آشنایی با پرنده نگری از فعالیت های اكوتوریسمی

همه چیز در مورد پرنده نگری

پرنده نگری چیست؟

پرنده نگری فعالیتی تفریحی است كه در طی آن زیستگاه طبیعی پرندگان مورد ارزیابی قرار می گیرد. این فعالیت زیرمجموعه ی فعالیت اكوتوریست یا بومگردی می باشد.

مناسب ترین فصل سال برای پرنده نگری، زمان كوچ بهاری و پاییزی پرندگان در مناطق گرمسیر است. در حقیقت در این بازه ی زمانی گونه های مختلفی از پرندگان مهاجرت می كنند.

پرنده نگران با گوش سپردن به آواز پرنده های مختلف به مرور زمان قادر به تشخیص صدای پرنده هایی از قبیل طوطی، گنجشك، كبوتر، قمری، سار، توكای سیاه و ... می شوند. فعالیت پرنده نگری به حرفه و رشته ی خاصی نیاز ندارد و با جنبه ی تفریحی صورت می گیرد.

پرنده نگری از آن جهت كه در راستای تماشای زیبایی پرندگان صورت می گیرد، هیچ آسیبی به زیستگاه پرندگان وارد نمی كند و به عنوان كم آسیب ترین فعالیت بوم گردی و گردشگری شناخته شده است.

تاریخچه پرنده نگری 

اصطلاح پرنده نگری برای نخستین بار در سال 1901 توسط ادموند سلوس در كتابی با عنوان پرنده نگری مورد استفاده قرار گرفت.

در ابتدا پرنده نگری فعالیتی علمی و تفریحی بوده است كه به دلیل جذابیت های فراوانی كه دارد افراد بسیاری جذب این فعالیت شده اند.

نگارگری ها و نقاشی های برجای مانده از تاریخ حاكی از ارتباط انسان با پرندگان از نظر زیبایی شناسی دارد. این ارتباط اهل ذوق و هنر با جلوه های زیبایی پرندگان در عمارت های دوره ی صفویه و نگارگری های مرغ و گل بر كاشی ها قابل مشاهده است. 

در دنیای كنونی تعداد پرنده نگرها رشد قابل توجهی داشته است به گونه ای كه در كشور های آلمان و انگلیس تعداد پرنده نگران با طرفداران فوتبال برابری می كند.

از آذر سال 1390 در تقویم سالیانه ی ایرانیان، 25 آبان به روز پرنده نگری مشهور شد. این فرایند در ترویج پرنده نگری میان اقشار مختلف جامعه نقش بسزایی دارد.

پرنده نگر كیست؟

درواقع پرنده نگر، فردی طبیعت گرد است كه گاهی برای كشف زیبایی های خلقت و گاها از سر كنجكاوی به تماشای پرندگان می پردازد.

در فعالیت پرنده نگری گونه های مختلف، شیوه ی زندگی و مكان پرندگان شناسایی می شود.

پرنده نگری مهارتی اكتسابی است كه تنها با انواع نرم افزار و فایل های آموزشی میسر نمی شود و نیاز به تجربه ی عملی دارد.

پرنده نگری در مكان های مختلف

گستره ی پرنده نگری به مكان خاصی محدود نمی شود. به عبارتی دیگر پرندگان در اغلب نقاط دنیا وجود دارند. بنابراین علاوه بر قابلیت پرنده نگری در حیات وحش، امكان مشاهده ی پرنده ها در داخل شهر و پارك ها نیز وجود دارد.

پرنده نگری در ساحل

یكی از مزیت های پرنده نگری در ساحل وجود پرنده هایی است كه برای تغذیه در آن حوالی وجود دارند. مكان های پرنده نگری ساحلی در ایران شامل دریاچه ی ارومیه در شمال غرب،جزیره ی قشم در استان هرمزگان، شبه جزیره ی میانكاله در جنوب شرقی دریای مازندران، تالاب فریدون كنار، میقان، قره قشلاق، آبیك قزوین، مرداب زریبار در مریوان كردستان و تالاب انزلی می شود.

پرنده نگری در جنگل

محل زندگی پرندگان كوچك در جنگل معمولا شاخه ها و بوته های كوچك هستند. علاوه براین، پرندگان برای استراحت به سایه بان درختان پناه می برند. 

با این حال، اغلب پرندگان یا در حال پرواز هستند یا بر روی زمین به دنبال آذوقه می گردند.

پرنده نگری در مناطق مرطوب

در مناطق مرطوب، اغلب پرندگان در حال آب خوردن در حوالی رودخانه ها هستند. علاوه بر رودخانه، پرندگان در سرشاخه ی درختان نیز مشاهده می شوند.

مناسب ترین زمان برای بازدید از پرنده ها

زمان مناسب برای پرنده نگری در تالاب ها، فصل بهار و پاییز است.

در فصل بهار پرندگان تخم گذاری می كنند و تالاب ها پراز صدای جوجه های كوچكی می شود كه تازه سر از تخم در آورده اند و بی صبرانه منتظر مادرشان هستند.

فصل پاییز، فصل آغاز مهاجرت پرندگان به تالاب ها است. در این هنگام جوجه هایی كه در بهار به دنیا آمدند، بزرگ شده اند و اكنون قادر به پرواز كردن هستند. در واقع فصل پاییز بهترین فرصت برای تماشای پرندگان است زیرا با حجم انبوهی از گونه های مختلف پرندگان مواجه می شوید.

تجهیزات ضروری برای پرنده نگری

1. انتخاب كفش مناسب

اغلب پرندگان در یك مكان سكنی نمی گزینند و همواره در حال پرواز هستند. لذا فرد پرنده نگر مدام مجبور تغییر مكان است. كفش های كوهنوردی، تركینگ و چكمه برای تالاب گردی مناسب هستند.

2. تلسكوپ

تلسكوپ یا دوربین دو چشمی یكی از ابزار های حائز اهمیت در پرنده نگری است كه امكان روئیت پرندگان را برای افراد مهیا می سازد. بنابراین در خرید این نوع دوربین بسیار دقت كنید.

3. لباس طبیعت گردی

یكی از خصلت های ذاتی تمام حیوانات این است كه در هنگام مواجه با خطر از آسیب های احتمالی می گریزند. پرندگان نیز از فواصل دور متوجه حضور انسان ها می شوند و پرواز می كنند.

پوشیدن لباس استتار در طبیعت به شما كمك می كند تا برای پرندگان قابل شناسایی نباشید و به صراحت مشغول تماشای آن ها شوید.

4. كلاه آفتابی

برای داشتن دید كافی و جلوگیری از تابش نور خورشید به چشم ها لازم است از كلاه آفتابی استفاده كنید. علاوه براین، كلاه آفتابی به شما در مخفی شدن و استتار كمك می كند.

5. كتاب راهنمای پرندگان

كتاب های راهنما اطلاعاتی از زیستگاه پرندگان، نام و گونه های مختلف آن ها را در بر دارند. برای لذت بردن از پرنده نگری بهتر است درباره ی پرندگان اطلاعات كافی داشته باشید و كتاب های راهنما را مطالعه كنید.

6. دوربین عكاسی

در هنگام فعالیت پرنده نگری، با انواع و اقسام پرنده های رو به انقراض، مهاجر و نادر رو به رو می شوید. شما می توانید برای ثبت لحظه های به یاد ماندنی از پرنده های مختلف عكاسی كنید.