راهنمای تور كیست؟ راهنما، همراه گروه سفر می كند و رابط میان مسافران و شركت برگزار كننده تور می باشد. راهنما مسافران را به هنگام دشوار ی های شخصی كمك می كند و بر انجام درست برنامه ها و كارها نظارت دارد و حساب و كتاب هزینه ها را از آغاز تا پایان نگاه می دارد. در این مطلب كه برگرفته از سایت میراث، صنایع دستی و گردشگری می باشد، امیرحسین جعفری، یكسری از تجربیات آموزشی و عملی را در زمینه سرپرستی تور و مدیریت آن مطرح می كند. به علت همسانی و تداخل وظایف، جداسازی و مرزبندی دقیق میان اصطلاحات، همراه، راهنمای تور و حتی سرپرست، دشوار است. راهنمایان حرفه ای تور، گذران زندگی خود یا بیشترین بخش از آن را از راه همراهی مسافرین انجام می دهند. بیشتر آنها در كشورهای جهانگرد پذیر زندگی می كنند و در پی سال های سال كار، با منطقه ای كه در آن كار می كنند به خوبی آشنا شده اند. با اینكه كار، موقعیتی بسیار خوب برای سفر و آشنایی با مردمان تازه فراهم می آورد اما، مشكلاتی همچون امكان همسفر بودن با مسافران ناسازگار در تورها، پیش آمدن دشواری های پیش بینی نشده و باز دارنده در كارها و برنامه تور و پیامدهای ناشی از این شیوه زندگی كه برروی روابط و زندگی شخصی هم تاثیر می گذارد، از جذابیت این كار می كاهد.
وظایف سرپرست تور
یك تور لیدر هر اندازه توان انجام كارهای بیشتری را داشته باشد، ارجمندتر خواهد بود. تور لیدر باید همواره آمادگی رویارویی با موارد اضطراری را داشته باشد. وظایف او مانند سركرده پیشاهنگان، فرمانده سربازان یا مدیر اداره است. بسته به توانمندی و كار آزمودگی، یك سرپرست گروه می تواند بخشی و یا همه وظایف راهنمای محلی را خود عهده دار شود. اگر او با محل آشنا باشد می تواند برای توضیح دادن دیدنی ها با راهنمای محلی همكاری كند. داد و ستد، نقطه نظرها، داستان ها، لطیفه ها و ترانه ها آمیزه ای خوشایند را پدید می آورد. پیش از عهده دار شدن سرپرستی تور، راهنما باید برای تبلیغ تور و مسافرگیری تلاش كند.
ویژگی های راهنمای تور
بر اساسی قانون طبیعت، همه مردم برابر و یكسان آفریده نشده اند. برخی تیز هوش تر از دیگرانند، گروهی از تندرستی بیشتری بهره مندند و كسانی نیز از موهبت داشتن پیشینه و پس زمینه های كاری گوناگون برخوردارند. آنچه شما از یك راهنما انتظار دارید آمیزه ای هرچه بیشتر از توانمندی ها و برجستگی ها و كمترین ضعف ها وناتوانی ها است.
1 ) توانایی جذب مسافران: راهنمای حرفه ای یا همراه تور شاید چندان كاری با گرفتن مسافر برای تور ندارد. راهنمایان گاهگاهی هم می توانند مسافران را به دنبال خود بكشانند. یك شركت برگزار كننده تور یا یك دفتر مسافرتی بر روی نام و اعتبارات چنین كسی حساب باز می كند. اخلاق خوب، خوش و بش با مسافران، ایجاد روحیه در آنان و كارهای دیگر می تواند در جذب مسافر موثر باشد.
2 ) شناخت منطقه: بدیهی است هر كس برای نخستین بار جایی را ببیند، با آن آشنایی ندارد اما برای كسی كه از پیش به آنجا رهسپار شده باشد، این یك برتری بی چون و چراست. یك راهنما با داشتن شناخت از منطقه می تواند با تسلط بیشتر و بهتری، درباره جاذبه ها، امكانات محل، شمار روزهای سفر سخن بگوید و اظهارنظر كند و مشكلات احتمالی را از پیش در یابد.
3 ) دانستن زبان محلی: داشتن یك چنین توانایی (به ویژه برای تورهای خروجی) از نیازهای حرفه ای است. اما بیشتر راهنمایان گهگاهی نیازی به دادن توضیحات ندارند و به این دلیل در جاهای دیدنی سرانجام به اینجا می رسند كه كار را كاملا به دست راهنمای محلی بسپارند.
4 ) تحصیلات و هوشمندی: این دو ویژگی توامان با یكدیگرند اما همیشه چنین نیست. برخی از دانش آموختگان می توانند الگو و نمونه هوشمندی باشند و بسیاری از مردمان هوشمند شاید آموزش های رسمی بالاتر از دبیرستان را ندیده باشند، پس شما كسی را به عنوان راهنما می خواهید كه تیزهوش باشد و در زمانی كوتاه بتواند دانستنی ها را فرا گرفته و به یاد بسپارد و سخنور خوبی باشد. بهترین همراهان تور كسانی هستند كه تنها كمی باهوش تر از كسانی باشند كه در خدمتشان هستند.
5 ) كارآزمودگی و سن: باز هم این دو عامل در هم تنیده و توامان با یكدیگرند، اما گاهی چنین نیست، برخی از بزرگسالان گوئی از تجربه ها درس نگرفته اند و برخی از جوان ترها گوئی پخته و بالغ آفریده شده اند. همه چیز به سن و سال بستگی ندارد، اما چندین تار موی خاكستری می تواند به جلب توجه و احترام كمك كند. با این همه بهتر است جوان كار آمد داشته باشید تا كهنه كاری كه كارایی ندارد. با اینكه داشتن تجربه مستقیم از سفر بسیار سودمند است اما تجربه های مدیریتی در دیگر زمینه ها نیز می تواند در این زمینه كارساز باشد.
6 ) مهارت در كمك های نخستین: راهنمای تور در پذیرفتن مسولیت های پزشكی باید بسیار هوشیار باشد. مهارت هایی همچون تنفس مصنوعی، نجات غریق، كمك های نخستین پیشرفته كمك بسیار با ارزشی در رهبری تور است.
7 ) پرداختن به جزئیات: مهارت های سازمانی اغلب دست كم گرفته می شوند، به ویژه در زمینه رهبری تور كه بیشتر بر فرهیختگی تاكید می شود. با این همه، كسی را نیاز دارید كه به آینده بیندیشد، پیش تر را بنگرد و برای آینده تصمیم بگیرد. كسی كه تمهیدات لازم برای اجرای تور را از پیش فراهم سازد و هر روز آن را بازبینی كند، كسی كه بتواند ثبتی روشن، كامل و دقیق برای همه رویدادهای سفر فراهم آورد.
خصوصیات شخصی راهنمای تور
بیشتر مدیران برای انتخاب، گزینش و ارزیابی راهنمایان یا برگزاركنندگان تور به خصوصیات زیر توجه ویژه ای دارند:
1 ) نیرومندی و مصمم بودن: یك راهنمای تور باید توانایی رهبری را داشته باشد. یعنی بتواند مدیریت كند و تصمیم بگیرد. این كار به درد كسانی كه دارای شخصیتی دودل، بی ثبات، ترسو و كمرو هستند نمی خورد.
2 ) دید مثبت: راهنما باید آدمی خوشبین باشد یا دست كم اینگونه خود را نشان دهد. این خوشبینی باید مسری باشد. راهنمای منفی باف مایه دردسر و گرفتاری است، با این همه راهنمای تور نباید دچار خوش بینی بیش از اندازه باشد.
3 ) زیركی و خوش سرزبانی: یك همراه تور هم باید سیاستمدار باشد هم با مسافران گروه و هم با كاركنان، هتل ها، رستوران ها، شركت های حمل ونقل و رانندگان، روشی سیاستمدارانه داشته باشد. وی نباید به شایعات توجه كند، به اعتماد طرف های خود باید ارج بگذارد و به حساسیت های آنها توجه كند.
4 ) صداقت و وفاداری: فضیلتی كه هر راهنمای تور باید داشته باشد صداقت و پای بندی به اصول، هم در برابر مسافران و هم سازمانی كه برای آن كار می كند است. در این كار همه چیز باید آشكار باشد و هیچگونه پنهان كاری و حساب سازی نباید وجود داشته باشد. راهنما نباید دست به كارهایی بزند كه به سازمان و كارفرمای او ضربه و لطمه وارد شود. در زمان های حساس و بحرانی باید برخورد وی با مسافران و كارفرما یكسان باشد و از هیچ یك از آنان در برابر دیگری جانبداری نكند.
5 ) اعتمادبه نفس و قاطعیت:یك راهنما بهتر است دارای اعتمادبه نفس و غرور بوده و كمی هم منیت داشته باشد. هنگامی كه كارمند هتل تاكید می كند كه اتاق یك تخته نداریم، راهنما باید سازش ناپذیر بوده و نباید كوتاه بیاید، در پاسخ وی باید بگوید: «بگو رئیست بیاید.» این به معنای دادزدن، ناسزاگفتن یا رفتارخشن نیست. این كار نمایش نیروهای درونی، سرسختی و سازش ناپذیری است و به معنای این است كه راهنما برروی حقوق مسافرانش پافشاری می كند.
6 ) آرامش در رفتار: حتی در هنگام نگرانی نیز باید لبخند اطمینان بخش بر لب داشت. بهترین راهنمایان هیچگاه حتی در درون خود نباید ترسان باشند. آنها باید در بحران ها خونسرد بوده و در برابر موارد اظطراری به زودی واكنش بایسته نشان دهند. هنگامی كه در تهدید مخاطرات بزرگ هستند باید توان آن را داشته باشند كه به درستی و روشنی بیندیشند و در اینگونه رویدادها باید بدون ترس با سینه سپر به میان معركه بروند و با مشكلات روبرو شوند این كار به گروه آرامش خوهد داد.
7 ) شخصیت گرم و پرشور: ویژگی های پیش گفته به هنگام كاربرد كم و بیش ارتشی مابانه به نظر می رسند. در هر راهنمای تور باید كمی هم رفتار افسر فرمانده وجود داشته باشد. با این تفاوت كه مسافران، یك گروه آزاد و خوشگذران هستند و نه یك دسته سرباز. راهنمای تور هنگامی كه رهبری خود را اعمال می كند باید گشاده رو باشد و نشان دهد كه آماده لبخند زدن است و رفتاری پرشور و دوستانه داشته باشد.
8 ) آراستگی و پیراستگی: مسافران تور می توانند با سر و وضعی نامرتب یا آشفته دیده شوند اما سرپرست گروه همواره باید دارای ظاهری آراسته باشد. این آراستگی و شادابی بر اعتبار و اقتدار او می افزاید و سرمشقی برای دیگران خواهد بود. یك همراه گروه شلخته برای خودش، كارفرما، ارزش و موفقیت تور، اثر بد و ناخوشایندی خواهد داشت.
9 ) تندرستی: این بدین معنا نیست كه سرپرست تور از آغاز روز ورزش های سنگین بكند. اما باید تندرست باشد، از ناتوانی بدنی در رنج نباشد و از بنیه خوب برخوردار باشد. حتی هنگامی كه احساس بیماری می كند باید به گونه ای رفتار كند كه گویای سرزندگی و توانمندی باشد و به هنگام بیماری ها نباید بگذارد كه بیماری براو چیره شود.
10 ) حساسیت: گذشته از برنامه ریزی برای مسیرها و ردیابی یا موارد اضطراری، راهنما همواره باید حالات مسافران را زیر نظر داشته و واكنش های شخصیتی آنها را پیش بینی كند و تفكر آنها را بخواند و به شكایات آنها توجه كند. خستگی آنها را ارزیابی كند و اسباب آسایش و آرامش مسافران تنها و نگران را فراهم كند. راهنما باید كمی هم روانشناس باشد و نسبت به مسافران و حالت های آنان بسیار هوشیار باشد.
11 ) انعطاف پذیری و نرمش: برخی از مردم هنگامی كه روال عادی كارها در خطر به هم خوردن قرار می گیرد دستپاچه و سراسیمه می شوند این كار بیشتر برای برنامه ریزان خشك ونرمش ناپذیر روی می دهد كه خواهان آنند كه همه چیز مرتب و بی كم و كاست باشد. اصل قدیمی مورفی دقیقا برای تور هم مصداق دارد (اگر قرار است چیزی خراب بشود خراب خواهد شد). برنامه ریزی احتمال پدید آمدن دردسرهای بزرگ را كاهش می دهد اما پاره ای تغییرات گریزناپذیر هستند. در سفر چیزهایی همچون خرابی وسایل حمل و نقل، آشفتگی وسایل ارتباطات و پیام رسانی، مسافران ناسازگار و درد سر آفرین یا بیماری ها، بلایای طبیعی، تاخیر وسایل ترابری و... وجود دارد. پس راهنمای تور باید به سرعت و با حضور ذهن چاره سازی كند. باید توان آن را داشته باشد تا هرگاه شرایط وادار می كند، برنامه را تغییر دهد.
12 ) فداكاری: چونان دیگر اصول رهبری یك همراه تور باید همواره آماده باشد تا به خاطر رفاه گروه از آسایش خود چشم پوشی كند. یك لیدر باید پس از همه بخورد، بنوشد و بیاساید.
13 ) آینده نگری: همچنان كه نرمش پذیری فضیلتی بایسته است یك همراه تور كاردان باید همه چیزهای نادرست و دشواری ساز را از پیش دریابد و بكوشد از روی دادن آنها پیشگیری نماید. این به معنای گفتگوهای گسترده با راننده اتوبوس و كاركنان كشتی، گفتگوهای تلفنی پیش از آغاز تور، بررسی امكانات پیش از به دست گرفتن رهبری گروه می باشد.
14 ) توانمندی برای پدیدآوردن دوستی های پایدار: یك راهنمای تور كارآزموده این توانایی را دارد كه مسافران را به هم نزدیك كند. در پایان یك تور خوب، بیشتر مسافران گروه دوست ندارند از هم جدا شوند و پس از آن نیز با هم بسیار در تماس خواهند بود. بیشتر آنها در تورهای بعدی باهم سفر خواهند كرد.