قلعه دختر در روزگار كهن، نیایشگاه آناهیتا بوده و زرتشتیان برای زیارت به آن‌جا می‌رفته‌اند. این قلعه در سال ۱۹۶۰ مرمت و در سال ۱۹۶۴ تبدیل به موزه گردید. سازمان یونسكو در سال ۲۰۰۰ قلعه دختر را در فهرست میراث جهانی یونسكو ثبت نمود.
كره زمین به اندازه ای جاذبه و دیدنی های گوناگون دارد كه چنانچه برای تمام سالهای زندگیتان هم برنامه سفر بریزید، هنوز نقاطی باقی می ماند كه فرصت نكرده اید آنها را ببینید. بسیاری از این دیدنی ها در كشورهای نه چندان نام اشنا قرار دارند كه اتفاقا هزینه های سفر به آنها سرسام‌اور نیست. امروز هم یكی از همین مقاصد گردشگری را معرفی می كنیم.
باكو از شهرهای توریستی و گردشگرپذیری است كه سالیانه مسافران زیادی به این شهر سفر میكنند و به علت فاصله نسبتا اندكی از ایران كه دارد در بین ایرانی ها بسیار محبوب است. این شهر كه پایتخت كشور آذربایجان است دارای جاذبه های بسیاری است و پس از كشف نخستین میدان نفتی دنیا در باكو، این شهر بسیار شهرت یافت به همین علت مراكز و خیابان های مهمی در زمان شوروی سابق در باكو ساخته شده است. در این مطلب تصمیم داریم تا در مورد قلعه ی دختر در باكو اطلاعاتی ارائه بدهیم.
قلعه باكو یكی از مهم ترین نمادهای تاریخی آذربایجان و نمادی از شهر باكو به شمار میرود و همچنین بسیاری معتقد هستند كه این قلعه در ابتدا یك آتشكده برای پیروان دین زرتشت بوده كه در دوره ساسانیان ساخته شده است.
تاریخچه و معماری قلعه باكو
قلعه دختر (به تركی آذربایجانی: قیز قالاسی Qız Qalası)( به انگلیسی:Maiden Tower) از آثار تاریخی دوران ساسانیان در شهر باكو است. این اثر تاریخی كه با ۲۹، ۵ متر طول، ۱۶ متر عرض، و ۶ طبقه كه در دو محدوده زمانی قرن ۵ و ۶ میلادی( شروع ساخت مرحله اول) و قرن ۱۲( مرحله دوم) ساخته شده است. قلعه دختر در روزگار گذشته، نیایشگاه آناهیتا بوده و زرتشتیان برای زیارت به آن جا می رفته اند.
قلعه دختر در سال ۱۹۶۰ بازسازی و در سال ۱۹۶۴ تبدیل به موزه شد. سازمان یونسكو در سال ۲۰۰۰ این بنا را در فهرست میراث جهانی یونسكو ثبت نمود.
قلعه دختر دارای معماری زیبا و منحصر بفردی است. حتی از این قلعه بعنوان یكی از برترین و زیباترین جاذبه های تاریخی شهر باكو یاد میكنند . جنس این قلعه از سنگ میباشد و تمامی قسمت های قلعه هم از سنگ ساخته شده است. داخل قلعه دختر به گونه ای ساخته شده است كه میتواند ۲۰۰ نفر را در خود جای دهد. قسمت شرقی این قلعه دیدی مطلوب رو به اسمان دارد و بعضی میگویند از این قلعه نیز برای علم نجوم هم استفاده می شده است. در ورودی قلعه دختر بصورت دوگانه ساخته شده است و پس از وارد شدن با سقف های بلند روبرو خواهید شد. زمانیكه از پله های سنگی به طرف بالای قلعه حركت می كنید پنجره های كوچكی را می بینید كه بر روی دیوارهای قلعه قرار گرفته اند.
چاه آب در قلعه دختر
یك موضوعی كه سبب جذابیت بیش تر قلعه دختر در باكو شده است وجود چاه آبی است كه در آن موجود است . این چاه ۲۱ متری در طبقه ی سوم قلعه ی دختر در باكو قرار دارد و قطر دهانه ی آن ۷۰ سانتیمتر است كه در دیوار قلعه جاسازی شده است. باستان شناسان با بررسی بخش هایی از چاه قلعه دختر دریافتند قدمتش به قرن دوازدهم میلادی برمیگردد . این چاه همچنین یك ورودی در طبقه همكف هم دارد كه اخیرا در یكی از كاووش های یك باستان شناس به اسم عباس اسلاموف كشف شد. با بررسی هایی كه بر روی آب چاه انجام شد، مشخص شد كه برای آشامیدن مناسب است.
موزه قلعه دختر در باكو
با توجه به اینكه در زمان های قبل اشخاص بسیاری در قلعه دختر در باكو زندگی می كردند وسیله ها زیادی از آنها باقی مانده است كه در موزه ای با همین اسم جمع اوری شده اند و شما میتوانید برخی ظرف و قاشق را بهمراه چند كوزه و برخی وسایل دیگر كه از آنها باقی مانده را مشاهده كنید. به گشت و گذارتان ادامه بدهید تا در طبقه دوم به اطلاعاتی تاریخی در مورد هدف و روش ساخت قلعه دختر دست پیدا كنید. درصورتی كه باز هم بالاتر بروید، در طبقه سوم ماكتی از قلعه دختر و شواهدی از وجود چاه در این ساختمان را مشاهده خواهید كرد.در طبقه ی چهارم از این موزه میتوانید نقشه ای بزرگ و دیجیتال از شهر تاریخی باكو را مشاهده نمایید و با نمادهای معروف این شهر اشنا شوید. در طبقه پنجم مجموعه ای از كتاب های الكترونیك در اختیار بازدیدكنندگان گذاشته شده است و در طبقه ششم هم برخی سلاح و خنجر تاریخی در معرض دید قرار دارد. در طبقه هفتم موزه هم میتوانید آتشكده قدیمی قلعه را نیز ببینید.
علل نامگذاری قلعه دختر در باكو
فلسفه ی نامگذاری قلعه ی دختر در باكو از نظر یكی از اساتید برجسته ی باكو به اسم پروفسور ماهر خلیفه زاده كلمه« دختر» به این اشاره دارد كه ساختمانی محكم و غیر قابل رخنه بود و هرگز به دست دشمن نیوفتاده است. همچنین از نقطه نظر مذهبی میتوان اینگونه تعبیر كرد كه اهریمن هیچوقت فرصت لمس قلعه را پیدا نكرده است. اما این گفته ها هیچ علت باستان شناسانه و دقیقی ندارد و نمی توان آنها را علت محكم برای اثبات این مسئله دانست.
دسترسی به قلعه دختر در باكو
به منظور دسترسی به قلعه دختر در باكو باید به نزدیكی بافت تاریخی شهر و دریای كاسپین بروید چرا‌كه این قلعه در آن محدوده واقع است. از وسایل نقلیه ی عمومی كه میتوانید برای رسیدن به این قلعه از آنها استفاده كنید عبارتند از اتوبوس، مترو و تاكسی. درصورتی كه با اتوبوس یا مترو خواستید بروید قدری پیاده روی هم باید انجام دهید.