خلیج در اصل زمانی شكل میگیرد كه مقدار فراوانی آب تا اندازهای توسط خشكی احاطه شود. آب در این ناحیه نسبت به آب های اطراف و دریا آرام تر بوده و مكان مناسبی برای لنگر انداختن كشتی ها فراهم میشود تا از تغییرات شدید آب و هوایی ایمن باشند. اگر این مناطق به اندازه كافی بزرگ و عمیق باشند آنگاه تبدیل به بندرگاههای طبیعی شده كه از اهمیت اقتصادی و استراتژیكی فراوانی برخوردار میباشند. بسیاری از شهرهای بزرگ جهان در یك بندرگاه طبیعی واقع شدهاند. در ادامه شما را با تعدادی از خلیجها و خطوط ساحلی دیدنی و معروف جهان آشنا میكنیم
خلیج فاندی
خلیج فاندی كه در بخش ساحل آتلانتیك كانادا واقع شده، بیشتر به خاطر جزر و مدهایش به شهرت رسیده است. به اعتقاد گروهی نام فاندی تغییر شكل یافته لغت فندو به معنای شكاف است اما گروهی میگویند اشاره به لغت پرتغالی فوندو به معنای قیف است كه شاید به دلیل شكل این خلیج باشد. به دلیل ساختار و شكل ویژه این خلیج اختلاف سطح آب بین جزر و مد میتواند تا 16 متر باشد. یكی از بهترین مكانها برای تماشای این جزر و مد صخرههای هوپ ول (Hopewell) است. این صخرهها كه خود توسط امواج جزر و مدی شكل گرفتهاند تعدادی برج سنگی میباشند كه بوسیله درختان پوشیده شدهاند. پایه این اشكال صخره مانند در طی روز دو مرتبه توسط آب پوشیده شده و زمین آن هنگامی كه آب عقب مینشیند قابل مشاهده است.
خلیج بهشتی

این خلیج یكی از دو مكانی است كه توسط كشتیهای سیاحتی برای توقف تفریحی در اقیانوس منجمد جنوبی مورد استفاده قرار میگیرد (دیگری بندر نكو است كه خلیج كوچكی در شبه جزیره آنتراكتیك واقع در قطب جنوب میباشد). در واقع این خلیج یكی از پر بازدیدترین نقاط اقیانوس منجمد جنوبی میباشد. نام این خلیج در 1920 توسط صیادان نهنگی كه در آن حوالی مشغول فعالیت بودند انتخاب شد. این خلیج توسط كوهها و صخرههای یخی بزرگی احاطه شده است. گشت و گذار بین توده یخهای شناور توسط قایقهای بادی زودیاك، بازدید از ایستگاه تحقیقاتی شیلی و عكسبرداری از پنگوئنهای بومی از جمله فعالیتهایی هستند كه در خلیج بهشتی صورت میگیرد.
خلیجی از جزایر

این خلیج یكی از معروفترین جاذبههای توریستی كشور نیوزلند میباشد. این ناحیه خوش منظره و بدیع از 144 جزیره، تعدادی خلیجهای مجزا و نیز سواحل ماسهای شگفت انگیزی تشكیل شده است. زندگی دریایی در این خلیج زیبا بسیار غنی است. تعداد زیادی وال، دلفین، نیزه ماهیهای بزرگ و پنگوئن در این ناحیه زندگی میكنند. بدون هیچ اغراقی این جا یكی از بهترین نقاط برای كشتیهای تفریحی، ورزش ماهیگیری بینالمللی و تورهای دریایی و جهانی بوده و به نوعی به مقصد ماهیگیران و گردشگران تبدیل شده است. از لحاظ تاریخی نیز گفته میشود كه این خلیج اولین بخش از نیوزلند بوده كه اروپاییها در آن اقامت كردند. اولین اروپایی كه پایش به این جزیره رسید كاپیتان جیمز كوك بوده است.
خلیج كوتور

این خلیج در جنوب غربی مونتنگرو و در دریای آدریاتیك واقع شده است. خلیج كوتور یكی از زیباترین خلیجهای اروپا به شمار آمده كه به اشتباه یك آبدره (شاخه باریك و بلندی از دریا كه درون خشكی پیش رفته باشد) تصور میشد ولی در اصل دره رودی است كه از آب پر شده است. خط ساحلی این خلیج تعداد زیادی ساحل، اقامتگاههای مخصوص گردشگران و شهرهایی دیدنی همچون ریسان(Risan)، كوتور(Kotor) و پراست(Perast) را در بر میگیرد. این خلیج از دوران باستان مسكونی بوده است. تعداد زیادی كلیسا و صومعه تاریخی در شهر كوتور وجود دارند كه مقصد بسیاری از زائرین در طول تاریخ بودهاند از اینروی كوتور از 1979 جزء میراث جهانی قرار گرفته است.
خلیج فنگ نگا

در فاصله 95 كیلومتری از جزیره پوكت (بزرگترین جزیره تایلند و بهشت جزایر گرمسیری) یكی از خوش منظرهترین نواحی تایلند یعنی خلیج فنگ نگا واقع شده است. این خلیج خود از تعدادی خلیج كوچكتر، سردابها و غارهای آبی و نیز تعدادی جزیره آهكی كه ارتفاع برخی از آنها به 300 متر میرسد، تشكیل شده است. مشهورترین جزیره این خلیج صخره سوزنی شكلی ساخته شده از سنگهای آهكی است كه" كو پینگ كان "نامیده میشود( نام مشهورتر این جزیره جزیره جیمز باند است چرا كه بخشهایی از یكی از فیلمهای باند موسوم به مردی با اسلحه طلایی در این جزیره فیلم برداری شده است). عمومی ترین راه برای بازدید از این خلیج استفاده از كایاك است كه با كمك آنها میتوان راحتتر به سردابها و غارهای آبی دسترسی داشته و رفت و آمد كرد.
بندر ویكتوریا

این بندر یكی از جاذبههای اصلی گردشگری و جذب توریست هنگ كونگ بوده كه بین جزیره هنگ كونگ و شبه جزیره كاولون(Kowloon) در دریای جنوب چین قرار گرفته است همچنین این بندر یكی از شلوغترین بنادر جهان میباشد. این بندر، نمایی تماشایی از آسمانخراشهای جزیره هنگ كونگ در یك سو و خط ساحلی "سیم شا سوی" (Tsim Sha Tsui) در سمت دیگر نشان میدهد. در اینجا تراكم بالایی از قایقهای ته پهن چینی، قایقهای تندرو و كشتیهای بزرگ حمل مسافر و ماشین دیده میشوند. یكی از بهترین راهها برای بازدید از این بندر مسافرت با كشتی مسافربر(اتوبوس آبی) استار است.
بندر جكسون

پورت جكسون بندری طبیعی واقع در سیدنی است كه یكی از زیباترین شهرهای جهان محسوب میشود. این شهر دارای صدها خلیج، پناهگاه ساحلی، سواحل و راههای آبی میباشد. این بندر همچنین دو نمونه از زیباترین چشم اندازهای شهر سیدنی را به نمایش میگذارد، ساختمان اپرای سیدنی و دیگری پل بندر سیدنی.
خلیج سن فرانسیسكو

این خلیج در سواحل كالیفرنیا قرار دارد. ناحیه اطراف این خلیج كه به نام منطقه خلیج سن فرانسیسكو شهرت دارد دومین منطقه حومهای و پرجمعیت غرب آمریكا محسوب شده و تقریبا 8 میلیون نفر جمعیت دارد. شهر سن فرانسیسكو قطب تجاری- اقتصادی این منطقه به شمار میآید در حال كه سن خوزه عنوان پرجمعیت ترین شهر این ناحیه را به خود اختصاص داده است. این خلیج تعداد زیادی جزیره كوچك دارد كه از آن جمله میتوان به جزیره آلكاتراز اشاره كرد كه تا سال 1963 یكی از مشهورترین زندانهای جهان را در خود جای داده بود. گلدن گیت تنگهای است كه این خلیج را به اقیانوس آرام پیوند میدهد و پل معروف گلدن گیت هم روی این تنگه بنا شده است.
خلیج گوانابارا

این خلیج زیبا در جنوب غربی برزیل واقع شده است و توسط جنگلهای گرمسیری، سواحل ماسهای، صخرههایی با اشكال عجیب و بلندیهای كوهستان "سرا دو مارل" (Serra Do Marl) احاطه گردیده است. شهر ریودوژانیرو در همسایگی این خلیج قرار گرفته است. این مكان در اول ژانویه 1502 توسط یك كاوشگر پرتغالی به نام گاسپار دلموس كشف شد كه نام ریو دو ژانیرو (رودخانه ژانویه) را به آن داد چرا كه تصور میكرد این یك رود بزرگ است. نام گوانابارا از زبان توپی- گوارانی" Tupi-Guarani "گرفته شده است.
خلیج ها لانگ

این خلیج در شمال ویتنام قرار داشته و 120 كیلومتر خط ساحلی دارد و معنای لغوی نام آن خلیج اژدهایان افول كرده میباشد. این خلیج یكی از مشهورترین دیدنیهای كشور ویتنام بوده كه از هزاران جزیره كوچك تشكیل شده است. هر یك از این جزیرهها با پوشش گیاهی انبوهی كه احاطه شان كرده شبیه به ستونهای سنگی زیبا شده و دورنمای دریایی دلپذیری را شكل دادهاند. بسیاری از این جزیرهها خالی از سكنه بوده و دارای غارهای شگفتانگیز و متعدد میباشند در حالی كه برخی دیگر از آنها دریاچههای زیبایی داشته و تعدادی هم دهكدههای شناور ماهیگیران محلی را پوشش میدهند. این خلیج هم جزء میراث جهانی یونسكو قرار گرفته است.
اما نمیشود از تمام این پهنههای آبی صحبت كرد و یادی از خلیج همیشه فارس نكرد. البته آنها از نظر ابعاد قابل قیاس با خلیج فارس نبوده و داستانی كاملا متفاوت دارند ولی در این مجال اندك مختصری به این خلیج نیز اشاره میكنیم.
در 550 پیش از میلاد امپراتوری هخامنشی به عنوان اولین امپراتوری ایرانیان در جنوب غربی فلات ایران پایه گذاری شد. بر طبق اسناد به جا مانده از یونان باستان، منطقه آبی كه مرز این كشور را مشخص میكرد به نام خلیج پارس(فارس) شناخته میشد. البته بعدها با كشور گشاییهای صورت گرفته این پهنه آبی در داخل مرزهای ایران آن زمان قرار گرفته و به نوعی جزء آبهای داخلی كشورمان به حساب میآمد. نام خلیج فارس در بسیاری از اسناد و نقشههای كهن موجود میباشد. حتی اعراب هم تا پیش از دهه 60 در نامهها و مكاتبات رسمی از عبارت الخلیج الفارسی (خلیج فارس) استفاده میكردند. اما اخیرا این كشورها به این خلیج عنوان خلیج عربی و یا خلیج دادهاند؟!در اهمیت اقتصادی، سیاسی و استراتژیكی این خلیج هم كه جای هیچ شك و تردیدی نیست چرا كه در واقع 30% نفت جهان از این منطقه عبور میكند. این خلیج زیستگاه گونههای متعددی از جانداران دریایی از قبیل كوسه، دلفین و لاكپشتهای دریایی بوده و تنوع زیستی قابل ملاحظهای را به نمایش میگذارد. جزایر متعددی در این ناحیه قرار دارند كه از جمله آنها میتوان به جزایر قشم، كیش، تنب بزرگ و كوچك، ابوموسی و... اشاره كرد.