اشیا مفرغی (برنزی)، مهر، اشیا تزیینی، ساختارهای معماری قابل شناسایی می باشد.

چنین به نظر می رسد آن چه به عنوان مواد فرهنگی دوره مفرغ جدید (۱۷۰۰- ۲۰۰۰ ق. م) در لایه IIIc تپه حصار دامغان و گورستان قیطریه تهران در عصر آهن I (۱۵۰۰ ق.م) به دست آمده، در گهرتپه در میان تدفین های عصر آهن II (۱۱۰۰ ق م) قابل پیگیری می باشد. آثار معماری بدست آمده در گوهر تپه استفاده از چینه، خشت و سنگ را در پی بناها تایید نموده كه به وسیله تیرك های چوبی و افقی و نی اندود شده، پوشش دهده شده اند. در گوهر تپه ابزارهای سنگی زیادی بدست آمده كه از آن جمله می توان به تیغه ها، تراشه ها و هاون های سنگی اشاره كرد كه از كانی های چرت و فلینت در میان لایه های سنگ آهك منطقه به دست آمد و كاربرد این ابزارهای سنگی جهت درو كردن غلات، تكه كردن گیاهان و گوشت حیوانات و آسیاب كردن گندم و دانه های گیاهی بوده است.

از جمله آثار شاخص یافت شده طی كاوش های علمی باستان شناسی در گوهر تپه می توان به جنگ افزارهای مفرغی و آهنی شامل سرنیزه، خنجر و هم چنین اشیای تزیینی (آویز، گردنبند، دستبند و …) و مهره های سنگی، پیكرك های حیوانی و انسانی، ریتون های سفالی به شكل لاك پشت و پرنده و ابزار استحصال و نمونه های مختلف دوك، سردوك، فلاخن و ژتون و دیسك های سفالی اشاره كرد

در این محل به كوشش سازمان میراث فرهنگی.

موزه سرباز باستان شناسی افتتاح شده است. بازدیدكنندگان می توانند آنچه را كه باستان شناسان از دل خاك بیرون آورده‌اند را مشاهده كنند. نحوه تدفین و اجناسی كه در گذشته كنار مردگان قرار داده می شد در این موزه دیده می شود.

موزه گوهرتپه-yHtNw6g8NV

موزه گوهرتپه-AFHbevkobe

موزه گوهرتپه-VV6xHO6VbF

موزه گوهرتپه-uWMM43ynNG

موزه گوهرتپه-kkGb6whFxn