قبرستانی خاموش و مرموز در روستای ۲۵۰۰ ساله تیس وجود دارد بلوچ ها به آن« جن سنط» یا قبرستان جن میگویند . این قبرستان با سنگ قبرهای بزرگ مكانی جذاب برای ماجراجویانی است كه به دنیای ماورالطبیعه علاقه دارند.
قبرستان جنیان در روستای تیس:
قبرستانی خاموش و مرموز در جنوب شرقی ترین نقطه ایران در روستای تیس، روستایی باستانی با قدمتی دست كم ۲۳۰۰ ساله كه در آن اعتقادات و باورهای مردم بلوچ با راز آمیزی و سكوت ژرفناك طبیعت آن و آثار تاریخی بر جای مانده پیوند خورده است و گورستان جن كه بلوچ ها به آن« جن سنط» میگویند یكی از این رازهاست.
عمر این روستا به 2300 سال پیش میرسد و اسم آن در كتاب هاى مربوط به فتوحات اسكندر مقدونى بعنوان تیز معروف بوده كه به مرور زمان به تیس تبدیل شده است؛ در اثرهای مورخین و جغرافی دانان دوره اسلامى از آن بعنوان بندر تزیا یا تسی مذكور و این روستا مركز تجارت شكر ایالات مكران و گندم سیستان بوده است.
ماجرای قبرستان جن ها در سیستان و بلوچستان:
اول از همه به این مسئله می پردازیم كه به چه دلیل مردم به این مكان ، قبرستان جن ها می گویند؟ قبرستان جن ها، شبیه نامش مكانی بسیار وحشتناك به نظر میرسد . مردم منطقه ی تیس در استان چابهار این مكان را در واقع محل دفن اجنه میدانند . ولی با این حال كه تمامی مردم محلی این قبرستان را وحشتناك می خوانند، خود همین ساكنان در مجاورت این قبرستان عجیب و غریب مردگان خود را دفن میكنند.
این قبرستان با سنگ قبرهای بسیار بزرگی تبدیل به مكانی جذاب برای ماجراجویان و گردشگرانی شده است كه به دنیای ماورالطبیعه و داستان های اجنه، علاقه ی وافری دارند. قرار گرفتن قبرستان در دامنه ی كوه و وحشت مردم از نزدیك شدن به این مكان موقع غروب و شب یكی از علل نامگذاری این محل به نام قبرستان جن ها است. سنگ قبرهای بزرگ و عجیب در این قبرستان وحشتناك، محلی های این منطقه را به این عقیده رسانده است كه این قبرها محل دفن فرزندان آدم نیست.
احتمالا راست هم بگویند برای این كه، در این قبرستان قبرها كنار هم روی سطحی صخره ای حفاری شده اند كه این شیوه ی حفر تنها سوالات بسیار زیادی را بوجود آورده است. مردم دائم در مورد این قبرستان می پرسند كه چه كسانی این قبرها را حفر كرده اند؟
باورهای مردم محلی میگوید كه؛
این قبرها متعلق به جن ها است. آنها مردگان خود را در حصار این سنگ ها دفن نموده اند و موقع شب كه میرسد جن ها بر سر قبر از دست رفتگان خود حاضر میشوند و به مویه و مرثیه سرایی مشغول می گردند. در واقع آنها میگویند كه هر كس كه در موقع شب گذرش بر این قبرستان بیفتد، مورد نفرین جن ها قرار می گیرد و با عذابی سخت پس از چند روز حتماً خواهد مرد!
زمان ساخت قبرستان جن ها دقیقا و بدرستی مشخص نیست. ظاهر قبرهای این قبرستان نشان می‌دهند كه این مقبره ها مربوط به زمان های بسیار دور هستند. باید بدانید كه تمام قبرهای گورستان جن ها در سیستان و بلوچستان در دامنه ی كوه و در دل سنگ ها كنده شده اند. اما علیرغم گذشت زمان و تخریب مقبره ها به وسیله باد و باران و عوامل دیگر هنوز قبرهای زیادی در اینجا باقی مانده است. از ویژگیهای ظاهری این قبرها می توانیم به شما بگوییم كه این قبرها در اندازه های بزرگ و كوچكی ساخته شده اند.
در میان این قبرستان یك قبر كاملاً سالم و قدیمی هم دیده میشود كه ۲۲۵ سانتیمتر طول و ۱۱۰ سانتیمتر عرض دارد. جالب است بدانید كه آثار چنین قبرهایی با چنین ویژگیهای ظاهری در دامنه ی كوه های شهباز استان مركزی هم وجود دارد .
در گذشته قبرستان جن ها در سیستان و بلوچستان در حاشیه ی روستا قرار داشته است. جالب است بدانید كه گروه اندكی هم معتقد هستند در موقع غروب صدای گریه ها و زجه هایی از این قبرستان به گوش می رسیده است!
احتمالات دیگر در خصوص قبرستان جنیان:
در مورد قبرستان جنینان احتمالاتی هم وجود دارد؛ احتمالاتی كه اصلاً قطعیتی در آن نیست و صرفا كارشناسان تاریخ، جغرافیا و زمین شناسی میتوانند با بررسی هایی اساسی، جواب دقیقی به پرسش های موجود بدهند. در این جا احتمالات موجود را می خوانید.
1. تعدادی معتقد هستند خاكسپاری در ایران باستان به این شكل بوده. برای این كه سنگ های گورستان جنینان تیس بی مشابهت به قبر دخمه هایی كه در زمان قبل ترویج داشته اند نیست؛ قبر دخمه هایی قدیمی كه احتمالا امروزه با فرسایش روبرو شده و به این شكل درآمده اند.
مثلا در بندر باستانی سیراف بنا شده در كرانه های خلیج فارس، دره ای به اسم« لیل» وجود دارد كه روی بدنه ی آن دخمه هایی در دل كوه كنده شده و به علت پیدا شدن استخوان هایی در آنها میتوان گور بودن این دخمه را تائید كرد. همچنین در كنار آنها و روی كوه حفره های مستطیل شكل متعددی دیده میشود كه تداعی كننده ی قبرستان است. اما در این حفره های هم استخوان هایی پیدا شده.
بطور كلی قبر دخمه ها به زمان ماد و هخامنشیان وابستگی دارند كه با این تفسیرها، احتمال اینكه قبرستان جنینان تیس نمونه ای از همان قبرستان های زمان قدیم باشد بسیار زیاد است.
2. به اعتقاد بعضی از مردم تیس، این احتمال موجود است كه احتمالا حفركنندگان این قبرستان به علت حفظ مردگان و درگذشتگان خود از گزند جانوران و خورندگان زیرزمینی، رنج حفر كردن سنگ را بر خود هموار می كردند تا با ساخت این مدل قبرها، به مردگانشان احترام بیشتری بگذارند.
3. تعدادی هم معتقد هستند این سنگ ها و سطوح موجود در قبرستان جنیان، محل جمع اوری آب در زمان باستان بوده اند. به عنوان مثال در همان دره ی لیل و در لابه لای گورهای سنگی كه از آن صحبت شد، چاه های آب متعددی به عمق 100 متر حفاری شده كه وجود آنها سوال برانگیز است.
بنا بر گزارش كارشناسان سازمان میراث فرهنگی آنچه امروزه در ارتفاعات مشرف بر دامنه ی كوه های شمالی سیراف می بینیم و اندیشمندان و محققان از آن بعنوان قبور سنگی یاد میكنند ، در اول به خاطر ایجاد قبر و مدفن مردگان خلق نشده اند بلكه حوضچه های جمع اوری آب باران بوده اند. حتی كه این احتمال میتواند در خصوص سطوح سنگی قبرستان جنینان هم قابل توجیه باشد.
نشانی قبرستان جن ها:
۵ كیلومتری بندر چابهار، روستای تیس، قبرستان جن
