آیا می دانید هنگام مراجعه به دفاتر خدمات مسافرتى و عقد قرار داد سفر چه نكاتى را باید رعایت كنید تا دچار مشكل نشوید؟
آیا تا به حال با تورهاى مسافرتى سفر كرده‌اید؟ اگر جواب شما به این سؤال مثبت باشد، به یكى از این دو نتیجه رسیده‌اید:
الف ) یا از اینگونه سفرها رضایت دارید و از این به بعد مشترى همیشگى این تورها خواهید بود و پیدا كردن دوستان جدید را به سفر با خودروى شخصى ترجیح مى‌دهید.
ب ) و یا از شنیدن نام تورهاى گروهى تن تان به لرزه مى‌افتد و هنوز هم حسرت از دست دادن پول خود را مى‌خورید.
اگر از دسته اول باشید كه هیچ، ولى اگر از افراد گروه دوم هستید حتماً مى‌خواهید بدانید چه اقداماتى باید انجام مى داید تا حالا افسوس آن سفر را نخورید. سفرى كه ممكن است هزینه آن گزاف و امكاناتش نامطلوب بوده باشد. اما به راستى هنگام تصمیم گیری در خصوص انتخاب این نوع سفرها به چه نكاتى باید توجه كرد كه خاطره خوش آن همیشه ماندگار باشد؟
الف) چگونه از معتبر بودن آژانس مسافرتی اطلاع حاصل نمائیم :
برگزاری هر گونه تور (گشت) درداخل، برگزاری تورها به مقاصد خارج از كشور و همچنین برگزاری تورهای ورودی به كشور از وظایف اصلی دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی دارای مجوز فعالیت تاسیس و بهره برداری از سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری بوده و فقط این دفاتر مجاز به فعالیت تورگردانی هستند ، لذا ورود سایر اشخاص حقیقی و حقوقی و همچنین دستگاهها و نهادهای دولتی و خصوصی به امور تور گردانی ممنوع بوده و از نظر سازمان مزبور بعنوان دفاتر غیر مجاز و دخالت در كاردفاتر و شركتهای خدمات مسافرتی و جهانگردی محسوب شده و متخلفین به مراجع قضایی معرفی می شوند ، لذا تبلیغ و راه اندازی هر گونه تور مسافرتی بدون داشتن مجوز فعالیت بند "ب" خلاف قانون توسعه صنعت گردشگری بوده و متخلفان به حبس تعزیری، جریمه نقدی و پلمپ مكان فعالیت محكوم و برای همیشه از حق داشتن دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی محروم خواهند شد. بنابراین مسافران هنگام سفر با تور باید به یك نكته مهم توجه كنندكه این دفاتر حتماً داراى مجوز باشند چرا كه دفاتر خدمات مسافرتى مجاز استانداردهاى لازم را دارند و تنها با داشتن این موارد به آنها مجوز اعطا مى‌شود.
ضمن اینكه اگر تخلفى توسط این دفاتر صورت بگیرد، مسافر تحت حمایت سازمان بوده و بنا به صلاحدید سازمان ضمانت‌نامه آنها به نفع مسافر توقیف خواهد شد . شما تورهاى مسافرتى را یا از میان صفحات آگهى روزنامه‌ها و یا از طریق دوستان و آشنایان خود پیدا مى‌كنید.اما به یاد داشته باشید كه روزنامه‌ها هیچ تعهدى نسبت به صحت و سقم آگهى‌هاى چاپ شده خود ندارند. پس براى جلوگیرى از پیش آمدن هر مشكل احتمالى ابتدا با كارشناسان گردشگرى سازمان میراث فرهنگى، صنایع‌دستى و گردشگرى تماس بگیرید و براى اولین قدم از مجاز بودن فعالیت آژانس مورد نظر خود اطمینان حاصل كنید .
این كار شما حسن بزرگى دارد، زیرا اگر بعد از سفر براى شما مشكلى پیش آید این سازمان مى‌تواند آژانس مجوز دار را بازخواست و حق‌تان را مسترد كند. ولى اگر آژانس منتخب شما غیرمجاز باشد فقط از طریق قانونى و شكایت به مراجع حقوقى مى‌توانید پرونده خود را دنبال كنید.شما می توانید بدون هیچگونه معطلى اطلاعات مورد نیاز خود را از سازمان میراث فرهنگى، صنایع‌دستى و گردشگرى استان محل اقامت خود دریافت كنید.به یاد داشته باشید كه مثلا در تهران حدود 950 دفتر خدمات مسافرتى فعالیت دارد و پیدا كردن یك آژانس معتبر امر بسیار ساده‌اى است.
ب) چند نوع قرارداد تور وجود دارد :
ذكر این نكته ضرورى است كه اصولاً در بخش تور دو نوع قرارداد وجود دارد نوع اول قراردادى است كه بین آژانس های مسافرتی و مسافران منعقد مى گردد و نوع دوم قراردادی است كه بین آژانس‌های مسافرتی و مجریان یا كارگزاران تورهاى مسافرتى انعقاد می یابد . یكى از مشكلات موجود در بخش گردشگری كشور عدم انعقاد قرارداد های نوع دوم می باشد بدیهی است درصورت بروز هر گونه مشكل در این خصوص آژانس طرف قرارداد با مسافران (آژانس ثبت‌نام كننده) پاسخگو خواهد بود .به هر حال آنچه برای شما از اهمیت بسزائی برخوردار است آشنائی با انواع قرارداد های نوع اول می باشد .بنا براین در این بخش به توضیح این مهم خواهیم پرداخت .
با توجه به نوع سفر انتخابی، سه نوع قرارداد تورهاى داخلى، خارجى و كشور امارات پیش روى شما قرار خواهد گرفت.
1) قرارداد تورهاى داخلى :
این قرارداد در دو صفحه تنظیم شده است كه در صفحه اول آن مشخصات دقیق متقاضیان و همچنین جزییات سفر ذكر شده و در صفحه دوم قرارداد مقررات سفر در 13 بند پیش‌بینى شده است و در آن موضوعاتى مانند همراه داشتن شناسنامه عكس‌دار، لغو تور در صورت نرسیدن به حدنصاب 15 نفر و . . . را مى‌بینیم . اگر این قرارداد را به‌طور دقیق مطالعه كنید به احتمال قوى مشكلى نخواهید داشت. نكته مهم در مورد تورهاى گروهى این است كه قیمت آن بنابر نوع خدمات ، توافقى است و سازمان متولى، مانند چند سال گذشته بر قیمت‌ها نظارتى ندارد. تا سال 82 قیمت تورهاى ارائه شده باید به تصویب سازمان ایرانگردى و جهانگردى مى‌رسید اما در سال 83 ریاست وقت سازمان میراث فرهنگى، صنایع‌دستى و گردشگرى این دستورالعمل را لغو كرد. به عقیده كارشناسان امور گردشگرى مراجعات مكرر دفاتر خدمات مسافرتى براى تأیید قیمت تورها علاوه بر اینكه باعث بى‌اعتبارى پروانه فعالیت مى‌شد، كارشناسان مربوطه را با مشكلات متعدد مواجه مى‌ساخت .
2) قرارداد تورهاى خارجی به غیر از امارات متحده عربی:
در صورتى كه قصد سفر با تورهاى خارج از كشور به غیر از امارات را داشته باشید، قرارداد را در سه صفحه و 24 بند مشاهده مى‌كنید، این قراردادها نسبت به تورهاى داخلى جزئیات بیشترى دارد و در آنها ذكر شده است كه تا دو هفته قبل از پرواز باید تمام مبلغ تور را تسویه كنید و علاوه بر آن تأمین هزینه‌هاى ارزى برعهده شما است.در یكى از بندهاى قرارداد تأكید شده است كه درصورت انصراف از سفر بسته به اینكه در چه مرحله‌اى قبل از سفر قصد انصراف داشته باشید از 10 درصد تا 50 درصد مبلغ تور جریمه مى‌شوید.در این قراردادها ارائه ضامن معتبر بر حسب نیاز، عدم تعهد آژانس درخصوص صادر نكردن روادید ازسوى سفارتخانه‌ها، الزام رعایت شئونات اسلامى آمده است.یك نكته مهم دیگر در این میان به چشم مى‌خورد و آن خوددارى از بازگشت به كشور پس از سفر است یعنى شما با یك تور به كشورى مى‌روید اما به هر دلیل برنمى‌گردید كه در این صورت ضمانت‌نامه‌اى كه در اختیار دفتر خدمات مسافرتى است به این دلیل ضبط مى‌شود.
نكته مهم : اگر قصد سفر گروهى به كشورهاى عضو شینگن، انگلستان، ایالات متحده، كانادا، استرالیا، ژاپن و مصر را داشته باشید به خاطر بسپارید كه دفاتر خدمات مسافرتى باید براى اجراى این تورها مجوز لازم را دریافت كرده باشند.آنها باید نوع خدمات خود را به سازمان میراث فرهنگى، صنایع‌دستى و گردشگرى ارائه كنند و این سازمان نیز درصورت داشتن صلاحیت آژانس مربوطه مجوز برگزارى تورها را صادر مى‌كند.
3) قرارداد تورهاى خارجی مربوط به كشور امارات متحده عربی:
قرار داد تورهاى امارات متفاوت است قرارداد ارائه خدمات مسافرتى كشور امارات متحده عربى نیز در سه صفحه تنظیم شده است.در بخش ویزای این قرارداد شرایط نوع درخواست ویزا، مبلغ آن، اعتبار ویزا و عدم تعهد دفاتر به تأخیر صدور ویزا ذكر شده است.اما یكى از مهمترین موارد این قرارداد مرفوض شدن ویزا از طرف دولت امارات است به این معنى كه اگر دولت امارات به هر دلیل به شما ویزا ندهد، دفتر خدمات مسافرتى در این باره هیچ تعهدى ندارد و با ارائه ویزاى مرفوضى هزینه آن را دریافت مى‌كند.توجه كنید كه براساس قانون این كشور همراه داشتن داروهاى كدئین دارجرم محسوب و با شما برخورد مى‌شود در نتیجه از بردن این داروها خوددارى كنید.
ج ) هنگام عقد قرارداد تور چه نكاتی را باید مد نظر داشت :
3-1 ) قرارداد منعقده فیمابین شما و آژانس ثبت نام كننده می بایست حتماً دارای مهر آژانس و امضاء مدیر و یا نماینده آن باشد .
3-2 ) چنانچه لازم است هنگام ثبت نام در تور و عقد قرارداد وجهی از طرف شما به آژانس ثبت نام كننده پرداخت گردد به یاد داشته باشید كه حتماً در ازای پرداخت وجه ، رسید معتبر كه بر روی ورقه سربرگ دار و ممهور به مهر آژانس ثبت نام كننده است دریافت دارید .
3-3 ) درصورتیكه تور مورد نظر شما نیاز به ویزا دارد و برای اخذ آن لازم است پاسپورت شما در اختیار آژانس ثبت نام كننده قرارگیرد حتماً در ازای ارائه پاسپورت ، رسید معتبر كه بر روی ورقه سربرگ دار ممهور به مهر آژانس ثبت نام كننده است دریافت دارید .
3-4 ) به توضیحات شفاهی آژانس ثبت نام كننده كه در رابطه با شرح خدمات تور انتخابی شما ارائه می گردد اكتفا ننمائید و هر آنچه گفته می شود را در متن قرارداد لحاظ نمائید .
3-5 ) این حق شماست كه از برنامه سفر قبل از ثبت نام آگاهی داشته باشید بنابراین هنگام عقد قرارداد آنرا از آژانس ثبت نام كننده بخواهید
3-6 ) بر اساس مقررات سازمان میراث فرهنگى، صنایع‌دستى و گردشگرى بیمه كردن تمامی مسافران شركت كننده در تور الزامی می باشد بنابراین از بیمه بودن خود هنگام ثبت نام اطلاع حاصل نموده و از آژانس ثبت نام كننده بخواهید كه در قرارداد به آن اشاره نماید .
3-7 ) برگزاری جلسه توجیهی قبل از اجرای برنامه سفر در مسیر های دور ضروری بوده و می بایست توسط آژانس مجری اجرا گردد .
3-8 ) داشتن راهنمای تور (تور لیدر ) از ضروریات هر تور بوده و می بایست این مهم در قرارداد مربوطه لحاظ گردد .
در تورهای زمینی نكات ذیل را مورد توجه قرار دهید :
از آنجا كه عقد قرارداد در خصوص كلیه تورها با هر قیمت و خدماتی الزامی است و آژانس ها و مراكز ارائه دهنده خدمات گردشگری ملزم به عقد قرارداد با مسافر هستند ، لذا توصیه می گردد ضمن توجه به نكات زیر ، از آژانس ثبت نام كننده بخواهید تا آنها را در قرارداد تور لحاظ نماید :
تاریخ و روز رفت و برگشت ، نوع خودرو و در صورت امكان شماره صندلی مسافران.
محل صرف صبحانه و نوع آن . مثلاً صبحانه بصورت بوفه عرضه می گردد یا پكیج بسته بندی شده مسافرتی؟
مشخصات هتل و یا هتل های محل اقامت با قید ستاره و یا درجه آن .
نوع اتاق و مدت اقامت .
محل (محل های) سوار شدن مسافرین و ساعت حضور ایشان در محل .
اگر تور دارای وعده های غذائی است (ناهار ، عصرانه و یا شام ) ، نوع غذا ، محل صرف آن و چگونگی سرو قید شود.
مكان های مورد بازدید و قید این نكته كه هزینه ورودیه ها به عهده چه كسی است(مسافر و یا آژانس برگزار كننده)؟
وجود راهنمای تور كه دارای كارت معتبر از سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری باشد .
از دیگرتوصیه های مهم به مسافران تورهای داخلی بویژه تورهای یك روزه :
همراه داشتن كفش و لباس مناسب براساس وضعیت آب و هوای شهر و استانی كه قصد سفر به آن را دارید.
همراه داشتن وسایل شخصی نظیر لیوان ، حوله ، مسواك ، دمپایی ، كلاه و عینك آفتابی (در فصل تابستان)
جدا نشدن از گروه در گشتهای گروهی و از راهنما در گشتهای انفرادی .
همراه داشتن شماره موبایل راننده و راهنمای تور.
همراه داشتن شناسنامه و یا كارت شناسایی و نیز شماره تلفنی كه بتوان در مواقع اضطراری با بستگان شما تماس حاصل نمود .
اصطلاحات بكار رفته هنگام نرخ گذاری تور
پكیج Package : به مجموعه امكانات و سرویس هائی اطلاق می گردد كه در تور گردآمده و بصورت بسته مسافرتی به مسافرین ارائه می گردد. این امكانات و سرویس ها ممكن است شامل بلیط هواپیما ، اتوبوس و یا قطار ، اقامت در هتل به تعداد شب های مورد نظر ، ترانسفر از فرودگاه مقصد به هتل و بالعكس ، گشتهای محلی ، راهنما ، بیمه و. . . باشد
P.P In SGL (Per Person In Single Room): یعنی قیمت به ازای نفر بزرگسال در اتاق تك نفره.
P.P In DBL (Per Person In Double Room): یعنی قیمت به ازای هر نفر بزرگسال در اتاق دو نفره. به هر نفر یك تخت استاندارد تعلق میگیرد .
P.P In TPL (Per Person In Triple Room): یعنی قیمت به ازای هر نفر بزرگسال در اتاق سه نفره. به هر نفر یك تخت استاندارد تعلق میگیرد .
CHD 2-6: یعنی قیمت به ازای هر كودك 2 تا 6 سال مشروط به اقامت در اتاق والدین بدون حق استفاده از تخت مجزا (No Bed).
CHD 6-12: یعنی قیمت به ازای هر كودك 6 تا 12 سال مشروط به اقامت در اتاق والدین با حق استفاده از تخت مجزا - تخت سفری (Extra Bed). لازم به ذكر است این اطفال بنا به درخواست والدین خود می توانند بدون استفاده از تخت سفری در اتاق والدین خود اقامت نمایند مشروط براینكه مغایر با مقررات هتل نباشد.
INF Infant)): یعنی قیمت به ازای هر كودك زیر 2 سال (نوزاد) مشروط به اقامت در اتاق والدین و بدون حق استفاده از تخت مجزا (No Bed).معمولاً در محاسبه نرخ تور ، بابت اقامت نوزاد در هتل چیزی دریافت نمی گردد .
د) اگر به هر دلیلى گردشگران به مشكل برخورد كردند، چه اقداماتى باید انجام دهند:
براساس مقررات اگر هر مسافر قبل و بعد از سفر ، چه از نظر كیفیت تور و چه از نظر نوع خدمات ارائه شده ناراضى باشد ، مى‌تواند به سازمان میراث فرهنگى، صنایع‌دستى و گردشگرى استان محل اقامت خود مراجعه نموده ، طرح دعوی نماید . بنابراین اگر در طول سفر مشكلى داشتید ، از برخورد با مسئولین تورها اجتناب ورزیده ، از طریق سازمان متولى پرونده را پیگیرى نمائید . در این صورت شما مى بایست پس از مراجعه به سازمان موصوف نسبت به تكمیل فرم شكایت از قبل طراحی شده اقدام و تقاضای رسیدگی نمائید .
معمولاً سازمان پس از دریافت شكایت ، در كوتاه ترین زمان ممكن نسبت به تشكیل جلسه كارشناسی در خصوص رسیدگی به شكایت دریافتی اقدام می نماید . در جلسه مزبور آژانس دار، مسافر یا وكیل قانونی وی ، نماینده حقوقى سازمان ، مسئول امور دفاتر و دو نفر از كارشناسان انجمن‌هاى صنفى ایران و استان حضور داشته و به شكایت مطروحه رسیدگى مى‌كنند و بعد از انجام بررسى های كارشناسی ، رأى لازم صادر مى‌شود كه الزام‌آور خواهد بود. بدیهی است اگر قرارداد كتبى ( تیپ سازمانى ) را در اختیار داشته باشید و ثابت كنید كه خدمات استاندارد را دریافت نكرده‌اید ، حتماً خسارت وارده به شما جبران خواهد شد.
بنابراین با توجه به موارد یاد شده براى داشتن سفرى راحت و بدون دغدغه با دفاتر مورد تأیید سازمان سفر كنید تا خاطرات خوش یك سفر ماندگار از یادتان فراموش نگردد .
