آرامگاه همایون كه ۶۰ سال پیش از تاج محل ساخته شده، نخستین آرامگاه باشگوه ساخته شده در زمان حكومت مغول ها است.
آرامگاه همایون در دهلی نو
آرامگاه همایون كه مانند لعلی گرانبها در بین باغ های سرسبز و خرم در دهلی نو می درخشد یكی از جاذبه های گردشگری هند به شمار می آید كه بازدید از آنرا به شما پیشنهاد می دهیم.
آرامگاه همایون یا « همایون تمب» مقبره همایون است كه به نصیر الدین همایون معروف بود، وی دومین پادشاه امپراتوری مغولی هند یا گوركانیان هند بود. این آرامگاه در منطقه نظام الدین و در مركز شهر دهلی قرار دارد. این بنا مربوط به قرن شانزدهم میلادی است و از جاذبه های گردشگری پایتخت هند به حساب می آید. آرامگاه همایون نخستین باغ ایرانی ساخته شده در شبه قاره هند است. آرامگاه همایون در فهرست میراث جهانی یونسكو ثبت شده است.
همایون پادشاه گوركانی هند
همایون دومین پادشاه گوركانی هند بعد از پانزده سال كه در دربار ایران پناهنده بود به كمك شاه طهماسب اول به كشورش برگشت و بطور غیرمنتظره بعد از چندماه از دنیا رفت. گفته می شود با شنیدن صدای اذان به سرعت از پله های كتابخانه اش پائین آمد كه سقوط كرد و جان سپرد. وی به هنر و علوم عشق می ورزید و در كتابخانه اش كتاب شمار زیادی از هنرمندان نقاش، خوش نویس، تذهیب كار و صحاف ایرانی و هندی را گرد آورده بود كه به كار تولید و تكثیر آثار علمی و نسخه های باارزش هنری اشتغال داشتند. وی در بازگشت به هند، جمعی از هنرمندان ایرانی را با خود بهمراه برد. بنا بر این شگفت آور نیست كه این آرامگاه و بناهایی كه بعدها در هندوستان ساخته شد مانند تاج محل از الگوهای ایرانی و میراث معماری هند و ایران بهره گرفته باشد.
همسر او حمیده بانو بیگم كه در ایران با معماری ایرانی آشنا شده بود با الهام از مقبره های ایرانی و فضای چهار باغ یا باغ جنت آرامگاه همایون را در سال ۱۵۶۲ یك سال بعد از مرگ همایون شروع و بعد از هشت سال ( نه سال پس از مرگ همایون) به پایان رساند.
بنای آرامگاه همایون
آرامگاه همایون، نخستین آرامگاه با فضای آزاد و باغ گونه در تمام هند است كه در منطقه نظام الدین در دهلی قرار گرفته است. همچنین نخستین بنا در هند است كه در نمای آن از سنگهای ماسه ای قرمز رنگ استفاده شده است. در محوطه این آرامگاه تاریخی، علاوه بر ساختمان آرامگاه همایون ساختمان های دیگری نیز از جمله آرامگاه عیسی خان نیازی یك نجیب زاده افغانی كه در دربار شیرشاه سوری بوده و علیه مغول ها جنگیده بود، وجود دارد. آرامگاه همسر همایون، حمیده بانو بیگم، دارا شیكو و چند تن از دیگر نوادگان همایون هم در این محوطه قرار دارد.
محوطه باغ مانند این آرامگاه از باغ های ایرانی به ویژه« چهار باغ» الهام گرفته است بطوریكه دارای ۴ خیابان اصلی و دو نهر آب اصلی است كه به مقبره منتهی می شوند. معماری به كار رفته در احداث این اثر در نوع خود بی بدیل و در تاریخ هند نخستین بوده و به همین علت الهام بخش بسیاری از بناهای دیگر شده است.
