«من به شخصه ترجیح می‌دادم به كشور توسعه‌یافته‌تری مهاجرت كنم ولی خب با توجه به شرایط سخت آن كشورها و شرایط ساده گرجستان و احتمال پیوستنش به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰ این كشور را انتخاب كردم»؛ این جملات را یك جوان ایرانی كه به تازگی و پس از خرید یك خانه در گرجستان، به ایران بازگشته می‌گوید.
او هم مانند بسیاری از شهروندان ایرانی كه با حساب و كتاب، این‌روزها گرجستان را مقصد مهاجرت خود كرده‌اند، به امید روزهای بهتر و زندگی آرام‌تر این كشور كوچك و خوش آب‌و‌هوا را انتخاب كرده است. حالا چندسالی است كه اگرچه تركیه، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و امارات همچنان در برنامه سفرهای دایمی ایرانیان جای دارند اما یك رقیب جدی هم به این فهرست اضافه شده است.
میل سفر به گرجستان تنها به گذران روزهای تعطیلی یا عید نوروز خلاصه نمی‌شود و چندین هزار ایرانی حالا در شهرهای این كشور كوهستانی صاحبِ خانه و ساكن شهرهای این كشور هستند. موج سفر به گرجستان حالا از فضای مجازی و دفاتر مسافرتی و شبكه‌های ماهواره‌ای خارج شده و گروهی بی‌نیاز به این موسسات، خود اقدام به اخذ اقامت دایم در این كشور به روش‌های متفاوت می‌شوند.
به‌دنبال فضای رهاتر اجتماعی
دلایل برای انتخاب گرجستان به‌عنوان مقصد مهاجرت، متفاوت است اما فصل مشترك سخنان بسیاری از این افراد، زندگی در شرایطی با فضای باز اجتماعی است، هرچند كه هزینه پایین زندگی در این كشور هم یكی دیگر از دلایل اصلی این انتخاب است. «حمید»، روزنامه‌نگاری است كه در سفر اخیر خود به گرجستان با بسیاری از ایرانیان مهاجر، هم‌كلام شده است.
تقریبا می‌شود با یك حقوق متوسط در ایران، در شهری مثل تفلیس هم زندگی كرد، البته اگر مجبور به پرداخت اجاره خانه نباشید.» حمید حدود یك‌ماه ساكن تفلیس بوده و معتقد است كه وضع زندگی از نظر اقتصادی برای مردم این شهر چندان هم راحت نیست اما چون مردم راحت‌گیر و ساده‌زیستی هستند، با همین حداقل‌ها هم سر می‌كنند. او این ضعف اقتصادی را یكی از مهمترین دلایل گرجستان برای جذب توریست و مهاجر می‌داند.
اخذ اقامت با خرید ملك
یكی از شایع‌ترین راه‌های اخذ اقامت دایم در گرجستان برای ایرانیان، خرید ملك است و این موضوع آن‌قدر افزایش یافته كه همین چند هفته پیش، سفیر ایران در گرجستان در این زمینه هشدار داد و گفت كه «خرید ملك در گرجستان لزوما تضمینی برای اخذ اقامت طولانی‌مدت این كشور نیست.» اما روند پذیرش این اقامت به چه شكل است؟ حمید در این‌باره می‌گوید: «قیمت خانه از ۲۰هزار دلار تا چند میلیون دلار است كه براساس متراژ و محل فرق می‌كنند ولی برای دریافت اقامت باید ارزش ملكی كه خریده می‌شود، حداقل ۳۵هزار دلار باشد.» روند كار هم به این صورت است كه با خرید ملكی با این قیمت، یك‌سال اقامت موقت به خریدار اعطا می‌شود كه پس از تكرار این اقامت موقت در ۶سال، اقامت دایم برای مهاجران فراهم می‌شود.
برای بار دوم به گرجستان رفتم تا تغییرات را ببینیم
«مرتضی» تابستان گذشته و عید امسال به گرجستان سفر كرد و اكنون قصد خرید خانه در این كشور دارد كه بتواند در سال‌های آینده به اقامت دایم برسد. او ساكن سیستان‌وبلوچستان است و می‌گوید در فاصله این ۶ ماه، تغییرات زیادی را در گرجستان و در زمینه جذب توریست دیده است. این جوان ۲۸ساله كه در زاهدان شغل آزاد دارد درباره دلیل اصلی سفر خود و نیت خرید خانه در گرجستان می‌گوید: «سه دلیل اصلی برای این سفرها داشتم: كم بودن هزینه - قیمت تورهای گرجستان كه از ٨٠٠ تومان شروع می‌شود، نیاز نداشتن به ویزا و دیگر این‌كه می‌دانستم گرجستان به دنبال عضویت در اتحادیه اروپاست و می‌خواستم ببینم یك كشور دقیقا چه تغییراتی را در خودش صورت می‌دهد تا به این موضوع برسد.»
او مانند بسیاری دیگر از توریست‌های ایرانی كه به كشورهای دیگر سفر می‌كنند، بحث آزادی‌های اجتماعی را هم مطرح می‌كند: «البته مهمترین دلیل سفر به كشور خارجی به جای ایران، متفاوت بودن شرایط است. درواقع تجربه دخالت كمتر در زندگی خصوصی آدم‌ها برای من جذاب است.» مرتضی می‌گوید هزینه زندگی در این كشور كمتر از درآمد افراد است و همین موضوع او را علاقه‌مند به مهاجرت كرده است: «در سال‌های اخیر ایرانی‌های زیادی ساكن گرجستان شدند. كلا هزینه‌های زندگی به نسبت درآمد كمتر است. ماشین اصلا تعرفه واردات ندارد و با هزینه كم زندگی اروپایی را تجربه می‌كنند. اما موضوعی كه برای من و در سفر دومم جالب بود این‌كه طی ٦ ماه خیلی شرایط متفاوت شده بود و مشخص بود كه این كشور شدیدا روی گردشگری كار می‌كند.»
تب داغ سفر و اقامت در گرجستان همچنان روبه افزایش است و به نظر نمی‌آید این موج در آینده هم متوقف شود و این درحالی است كه مقامات داخلی مدام افزایش سفر و مهاجرت ایرانیان به خارج از كشور را نگران‌كننده می‌دانند. دو روز پیش، رئیس بانك مركزی گفته بود كه «مسافرت به خارج از كشور در كشورمان بیش از حد معمول است و باید متعادل شود» و این وضع نگرانی كارشناسان اقتصادی و جامعه‌شناسان را به همراه داشته است، اما به نظر می‌آید تا دلایل این مهاجرت‌ها دیده نشود، امید به كاهش یا متعادل‌شدن آنها در حد یك آرزو باقی بماند.
كار در بازار املاك و تورگردانی
آمارها نشان می‌دهد كه نزدیك به ۱۰هزار ایرانی حالا ساكن گرجستان هستند و به نظر می‌آید این عدد روزبه‌روز درحال افزایش است. افرادی كه قصد مهاجرت به این كشور دارند، همواره با این پرسش روبه‌رو هستند كه پس از مهاجرت به چه كاری مشغول شوند و مهاجران كنونی به چه مشغول هستند. حمید در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «ایرانی‌های گرجستان، اغلب به دلالی و كار فروش املاك مشغول هستند كه در این بین دغل‌بازی‌های زیادی هم دیده می‌شود.
كار در بازار املاك و تورگردانی اما شغل شایعی در بین جامعه ایرانیان ساكن در این كشور است.» او درباره امكان انجام كارهای دیگر هم می‌گوید: «اگر كسی تخصص خاصی داشته باشد و به زبان گرجی یا روسی، البته علاوه بر انگلیسی تسلط داشته باشد، با توجه به جمعیت كم گرجستان و نیاز این كشور به متخصص در رشته‌های مختلف امكان پیداكردن كار مناسب وجود دارد.» حمید مانند تعداد دیگری از ایرانیان كه با ما درباره تجربه خود از سفر و زندگی در گرجستان سخن گفته‌اند، به امكان كلاهبرداری یا سوء‌استفاده برخی افراد و شركت‌ها هم اشاره می‌كند: «كل فرآیند درخواست اقامت بعد از خرید خانه و ارزیابی ملك به وسیله كارشناسان چیزی در حدود ۲۰دقیقه زمان است كه حدود ۹۰ تا ۱۵۰دلار هزینه دارد ولی برخی شركت‌های ایرانی حتی تا ۵۰۰دلار از مردم برای انجام این كار می‌گیرند، درحالی كه هر فردی به راحتی و با آشنایی ابتدایی با زبان انگلیسی می‌تواند خودش این كار را انجام بدهد، چون اپراتورهای این بخش همه به زبان انگلیسی مسلط هستند.»
مهمترین دلایل مهاجرت ایرانیان به گرجستان را به صورت خلاصه می‌توان در این موارد خلاصه كرد: نزدیكی ایران به گرجستان، سهولت در راه‌اندازی كسب‌وكار و راحتی قوانین، حاشیه امن سرمایه‌گذاری و فساد حداقلی، هم‌سطح بودن یا حتی كمتر بودن هزینه زندگی در گرجستان در مقایسه با كلانشهرهای ایران مثل تهران، وجود روابط فرهنگی و تاریخی با گرجستان، فرصت‌های جدید در سهولت دسترسی به بازارهای اروپا، وجود شرایط اقلیمی مناسب كه همان آب و خاك است و امنیت بیشتر در میان كشورهای همسایه نظیر ارمنستان، جمهوری آذربایجان و حتی تركیه.
عموما ایرانیان پس از مهاجرت در سه زمینه وارد می‌شوند؛ بحث اول تجارت است، بخش دوم مربوط به سرمایه‌گذاری در زمینه املاك است كه عموما جذابیت دارد و مورد سوم سرمایه‌گذاری در بخش كشاورزی و دامپروری است؛ مثلا احداث گلخانه یا استخرهای پرورش ماهی یا پرورش دام و طیور.
آمار سال ۲۰۱۷ نسبت به سال قبل، افزایش ۴۶۰درصدی بازدید توریست‌های ایرانی از گرجستان را نشان می‌دهد. در زمینه تجارت هم چنین روندی را شاهد هستیم، به‌طوری كه امروز تعداد ایرانیان ساكن گرجستان به حدود ۱۰هزار نفر رسیده است.
