خیلی‌ها فكر می‌كنند، دنیا ارگ بم را به واسطه بزرگ ترین بنای خشتی جهان می‌شناسند.
اما چرا وقتی سحرگاه ۵ دی ماه ۱۳۸۲ زلزله، این شهر تاریخی را تخریب كرد، باز چیزی از ارزش های این بنای خشتی كاسته نشد و به قولی خرابی‌ها باعث از چشم افتادن این اثر نشد.
این مطلب سعی دارد تا به این سوال پاسخ دهد كه چرا دنیا پس از زلزله بزرگ، همچنان این ارگ را به عنوان یك عنصر میراث فرهنگی فاخر می‌شناسد به طوری كه برای نگهداری هرچه بیشتر آن، در دوره ای بم را در فهرست میراث در خطر یونسكو قرار داد تا ثابت كند ارگ بم با همه تخریب ها و ویرانی ها باز هم زنده است. آنچه در این مطلب آمده نمایی كوتاه از ۱۰ اثر تاریخی بی‌نظیر ساخته شده از خشت و گل در دنیا است.
ارگ بم
بم به عنوان یك مركز تجاری موفق جاده ابریشم از دوره ساسانی شناخته می‌شود، این شهر خشت و گلی در جنوب شرقی ایران به طور كامل از خشت، خاك رس و تنه درخت خرما ساخته شده است. دیوارهای ضخیم، كانال‌های آب زیرزمینی كه مصارف ۱۲ هزار نفر را پاسخگو بوده و برج‌های نگهبانی برای حفاظت از ارگ از مهمترین خصوصیات این شهر باستانی است.
تائوس پوئبلو در نیومكزیكو
تائوس پوئبلو از خانه‌های باستانی در نیومكزیكو ازحدود هزار سال قبل محل سكونت مردم بومی پوئبلو ساكنان است، این خانه های خشت و گلی از خشت خشك پوشیده شده‌اند و سقف آنها از درختان سدر ساخته شده است. ترمیم دیوارهای ضخیم و گچ‌بری این خانه‌ها از مراسمهای سنتی است كه هر ساله توسط مردم روستا انجام می‌شود.
«تائوس پوئبلو» از خانه‌های باستانی در نیومكزیكو می باشد
خیوه دیوار
مجموعه‌ای از مساجد و مدارس دینی در صحرای كزیلكوم ازبكستان خیوه دیوار نام دارد كه جزء ۱۰ بنای خشت و گلی جهان است، به گفته باستان‌شناسان این مجموعه ۲۵۰۰ سال پیش به دست سام پسر حضرت نوح ساخته شده و قلعه نام گرفته است. حصار این قلعه به ارتفاع ۱۰ متر از خاك رس استخراج شده از دریاچه خواك ساخته شده است.
«خیوه دیوار» ۲۵۰۰ سال پیش به دست سام پسر حضرت نوح ساخته شده است
مسجد دیجین اوربر
این مسجد ساخته شده از گل و نی در منطقه تیمبوكتو مالی واقع شده و با وجود بارش باران فراوان در مالی شكل منسجم مسجد دیجین اوربر حفظ شده است، محققان تاریخ ساخت این مسجد تاریخی را سال ۱۳۲۵ میلادی تخمین زده‌اند.
«مسجد دیجین اوربر» ساخته شده از گل و نی در منطقه تیمبوكتو مالی واقع شده است
چان چان
چان چان، در دره موچه كشور پرو یك مجموعه شگفت‌انگیز از ساختمان‌های خشتی و گلی است كه محل اسكان پادشاهان سلسله چیمو بوده است. این مجموعه شامل یازده ارگ است كه مردم طبقه پایین خارج از دیوارهای آن زندگی می‌كردند.
«چان چان» در دره موچه كشور پرو یك مجموعه شگفت‌انگیز از ساختمان‌های خشتی و گلی است
سیوا واحه
سیوا واحه بناهای ساخته شده از یك نوع گل محلی به نام كارشیف در مصرهستند. این گل محلی از شن و ماسه جمع‌آوری شده از ساحل دریاچه، تشكیل شده و در گذشته برای ساخت و ساز مورد استفاده بوده است. سیوا واحه در مسیر تجارت دوران باستان قرار داشته و با وجود چشمه های طبیعی و درختان نخل فراوان محل استراحت مسافران صحرا بوده است. با فروپاشی امپراتوری روم این منطقه رونق خود را از دست داد.
«سیوا واحه» بناهای ساخته شده از یك نوع گل محلی به نام كارشیف در مصرهستند
مسجد جامع بوبودیولاسو
این مسجد جامع كه در بوركینافاسو(غرب آفریقا) واقع شده است یك قرن قدمت دارد، مسجد جامع بوبودیولاسو از خاك رس و چوب ساخته شده و در حال حاضر مرمت آن نه به شكل سنتی (گل) بلكه با سیمان در حال انجام است.
«مسجد جامع بوبودیولاسو» در بوركینافاسو(غرب آفریقا) واقع شده است
مسجد جامع جنه
بزرگترین ساختمان گل در جهان، مسجد جامع جنه است كه در كشورمالی قرار دارد. مسجد جنه حدود یك قرن قدمت دارد و در شهرستان جنه در نزدیكی استان تیمبوكتو باستان قرار گرفته است. بازار متنوع و رنگارنگی كه در نزدیكی این مسجد فعال است رونق این منطقه را دوچندان كرده است.
«مسجد جامع جنه» بزرگترین ساختمان گل در جهان، مسجد جامع جنه است
شیبام
شیبام نام منطقه ای در كشور یمن است با ساختمان‌های بلند قرن ۱۶ است، این برج‌های باستانی كه با خشت و گل ساخته شده‌اند برای حفاظت از حمله دشمنان ۴۰ متر ارتفاع دارند. این ساختمان‌ها برای محافظت در مقابل باران و فرسایش بارها بازسازی شده‌اند.
«شیبام» نام منطقه ای در كشور یمن است
ایت‌های حدو
ایت‌های حدو یكی از شهرهای منطقه توریستی ورزازات مراكش است كه با خاك رس ساخته شده، این منطقه خشك اواخر بعداز ظهر و غروب آفتاب مورد توجه بسیاری از گردشگران قرار می‌گیرد.
