در یك سفر طبیعت گردی شاید هیچ چیز به اندازه داشتن یك سرپناه و جای مناسب اهمیت نداشته باشد. سرپناه شما را در برابر خورشید، حشرات، باد، برف هوای سرد و گرم محافظت كرده و به شما حس اعتماد به نفس می دهد. آنقدر كه گاهی داشتن یك جای خوب حتی از نیاز به غذا و آب واجب تر است.یكی از اشتباه های رایج در ایجاد سرپناه بزرگ درست كردن آن است؛ یك سرپناه باید به قدری بزرگ باشد كه شما را حفاظت كرده و به خصوص در آب و هوای سرد به قدر كافی كوچك بوده تا گرمای بدن را حفظ كند.
انتخاب محل سرپناه
در تمام موقعیتها زمانی كه خواستید جای چادر یا سرپناه را انتخاب كنید باید به موارد زیر دقت كنید:
1- محیط مورد نظر شما به مواد سازنده سرپناه نزدیك باشد.
2- باید به قدری در طول و عرض و ارتفاع بزرگ باشد كه به آسانی در حالت درازكش بخوابید.
3- سعی كنید محل انتخابی به محل حیوانات وحشی، حشرات، خزندگان، گیاهان سمی و درختان خشك شده و قدیمی نزدیك نباشد.
4- از دامنه های سیل گیر دوری كنید.
5- از عوارض بهمن گیر و احتمال ریزش سنگ دوری كنید.
6- از برپایی چادر در نزدیكی ریزش آبشارها دوری كنید.
در بعضی از مكان ها فصول تاثیر زیادی در انتخاب محل دارد. مثلا برای كمپ زدن در زمستان شما به جایی نیاز دارید كه در برابر سرما و باد محافظتتان كند و نیز به منابع آب و سوخت نزدیك باشد. در فصل تابستان مكانی مشابه با نزدیكی منبع آب مناسب و دوری از حشرات مناسب به نظر می رسد و به همین دلیل موقعیت هایی كه بادی ملایم به آن می وزد یا نسیم ساحل به آن می رسد در اولویت قرار دارد.
انواع سرپناه
وقتی دنبال مكان مناسب می گردید به نوع سرپناه و حفاظت آن هم فكر كنید. و مواردی مثل این ها را هم در نظر بگیرید:
چقدر زمان و انرژی باید صرف كنید تا یك سرپناه مناسب ایجاد كنید؟ چه میزان حفاظت در برابر خورشید، باد، باران و برف نیاز است؟ چه ابزاری در دست دارید یا چه ابزارهایی می توانید درست كنید؟ چه مقدار مصالح جهت ساخت آن احتیاج دارید؟ و...
البته برای پاسخ به این سوالات شما باید با انواع سرپناه ها، مصالح آنها و نحوه ساختشان آشنا شوید.
تكیه گاه پانچویی
در این روش با كمترین زمان و تجهیزات می توانید یك پناهگاه ایجاد كنید. شما به یك پانچو (پارچه ضخیم)، 2 الی 3 متر طناب، 2 میخ چوبی با 30 سانتی متر طول و دو درخت یا تیرك به فاصله 2 تا 3 متر احتیاج دارید. قبل از شروع انتخاب دو درخت مورد نظر جهت باد را چك كنید تا به پشت تكیه گاه سرپناه شما باشد.
چادر پانچویی
این چادر یك سایبان برای شما ایجاد كرده و شما را از دو طرف محافظت می كند. البته فضای كمتر و محدود كردن دید از معایب این سرپناه است. برای ایجاد این سرپناه شما به پانچو، دو طناب به طول های 1.5 الی 2 متر، 6 میخ چوبی به طول حدودی 30 سانتی متر، و دو درخت به فاصله 2 الی 3 متر نیاز دارید.
در شكل زیر استفاده از دو تیرك در وسط چادر به عنوان تكیه گاه دیده می شود.
خیمه مخروطی چتر بازی (3 تیرك)
شما یك چتر دارید و به طبع آن یك سرپناه، نگرانی به خود راه ندهید. شما به 3 تیرك به عنوان عمود احتیاج دارید. از مزایای این خیمه زمان كوتاه ایجاد آن، وسعت فضا جهت خواب، پخت غذا و ذخیره سوخت است.
شما از چتر اصلی یا كمكی برای ساخت این خیمه می توانید استفاده كنید. اگر یك چتر یك نفره استاندارد داشته باشید به 3 دیرك به طول 3.5 الی 4.5 متر طول و قطر 5 سانتی متر نیاز دارید. به مراحل نشان داده در شكل توجه كنید.
در ساخت این خیمه به جهت بازشو در و جهت باد و باز گذاشتن بالای سقف به جهت روشن كردن آتش در داخل دقت كنید.
سرپناه صحرایی یك نفره
در مكانهای جنگلی و كوهستانی دارای درخت شما از این روش ساده می توانید یك سرپناه درست كنید. از مزایای این روش احتیاج نداشتن به ابزار است. یك درخت به عنوان عمود چادر و چوب دیگری به طول 2.5 الی 3 متر و قطر 3 سانتی متر جهت تكیه دادن به آن پیدا كنید. سپس چوب را به درخت با طناب یا شاخه های درختان ببندید. با یك روكش برزنتی یا مشابه شما یك سرپناه دارید. فقط فراموش نكنید دو گوش آویزان پارچه را با میخ چوبی در زمین فرو یا به صورت سنگچین از داخل یا بیرون شكل دهید. سعی كنید شیب چادر به نحوی باشد كه باد مستقیما از سوراخ ورودی به داخل چادر نوزد . اگر درخت در محل مورد نظر شما نبود از یك چوب Y شكل جهت عمود چادر استفاده كنید.
بستر باتلاقی
چنانچه مجبور به ماندن در باتلاق یا جایی كه سطح آب آن بالاست شدید نگرانی به خود راه ندهید. با این روش از شر آب و رطوبت كمی راحت می شوید. در موقعیت یابی به سطح آب، جزر و مد، باد و مصالح در دسترس دقت كنید.چهار چوب را به درستی و استواری در زمین فرو كنید. سعی كنید با در نظر گرفتن وزنتان نوع و قطرچوبها را درست انتخاب كنید. دو چوب افقی را به مانند چوبهای برانكارد به این چوبها ببندید و بین آنها را با چوبهای دیگر شاسی كشی كنید. اگر خواستید بستر را تقویت كنید از دو چوب دیگر در وسط به عنوان ستون بهره بگیرید. با شاخ و بال درختان بستر كار را جهت یك خواب راحت مهیا كنید.
سرپناه
سرپناه خاشاكی
این سرپناه مشابه سرپناه صحرایی است با این تفاوت كه از چوبها و برگ درختها برای پوشش چوب تكیه استفاده می كنیم. این روش در محلهای برفی هم مناسب است. فقط فراموش نكنید اندازه این لانه مناسب شما باشد نه بزرگ و نه كوچك.
سرپناه های بیابانی
در این بخش به چند نوع از آنها اشاره می كنیم.
البته انواع سرپناه ها به ین انواع محدود نمی شوند. در یك تقسیم بندی به انواع كوهستانی، جنگلی، برفی و بیابانی نیز دسته بندی می شوند. آنچه اشاره شد جزء انواع مرسوم سرپناههاست و سایر انواع مربوط به مناطق خاص و ابتكارهای موقعیتی و بومی است.