شاید بارها با واژه هایی از قبیل تور مشهد لحظه آخری، تور كیش دقیقه 90 و یا تور ارزان قیمت برخورد كرده اید. با شنیدن هریك از این واژه ها تنها یك نكته در ذهن تداعی می شود و آن قیمت بسیار پایین این تورها می باشد.
اما دلیل این ارزانی این تورها در چیست؟ چگونه ممكن است كه یك تور مشهد با اقامت در هتل 5 ستاره تاپ هم قیمت با توری با اقامت در هتل 3 ستاره یا حتی پایین تر محاسبه شود؟ آیا خدمات و امكانات این تورها پایین هستند؟ آیا این تخفیف ها واقعی است یا تنها یك بازی تبلیغاتی بوده و غیر حقیقی هستند؟!
قبل از پاسخ دادن به سوالات فوق باید ابتدا عوامل مهم و تعیین كننده در قیمت تورها را مورد ارزیابی قرار دهیم تا مشخص شود چه عواملی باعث افزایش یا كاهش قیمت تورها می شود.
1- بازه زمانی تور
یكی از مهم ترین عوامل تعیین كننده قیمت تور، بازه زمانی این تورها می باشد، به عنوان مثال اگر قرار است به مشهد مشرف شوید و این قصد شما مصادف شود با اعیاد و یا مناسبت های مذهبی كه احتمالا تعطیل رسمی نیز می باشند، باید مطمئن باشید كه هزینه تور مشهد شما بسیار گران تر خواهد بود از روزهای عادی و غیر تعطیل! این افزایش قیمت بخاطر این است كه در این بازه های زمانی كه در اصطلاح هتلداری به آن "زمان پیك" گفته می شود بیشترین تقاضا جهت رزرو هتل در مشهد وجود دارد و هتلداران با مشكل خالی ماندن اتاق در مشهد مواجه نیستند، لذا قیمت ها بین 30 تا 50 درصد نسبت به ایام عادی افزایش می‌یابد و برعكس در بازه زمانی غیر پیك نرخ اتاق های هتل های مشهد به شدت كاهش می یابد، به همین دلیل هتل ها دائما در حال تغییرات در نرخ های خود می باشند.
بازه زمانی همچنین بر روی نرخ بلیط هواپیما و قطار هم دقیقا همین تاثیرات را خواهد گذاشت و قیمت بلیط هواپیما به مقصد مشهد در تعطیلات بسیار گران تر از روزهای عادی خواهد بود.
2- درجه هتل و موقعیت مكانی آن
از دیگر عوامل تعیین كننده در قیمت تورها، نوع و درجه هتل ها و همچنین موقعیت مكانی آنها به نسبت دوری و نزدیكی از مراكز تفریحی، مراكز خرید و اماكن مذهبی و زیارتی می باشد. به عنوان مثال در مشهد، هتل های نزدیك به حرم مطهر امام رضا(ع) گران تر از هتل های همرده دورتر به حرم مطهر می باشند و یا در كیش هتل های نزدیك به ساحل و یا دارای ساحل اختصاصی بسیار گران تر از هتل های همرده دورتر از ساحل هستند.
همچنین طبق استانداردهای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، هتل آپارتمان ها به چهار درجه و هتل ها به 5 درجه زیر تقسیم بندی می شوند:
به عنوان مثال هتل آپارتمان مشهد شامل معمولی، خوب، خیلی خوب و عالی می شوند و هتل مشهد شامل 1 ستاره، 2 ستاره، 3 ستاره، 4 ستاره و 5 ستاره می شوند. پس هرچه از سمت هتل آپارتمان معمولی به طرف هتل 5 ستاره مهاجرت كنید باید انتظار افزایش نرخ تور مشهد را داشته باشید.
3- نوع وسیله نقلیه جهت سفر
حمل و نقل مسافران از مبدا به مقصد همه تورها معمولا به یكی از این 5 روش صورت می پذیرد: تور هوایی (هواپیما)، تور زمینی(قطار)، تور زمینی(اتوبوس)، تور دریایی(كشتی) و تور تركیبی(تركیبی از چند روش فوق در رفت و برگشت)
4- وضعیت سیاسی، اقتصادی، امنیتی و آب و هوای شهر مقصد
هرچه شهر یا كشور مقصد تور از ثبات سیاسی، اقتصادی و امنیتی بیشتری برخوردار باشد نرخ تور بالاتر بوده و هرچه این شاخص ها پایین تر باشد نرخ تور كاهش می یابد.
5- تعداد افراد و مدت اقامت
هرچه تعداد و مدت اقامت افراد بیشتر باشد می توان از تخفیفات گروهی بیشتری در هتل ها و اماكن تفریحی در تور استفاده نمود.
6- فاصله مبدا تا مقصد تور
بدیهی است كه هرچه میزان فاصله مبدا تا مقصد تور بیشتر باشد، هزینه بلیط وسیله نقلیه (از هر نوع) بیشتر خواهد شد و لذا بر روی هزینه كلی تور تاثیر می گذارد.
تمام مواردی كه در فوق قید شد موارد عیان و ملموس در كاهش و یا افزایش نرخ تورها می باشند؛ اما كاهش قیمت در تورهای لحظه آخری علاوه بر موارد فوق، دستخوش 2 عامل اصلی و نانوشته دیگری نیز می‌باشد كه اغلب مسافران از آن بی‌اطلاعند كه در ادامه به این موارد نیز می پردازیم:
7- "رزرو سفید" یا "اتاق‌های خاكستری"
معنی "رزرو سفید" را مدیركل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری این‌طور توضیح می‌دهد: "هتل‌هایی هستند كه مسافر ندارند، اما اعلام می‌كنند كه ظرفیت‌شان تكمیل شده است! مثلا آژانسی با هتلی تماس می‌گیرد و برای 50 نفر تخت می‌خواهد، پاسخ هتل در حالت معمول و عرف باید این باشد: "مشخصات مسافران را بدهید و چند درصد از هزینه را برای رزرو پیش‌پرداخت كنید"، اما جواب فعلی هتل‌ها این است: "رزرو را انجام می‌دهیم، اما تا تاریخ مشخصی 50 درصد پول را بپردازید". این هتل‌ها هیچ مشخصاتی از مسافر نمی‌گیرند و معلوم نیست اتاق‌ها را برای چه كسانی گارانتی می‌كنند؟!"
به عبارت دیگر آژانس هایی هستند كه تعدادی اتاق مشخص را از یك یا چند هتل خاص مثلا در مشهد یا كیش را برای یك بازه زمانی مشخص كه معمولا 3 تا 6 ماهه می باشد، گارانتی می كنند. یعنی هتل در بازه زمانی مورد توافق، بخشی از اتاق های خود را با قیمت های بسیار پایینی به آژانس می فروشد و دیگر به خالی یا پر بودن آن اتاق كاری ندارد! زمانی كه آژانس نمی تواند ظرفیت اتاق های خریداری شده خود را پر نماید، جهت جلوگیری از ضرر و زیان، اقدام به فروش اتاق ها با قیمت بسیار پایین و بعضا بدون سود می كند!
این عامل یكی از اصلی ترین عوامل در كاهش نرخ تورهای لحظه آخری در مشهد و كیش می باشد و از آنجا كه آژانس ها تا لحظه آخر امید به پر كردن اتاق های خود دارند، نهایتا یك روز قبل از تور، نرخ ویژه خود را اعلام می كنند، لذا به این تورها هم عنوان "لحظه آخری" اتلاق می شود.
8- بلیط‌های چارتری هواپیما به مقصد مشهد
همانند رزرو سفید، برخی از آژانس ها، حق فروش بلیط یك شركت هواپیمایی خاص را به مقصد مشهد یا كیش در یك بازه زمانی مشخص با نرخ بسیار ارزانی خریداری می‌كنند و زمانی كه تعداد مسافران به حد نصاب نرسند، اقدام به فروش بلیط هواپیما با نرخ سربه سر می‌كنند تا از ضرر و زیان بیشتر جلوگیری شود، نرخ نهایی این نوع بلیط ها نیز حداكثر 24 ساعت قبل از پرواز مشخص می شود كه این عامل نیز می تواند باعث كاهش نرخ نهایی تورها گردد.
با توجه به تمامی نكاتی كه در بالا مطرح گردید مشخص می شود كه عوامل متعددی در كاهش یا افزایش نرخ تورها تاثیر گذارند، به همین خاطر هیچیك از آژانس های مسافرتی نمی توانند حداكثر زودتر از یك ماه اقدام به رزرو تور نمایند چرا كه قیمتهای بلیط ها و هتل ها دائما در حال نوسان می باشد و مشخص نیست كه در ماه آینده نرخ جدید دستخوش چه تغییراتی می شود.
