معبد الهه پیروزی یا معبد آتنا در شهر آتن در جنوب محوطه مسطح آكروپولیس قرار گرفته است. معبد آتنا یكی از مهمترین عبادتگاه‌های مقدس باقی‌مانده از «عصر میسنی» است. معبد آتنا با سبك معماری كلاسیك یونانی ستاره گردشگری شهر باستانی پرینه است.
معبد آتنا كجاست؟
معبد آتنا، واقع در كشور یونان به معبد الهه پیروزی معروف است. این معبد در سال ۴۸۰ قبل از میلاد پس از جنگ با یونان توسط هخامنشیان تخریب شد، سپس آن را بازسازی كردند. در این معبد ستون ها و تزئینات بسیار زیبایی وجود دارد. قسمت هایی از این معبد را در موزه آكروپولیس نگهداری می كنند. این معبد یكی از مكان های دیدنی و مهم یونان به شمار می رود. گردشگرانی كه به یونان سفر می كنند، به بازدید از این معبد می پردازند و از دیدن معماری و آثار هنری به كار رفته در آن لذت می برند.
معبد الهه پیروزی كه در شهر آتن وجود دارد، در قسمت جنوبی محوطه مسطح آكروپولیس واقع شده و بعد از «پروپیلایا» (Propylaia) قرار دارد. این محوطه از جمله عبادتگاه های بسیار ارزشمندی به جا مانده از «عصر میسنی» است.
اهمیت این معبد از نظر استراتیژیكی بسیار زیاد است. معبد آتنا روی یك برآمدگی بسیار بلند قرار دارد كه در مسیر حاشیه جنوبی دژ مركزی این شهر واقع شده است. از نظر دفاعی این قسمت به عنوان بخش بسیار آسیب پذیر شهر به شمار می آمد. در سال های اولیه ساخت این معبد و روزگاران قدیم خدایانی كه مرتبط با جنگ و نبرد بودند، در این معبد وجود داشته و مردم آن ها را می پرستیدند. در دوره برنز، در فرهنگ یونان خدا یا الهه پیروزی وجود داشت، بعدها با سپری كردن سده های بعدی با الهه پیروزی یا (Athena Nike) تركیب شد.
معبد آتنا در آتن
طبق كاوش های باستان شناسی صورت گرفته، دوره برنز محوطه فضای سبز باز در این منطقه وجود داشت كه مراسم های آیینی در آن انجام می شد. تمثیل الهه های مختلف و خدایان مورد پرستش مردم، در این مكان صورت می گرفت. در دوره اریاك در این محوطه یك معبد كوچك بنا گشت كه در سمت شرقی آن یك محراب قرار داشت. در سال ۴۸۰ قبل از میلاد این ساختمان در كنار دیگر ساختمان های مجموعه آكروپولیس، در حین جنگ های ایران و یونان به وسیله هخامنشیان تخریب گشت و تقریبا تا سال ۴۳۵ قبل از میلاد به شكل مخروبه باقی مانده بود.
ساخت "معبد آتنا" در آتن
معبد كلاسیكی كه به عنوان معبد آتنا در این منطقه به جای مانده از جمله بقایای معبدی ست كه در سال ۴۲۰ قبل از میلاد ساخته شده و طبق مستندات تاریخی صورت گرفته از «پاوسانیاس» به جای مانده است. در آن زمان مجسمه الهه پیروزی به وسیله چوب ساخته می شد. در دست راست این مجسمه یك شاخه درخت انار و در دست چپ او یك كلاه قرار دارد. الهه های مورد پرستش در فرهنگ یونان باستان دارای بال بودند، اما این الهه بر خلاف سنت آن زمان، فاقد بال بود از این رو آن را با نام معبد «آپتروس نایك» به معنی"الهه پیروزی فاقد بال" می شناختند.
معماری معبد آتنا
بر اساس افسانه های باستانی، معبد آتنا را به این علت بدون بال ساختند تا هرگز نتواند از شهر خارج شود و شهر آتن را ترك نكند. این موضوع نشان دهنده این است كه در باور مردم آتنا الهه پیروزی دارای اهمیت و نقش اساسی در زندگی مردم می باشد. اما باید در نظر داشت كه این معبد كلاسیك در مقایسه با دیگر معابدی كه در محوطه آكروپولیس هستند، دارای اندازه كوچك تری می باشد.
این معبد را باید اولین معبدی دانست كه مردم از طریق «پروپیلایا» وارد آن شده و با مواجه با آن ویژگی های هنر اصیل در یونان و همچنین هماهنگی این ویژگی های را با ویژگی های هنر «دوریك» (Doric) را مشاهده خواهند كرد. این معبد در سمت شرق ساخته شده و در قسمت ورودی این مجموعه ردیفی شامل 4 ستون قرار دارد كه یكپارچه سنگی بوده و به سبك یونانی قرار گرفته اند. این مجموعه دارای دالان و رواقی كم ارتفاع است كه بر فراز آن قرار دارد.
در قسمت غربی نیز دالان ها و ستون های كم ارتفاع قرار دارند و تنها فرق آن ها این است كه دالان بالا به یك دیوار مسدود كننده ختم می شود كه دارای جعبه ای تزئینی است. موقعیت قرار گیری معبد الهه پیروزی به این صورت است كه در پشت معبد یك مدخل با ۴ ستون وجود دارد كه جهت وارد شدن به محوطه آكروپولیس بسیار مهم و ضروری می باشد.
طراحی معبد آتنا در آتن
طی مستندات تاریخی موجود، طراحی معبد الهه پیروزی توسط «كالیكراتس» (Kallikrates) صورت گرفته و ارتفاع آن از كف تقریبا ۳ متر و ۳۵ سانتیمتر می باشد. طبق سنت آتیكا این معبد تزئینات دنباله داری دارد كه دارای حاشیه ها و تزئینات نواری شكل هستند. همچنین لازم به ذكر است كه ارتفاع ستون ها نسبت به طول معبد تقریبا ۷ به ۱ بوده. در معابد سبك یونانی این استاندارد ۹ به ۱ معرفی شده است. دیواره های معبد برای افراد عبادت كننده و بازدید كنندگان مانند یك جان پناه عمل می كند. طراحی تزئینات این دیواره بسیار هنرمندانه صورت گرفته و در آن تندیس ها و مجسمه های بسیار زیبایی وجود دارد كه در مقابل چشم بازدیدكنندگانی قراار گرفته اند كه در حال حركت به سوی پروپیلایا هستند.
بازسازی معبد آتنا در آتن
در سال ۱۹۹۸ میلادی دوره جدیدی از مطالعات مرمت و بازسازی در معبد الهه پیروزی آتن شروع شد. تزئینات نواری شكلی كه در آن وجود داشت را از آن جا جدا كرده و آن ها را به موزه آكروپولیس بردند. بنابراین یك بار دیگر این معبد خالی و متروك شده و اثرات مربوط به بازسازی های دوره قبلی، شامل: استفاده از میله های آهنی و ... از بخش های مختلف معبد و كف آن حذف شد. پیشنهاد می شود در صورتی كه از محوطه آكروپولیس و شهر آتن بازدید می كنید، حتما برای دیدن معبد الهه پیروزی نیز زمانی را در نظر بگیرید و زمانی كه به موزه آكروپولیس می روید، تزئینات این معبد زیبا را تماشا كنید.
پارتنون یك عبادتگاه باستانی در آكروپولیس شهر آتن می باشد كه " پریكلس " حدود ۲۵۰۰ سال پیش آن را بنا نمود. معبد پارتنون در نقطه ای بلند از آكروپولیس قرار گرفته است. واژه پارتنون به معنای باكره است. به آتنا گاهی آتنای پارتنوس نیز گفته می شود. ساخت پارتنون در سال های ۴۷۷ تا ۴۳۲ قبل از میلاد صورت گرفت و طراحی مجسمه های آن را "فیدیاس" انجام داده است.
این معبد را با معابد قدیمی كه تخرب شده بودند، جایگزین كردند. در سال ۴۴۷ قبل از میلاد ساخت معبد جدید آغاز شد و تا سال ۴۳۲ قبل از میلاد طول كشید. این عبادتگاه مخصوص خدای آتنا بود.
تخریب معبد پارتنون
پس از گذشت 2000 سال از ساخت معبد یك گوله توپ بی هدف به داخل پارتنون پرتاب شده كه باعث تخریب بخشی از سقف این معبد شد. ستون های معبد دچار آسیب های جدی شدند. در سال ۱۸۸۰ بدون موافقت كشور یونان، سنگ های مرمر آكروپولیس به موزه لندن منتقل شد. این سنگ ها چندی بعد به دلیل آلودگی هوا با خرابی و فرسایش روبرو شدند.
عبادتگاه پارتنون
پارتنون یك عبادتگاه باستانی ساخته شده برای آتنا الهه یونان بود. آتنا الهه خرد و عقل در جنگ نامیده می شد. ساخت این پرستشگاه در قرن ۵ پیش از میلاد به وسیله مردم آتن صورت گرفت. این معبد از مهمترین بناهایی به جا مانده از یونان باستان است. این معبد را باید به عنوان نقطه اوج در پیشرفت معماری دوریك معرفی كرد.
از مهمترین بخش های هنر یونانی می توان مجسمه هایی كه در تزیین این بنا به كار رفته اند را نام برد. این معبد به عنوان سمبلی از دموكراسی آتنی و یونان باستان می باشد. این مقبره از بزرگترین بناهای فرهنگی در دنیا محسوب می شود. در ساختمان این بنا معمارانی چون «كایمراتیس» و «ایكتینوس» نقش داشته اند. این بنا به صورت دور ستونی بوده و در قسمت ایوان جنوبی آن بر خلاف دیگر پرستشگاه ها ۸ ستون به جای ۶ ستون قرار داده شده و طول آن دارای ۱۷ ستون می باشد.
معبد آتنا نایك از جمله دیدنی های بسیار مشهور در آكروپولیس یونان است كه ساخت آن به سبك ایونیك صورت گرفته است. نایك به عنوان الهه پیروزی یونان باستان بوده كه از سر زئوس، به دنیا آمده است. نایك در یونان به معنی پیروزی بود. از این رو آتنا را الهه پیروزی در جنگ می دانستند و او را عبادت می كردند. معبد آتنا نایك از جمله بهترین جاذبه های گردشگری آتن محسوب می شود.