كاخ الحمرا بین سالهای 1248 تا 1354 میلادی ساخته شده است
الحـَمـرا كاخی است مشرف بر شهر گرانادا در اسپانیا، كه به عنوان یكی از شاخص‌ترین نمونه‌های هنر شمال آفریقا و شاید یكی از مشهورترین بناهای اسلامی جهان به شمار می‌آید.
«كاخ الحمرا»، جواهر گردشگری اسپانیا
الحـَمـراء كاخی است مشرف بر شهر گرانادا در اسپانیا، كه به عنوان یكی از شاخص‌ترین نمونه‌های هنر شمال آفریقا و شاید یكی از مشهورترین بناهای اسلامی جهان به شمار می‌آید. این بنا شامل چندین قسمت مجزاست كه در دوره‌های مختلف ساخته شده اند.
قصر الحمرا كه یك شاهكار تمام عیار معماری اسلامی به شمار می رود، در منطقه تاریخی آندلس اسپانیا، كه یكی از بناهای تاریخی ثبت شده این كشور در فهرست میراث جهانی سازمان یونسكو به شمار می رود، بر فراز یك تپه ساخته شده و از بخش‌های مختلفی از جمله كاخ اصلی، قلعه، مسجد ،حمام و باغی زیبا تشكیل و در سالهای اخیر به یكی از مقاصد برتر گردشگری اسپانیا تبدیل شده است.
كاخ الحمرا در اسپانیا یكی از مشهورترین بناهای اسلامی جهان به شمار می‌آید
الحمرا شامل 3 بخش است: قصر سلطنتی، كه مشهورترین بخش آن است و خودش به سه قسمت: بارگاه، شبستان و حرمسرا تقسیم شده است، بخش‌های دیگر كاخ شامل باغهای پلكانی و قلعه هستند.
بارگاه «كاخ الحمرا»
بارگاه بخشی از قصر سلطنتی بود، جایی كه سلطان به امور روزانه مملكتی و تجاری رسیدگی می‌كرد. این قسمت از نظر تزیین به پای بخش‌های دیگر كاخ نمی‌رسد و جذاب‌ترین قسمت بارگاه، حیاط خلوت اتاق طلایی بود.
بارگاه «كاخ الحمرا» جایی كه سلطان به امور روزانه مملكتی و تجاری رسیدگی می‌كرد
شبستان «كاخ الحمرا»
قسمت اعظم بخش شبستان در زمان سلطنت یوسف اول در قرن 14 انجام شده و دارای تزینات بسیار بود تا برای شرفیابی سفرا و مهمانان خاص مناسب باشد. این بنا شامل مجموعه‌ای از اتاق‌ها و حیاط‌های بسیار زیبا بود و یكی از مناظر دیدنی آن حیاط پر گل با استخری كه از دو طرف با صفی از بوته‌های پروانش احاطه شده بود، به شمار می‌رفت.
كمی جلوتر در برج به تالار سفیران می رسیم كه بزرگ‌ترین و شاید بهترین اتاق در تمام قصر سلطنتی باشد. این تالار یك مربع كامل است و یك گنبد بسیار زیبای چوبی دارد كه به معنای هفت طبقه آسمان است.
یكی از ویژگی‌های بارز معماری الحمرا درون گرایی آن است. در الحمرا تزیینات درونی بسیار بیشتر از هیبت بیرونی است. این كاخ پُر زینت و مجلل در داخل دیواری دژ مانند به رنگ قرمز بنا شده است. نقشه اصلی بنا نامنظم و گسترده، به طور عمده مشتمل است بر دو حیاط مستطیل شكل عمود بر هم كه هر یك به ردیف هایی از ورودیّه ها و سرسراها و اتاق ها راه می‌یابند.
كاخ الحمرا در دوران حكومت الاحمر و خلفای جانشین او ساخته شده است
محوطه و آبنمای شیران
حرم كاخ الحمرا از حیاط شیران منشعب می‌شود و شامل مجموعه‌ای از اتاق‌های زیبا و یك حمام است. در جنوب این سالن به تالار Abencerrajes می رسیم كه دارای حیرت انگیزترین سقف‌ها در كل مجموعه است.
سقف یك 16 ضلعی است با تزئینات استالاگمیتی است و توسط پنجره‌هایی كه بر روی گنبد نصب شده‌اند و نوری كه بر روی آب چشمه كف منعكس می‌شود، روشن می‌شود. سقف تالار دو خواهر نیز بسیار شگفت انگیز است و از بیش از 5000 خانه لانه زنبوری ساخته شده است.
حیاط شیران كه كوچكتر از آن دو و دارای تزیینات بیشتر است، در طاق‌نماهای چهار‌جانبی كه متناوباً بر تك‌ستونی‌ها و دو ستونی‌های ظریف با سرستون‌ها مزّین به نقوش توربافت سوارند، محصور شده و قوس‌ها از درون سو دالبری چند پرّه و سطح دیوارهء بالای آنها با گچبری راست خطهای درهم تنیده و كتیبه های قرآنی زینت یافته است. در مركز حیاط حوضحه‌ای سنگی سوار بر پشت دروازه پیكره شیر از سنگ سیاه تعبیه شده است.
حرم سرا
در تالار شاهان، به یك اثر نامتعارف هنری برمی خوریم، كه مثالهایی زنده نمایانه از انسان است كه در دین اسلام حرام دانسته می‌شده. سازنده این آثار به احتمال فراوان مسیحی بوده است اما دستور ساخت آن را سلاطین دودمان نصر صادر كرده بودند. حمام‌ها آخرین قسمت با اهمیت حرم هستند كه نمی‌توان داخل آن شد، اما می‌توان درون آن را از میان پنجره تماشا كرد.
روی هم نمای بیرونی بین الحمراء ساده و تزیینات گوناگون آن به شیوه كاخ‌سازی بربرهای مراكش در درون‌خانه تعبیه شده است، كه عبارتند از: كاشی كاری لعابی منقوش و هفت رنگ، گچبری فراوان به نقش تور بافت یا با نقوش هندسی اسلامی و گُل‌های گیاهی یا اسلیمی درهم بافته، كتیبه‌های حاشیه‌بندی شده قرآنی به خطوط كوفی و نسخ و ریحانی.
الحمراء به خاطر رنگ سرخ دیوارهای خارجی‌اش، به این نام مشهور شده است
مسلمانان صحرانشین كه آب برایشان از هر گوهری ارزشمندتر بود، با كشیدن نهرهایی از سرچشمه‌ها و جویبارها، باغهای كاخ را با چشمه‌های رویایی، فواره‌ها و حوضهای كم عمق و پر انعكاس تزیین كردند. صدای زمزمه آب در سراسر باغ‌ها و حوض خانه‌ها به گوش می‌رسد و كشف چشمه‌های كوچك، لذت گشتن در باغ را صد چندان می‌كند.
همچنین بدون تردید در كنار معماری، هنرهای دیگر اسلامی نیز در این سرزمین مۆثر افتادند. این تاثیر در رشته‌های مختلف هنری چون شهرسازی، معماری مساجد، كاخ‌ها، پارك‌ها و پل‌ها، ضرب سكه، خوشنویسی، زردوزی روی پارچه، نساجی و كاغذسازی، چشمگیر بود و در بطن خود دارای چنان روح زیباشناسانه و قدرتمندی بود كه به همان صورت مورد تقلید اروپاییان قرار می‌گرفت.
همچنین هنرهای تزیینی اسلامی چون: بافندگی، كنده‌كاری روی فلّز و عاج، سیم و زركوبی روی مفرغ و فولاد با اسلوب معروف به «دمشقی» مانند ساختن، كلاه خودها و شمشیرهای گرانبها و به‌ویژه انواع كاشی‌سازی و سفال‌گری با رنگ‌های درخشان درهم بافته نیز شكوفان و مكتب ساز شد.
حرم كاخ الحمرا از حیاط شیران منشعب می‌شود و شامل مجموعه‌ای از اتاق‌های زیبا و یك حمام است
نوعی از هنر كه در دوران اسلامی در اسپانیا شكل گرفت و توسعه پیدا كرد تأثیر شگرفی در معرفی هنر اسلامی به اروپاییان و نفوذ آن در هنرهای مدرن سده‌های بعدی داشت.
وجه تسمیه الحمراء
در مورد وجه تسمیه الحمراء روایات بسیاری وجود دارد. بر اساس معتبرترین روایت، الحمراء به خاطر رنگ سرخ دیوارهای خارجی‌اش كه از آجر و خشت‌های خشك شده در آفتاب ساخته شده‌اند، به این نام مشهور شده است. بر اساس روایت دیگری، الحمراء به خاطر لهیب سرخ مشعل‌هایی كه عملیات شب‌ها ساختمانی این كاخ برای سال‌ها در نورشان انجام می‌شد، به این نام خوانده می‌شود.
گروهی نیز عقیده دارند كه نام الحمراء از نام خلیفه مؤسس آن، محمد ابن الاحمر (مشهور به محمد دوم) گرفته شده است. اما آن چه مسلم است، این مجموعه تاریخی بین سالهای 1248 تا 1354 میلادی و در دوران حكومت الاحمر و خلفای جانشین او ساخته شده است.
تالار سفیران بزرگ‌ترین و شاید بهترین اتاق در كاخ الحمرا می باشد
تزئینات داخلی مجلل الحمراء به سبك‌های عربی و اسلیمی را از میان خلفای مسلمان، به یوسف اول، محمد پنجم، اسماعیل اول و ... نسبت می‌دهند، اما نام هیچ یك از هنرمندان و صنعتگرانی كه در ساخت این قصر نقش داشته‌اند با قطعیت مشخص نشده است.
طرح‌های اسلیمی و گل و بته، سنگ نوشته‌هایی به زبان عربی، طرح‌های هندسی و كاشی‌های رنگی، از جمله مهم‌ترین تزئینات به كار رفته در بخش‌های مختلف الحمراء هستند.