در سفرهای طولانی با هواپیما، ساعت داخلی بدن كار نمی كند و باعث بروز اختلالات موقتی خواب می شود. عارضه ای به نام jet lag در اثر مسافرت طولانی با هواپیما بروز می كند كه علائمی دارد.
علائم jet lag
- می خواهید بخوابید و نیاز به خواب دارید، اما خوابتان نمی آید و بیدار هستید.
- خستگی زیاد ناگهانی
- تضعیف عملكرد جسمی و ذهنی
- سردرد و مشكلات گوارشی
اگر شما دو روز و یا كمتر به سفر می روید و بعد به محل اصلی خود برمی گردید، نیازی به تطبیق دادن خود با ساعت محلی مقصد ندارید، ولی سعی كنید برنامه خواب خود را حفظ كنید. اما اگر برای چندین روز قصد ماندن دارید و با هواپیما به آن محل می روید، بهتر است تا آنجا كه ممكن است خود را با ساعت محلی مقصد تطبیق دهید.
برای جلوگیری از بروز عوارض ناشی از مسافرت با هواپیما، روش های زیر را به كار ببندید.
قبل از ترك كردن محل اصلی
1- خوابیدن
- قبل از سفر، مقدار زیادی بخوابید تا بدنتان بهتر با تغییر ساعت كنار بیاید.
- برنامه خواب خود را تنظیم كنید.
- اگر به شرق سفر می كنید، چند روز قبل از سفر، زودتر به تختخواب بروید.
- اگر به غرب سفر می كنید، چند روز قبل از سفر، دیرتر به تختخواب بروید.
2- ملاتونین
ملاتونین هورمون طبیعی تولید شده بدن می باشد كه ساعت داخلی بدن را تنظیم می كند. اگر ملاتونین به مقدار لازم در بدن تولید شود، عوارض سفر هوایی كم خواهد شد.
برخی از متخصصان خواب می گویند كه ملاتونین یك درمان خوب برای jet lag می باشد. این متخصصان به مسافران پیشنهاد می كنند كه سه روز قبل از سفر، ملاتونین مصرف كنند و تا زمانی كه ساعت بدن با ساعت جدید تطبیق شود، دریافت ملاتونین را ادامه دهند.
3- نور درمانی
چند روز قبل از سفر، ساعات روشنایی و ساعات تاریكی مقصد خود (جایی كه می خواهید سفر كنید) را بپرسید و در همان ساعت ها، بدن خود را در برابر نور و تاریكی قرار دهید.
عوارض سفر هوایی
در راه رسیدن به مقصد
1- تنظیم ساعت
در شروع سفر، ساعت خود را بر اساس ساعت مقصد تنظیم كنید و فكر نكنید كه الان ساعت در محل زندگی شما چند است.
2- تنظیم خواب
اگر صبح به مقصد می رسید، در هواپیما بخوابید.
اگر شب به مقصد می رسید، سعی كنید كه در هواپیما نخوابید تا بتوانید در مقصد، در ساعت مناسب بخوابید.
3- راحت باشید.
لباس های راحت بپوشید و هر از چند گاهی و اگر ممكن باشد، از صندلی خود بلند شده و حركت كنید.
4- آبرسانی كنید.
برای جلوگیری از اثرات كمبود آب، در طی پرواز آب بنوشید.
نوشیدنی هایی كه باعث كمبود آب بدن می شوند و با خواب شما تداخل دارند از قبیل كافئین را، در طول پرواز ننوشید.
بعد از رسیدن به مقصد
1- بیدار باشید.
اگر صبح به مقصد رسیدید و نیاز به خواب داشتید، در صبح و یا عصر برای چند ساعت چرت بزنید.
2- بیرون بروید.
نور خورشید به تطبیق ساعت داخلی بدن شما كمك می كند.
3- الكل ننوشید.
عارضه Jet lag عملكرد ذهنی را تخریب می كند و همانطور كه می دانید الكل نیز همین اثر را دارد.
4- دریافت ملاتونین را ادامه دهید.
همانطور كه گفته شد، ملاتونین هورمونی است كه ساعت داخلی بدن را تنظیم می كند. سه روز قبل از سفر، ملاتونین را مصرف كنید و 4 تا 5 روز اول سفر، دریافت ملاتونین را ادامه دهید.
نكته مهم این است كه 2 تا 3 روز قبل از اینكه به خانه خود برگردید، مصرف ملاتونین را متوقف كنید.
5- ورزش كنید.
برنامه مرتب ورزشی داشته باشید، اما از ورزش كردن قبل از خواب جدا پرهیز كنید.
6- به ندای بدن خود گوش دهید.
Jet lag باعث می شود انرژی بدن كم شود، لذا بخوابید و خود را از خطر بیخوابی دور كنید.
با عوارض سفر هوایی بجنگید، اما با تمام شدن انرژی ناشی از آن نجنگید.
