روستاهای شفت ( معرفی ۹۶ روستای شفت )

روستاهای شفت را در این مطلب می خواهیم به شما معرفی كنیم . ۹۶ روستای شفت كه اكثر آنها تاریخی هستند و از آثاری كه در این روستاها موجود است می توان به قدمت آنها پی برد . در ابتدا با شهرستان شفت بیشتر آشنا می شویم .شهرستان شَفت از شهرستان‌های استان گیلان در شمال ایران است. این شهرستان دارای ۲ بخش و ۴ دهستان است. جمعیت این شهرستان ۵۴۲۲۶ نفر است (سال ۱۳۹۵) و مركز آن شهر شفت (گیلان) می‌باشد.

این شهرستان از شمال شرق به شهرستان رشت و از جنوب و جنوب شرقی به استان زنجان و شهرستان رودبار و از غرب به شهرستان فومن وصومعه سرا محدود است.

روستای علیسرای سیاهمزگی، روستا پیرده واقع در چهارراه صایمی. خرمكش، امام زاده ابراهیم وپایین توسه ازمناطق كوهستانی و روستای عثماوندان و شهر شفت از مناطق كاملاً جلگه‌ای آن به‌شمار می‌آیند؛ كه رودخانه سیاهمزگی از كنار آن عبور می‌كند. به‌طوری‌كه روستای خرمكش وپایین توسه در انتهای دره‌ای بهم پیوسته قرار دارند و از نقاط كوهستانی می‌باشد كه از چهار طرف بین كوه‌های بلند محاصره می‌باشد. منطقه سیاحتی، زیارتی سیاهمزگی و آبشار دودوزن خرمكش، پارك جنگلی چناررودخان، بقاع متبرك امام زاده ابراهیم و امام زاده اسحاق، منطقه سیاحتی كلوان وچماچاء از مناطق دیدنی و گردشگری محسوب می‌شوند. روستاهای دیگرش هم مانندشالما، كمساركوچك، چوبر، خرطوم و طالقان در دو منطقه جلگه‌ای و كوهپایه‌ای قرار دارند.

برنج از جمله محصولات كشاورزی این منطقه و باغداری، چای، پرورش دام و طیور و زنبور عسل، شیلات و پرورش آبزیان و كرم ابریشم از دیگر فعالیت‌های این شهرستان می‌باشد. علاوه بر موارد مذكور تولید خشكبار از جمله شاه بلوط و صیفی جات و گل و گیاه زینتی نیز از منابع درآمدی مردم منطقه محسوب می‌شود. صنایع دستی شامل شال و جوراب و بافت حصیر، زیلو و سبد است.

زبان

بخشی از مردم این شهرستان به زبان گیلكی صحبت می كنند و بخش دیگر تالشان هستند كه به واسطه ی شغل خود اغلب در دامنه های كوهپایه ای زندگی می كنند و گیلك زبانان نیز در مناطق پست جلگه ای ساكن هستند و به كار كشاورزی مشغولند. در چند سال اخیر به خاطر تغییر سبك زندگی مردم گیلك و تالش شهرستان در كنار یكدیگر جهت رونق شهرستان تلاش كرده اند.

دین و مذهب

آئین گیلانیان قبل از اسلام میترائیسم (مهرپرستی كه به روایتی اولین دین جهان است) و زرتشتی بوده‌است. همچنین وجود داشتن روستاهای متعددی با نام‌های آتشكده وآتشگاه وجود داشتن مراكز مذهبی بسیاری ر در قبل از اسلام در منطقه شفت، فومن و رودبار نشان می‌دهد. امروزه، مردم شفت پیرو دین اسلام هستند.

تقسیمات كشوری

بخش مركزی شهرستان شفت
دهستان جیرده
دهستان ملاسرا
شهر: شفت

بخش احمدسر گوراب
دهستان نصیرمحله
دهستان چوبر
شهر: احمدسر گوراب

جاذبه‌های گردشگری شفت

بقعه امامزاده اسحاق (در ۲۵ كیلومتری جنوب شهر شفت (سیاه‌كوه)
آبشار دودوزن
سد خاكی سقالكسار در ۱۵ كیلومتری شهر شفت و در مسیر جیرده به رشت
استخر طبیعی نورماس واقع در روستای كلاچ خندان از توابع دهستان جیرده در بخش مركزی شهرستان شفت
تالاب آب‌بندان گیلده این تالاب در محدوده روستای گیلده پایین شفت قراردارد
بقعه امامزاده ابراهیم در ۳۵ كیلومتری جنوب شهر شفت در دل كوهستان و در روستایی با معماری خاص چوبی واقع شده‌است
بقعه متبركه درویشان واقع در ۵ كیلومتری شهر شفت روستای شادخال
پل لیشاوندان واقع در لیشاوندان

بازار هفتگی

شفت كه یكی از مناطق چند گانه فومنات می‌باشد به رسم دیر باز این منطقه، بازار هفتگی دارد. لازم است ذكر شود كه نمونه این بازارها را در بیشتر شهرهای استان گیلان از جمله فومن، صومعه سرا و رشت می‌بینیم. فلسفه این بازارها با توجه به نوع محصول كشتی در هر شهر و برنامه‌ریزی اجتماعی، ایجاد می‌شده‌است. در شفت روز دوشنبه (دوشنبه بازار) و در نصیرمحله روز چهارشنبه (چهارشنبه بازار) و در چوبر (یكشنبه بازار).

روستاهای شفت

روستای آقاسیدیعقوب

آقاسیدیعقوب، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال۱۳۹۵، جمعیت آن ۸۳۱ نفر بوده‌است.

روستای آقانورسه تن

آقانورسه تن، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۶ نفر بوده‌است.

روستای اقامحله

اقامحله،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۹۱ نفر بوده‌است.

روستای امامزاده‌اسحق

امامزاده‌اسحق،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۸۰ نفر بوده‌است.

روستای باباركاب
باباركاب، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۱۱ نفر بوده‌است.

روستای بداب
بداب، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان احمد سرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۵۴۷ نفر بوده‌است.

روستای برزوهندان
برزوهندان،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۸۱ نفر بوده‌است.

روستای بیالوا
بیالوا، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن۳۲۷ نفر بوده‌است.

روستای بیجارسر
بیجارسر، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۵۹ نفر بوده‌است.

روستای پشتسرا
پشتسرا، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۲۲ نفر بوده‌است.

روستای پلنگپشت
پلنگپشت، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۲۰ نفر بوده‌است.

روستای پیرده شفت
پیرده شفت،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۲۲۵ نفر بوده‌است.

روستای پیرمومن سرا
پیرمومن سرا،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۱۵ نفر بوده‌است.

روستای تازه‌آباد پسیخان
تازه‌آباد پسیخان روستایی در دهستان ملاسرا بخش مركزی شهرستان شفت استان گیلان واقع شده است .بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۶۷ نفر بوده‌است.

روستای تانی محله
تانی محله،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۸۵ نفر بوده‌است.

روستای تكرم
تكرم،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۹۸ نفر بوده‌است.

روستای جنگلكاری چوبر
جنگلكاری چوبر، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۰ نفر بوده‌است.

روستای جیرده
جیرده ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۴۴۹ نفر بوده‌است.

روستای جیرده پسیخان
جیرده پسیخان، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۵۹۸ نفر بوده‌است.

روستای چكوسر
چكوسر،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۸۷ نفر بوده‌است.

روستای چماچا
چماچا،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۵۸ نفر بوده‌است.

روستای چناررودخان
چناررودخان،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در شهرستان شفت قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۴۲ نفر بوده‌است.

روستای چوبتراشان
چوبتراشان،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۶۲ نفر بوده‌است.مردم روستای چوبتراشان به زبان تالشی صحبت می‌كنند.

روستای چوبر
چوبر یك روستا در ایران است كه در شهرستان شفت استان گیلان واقع شده‌است. این روستا در بخش احمدسرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۲۴۸ نفر بوده‌است.

روستای چوسر
چوسر،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۴ نفر بوده‌است.

روستای خرطوم
خرطوم یك روستا در ایران است كه در استان گیلان واقع شده‌است. خرطوم ۷۸۳ نفر جمعیت دارد.

روستای خرفكل
خرفكل، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان احمد سرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۵۱ نفر بوده‌است.

روستای خرم‌آباد
خرم‌آباد ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۳۰ نفر بوده‌است.

روستای خره‌كش
خره‌كش،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان احمد سرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۶۱ نفر بوده‌است.

روستای خطیبان
خطیبان ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ ،،جمعیت آن ۲۶۸ نفر (۹۷خانوار) بوده‌است.

روستای خلیلان
خلیلان ،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۷۵ نفر بوده‌است.

روستای خمیران
خمیران ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۶۴ نفر بوده‌است.

روستای داكله سرا
داكله سرا، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۴۱ نفر بوده‌است.

روستای درودخان
درودخان،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶۱۳ نفر بوده‌است.

روستای دوبخشر
دوبخشر، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان احمد سرگوراب واقع شده و براساس آمار سرشماری نفوس ومسكن سال ۱۳۹۰، روستای دوبخشر ۸۷۰نفر جمعیت داشته كه ۴۴۴ نفر آن زن و ۴۲۶ نفر آن مرد بوده‌است. تعداد خانوارهای روستا در همین سرشماری ۲۸۸خانوار ثبت شده‌است. اما آمار جمعیت خانه بهداشت روستای دوبخشر برای سال۱۳۹۰ كمی متفاوت است. این نهاد، جمعیت روستا را در سال ۱۳۹۰ تعداد۸۹۶نفر ثبت كرده‌است. براساس آمار خانه بهداشت، در سال ۱۳۹۰ تعداد ۸ تولد و ۸ مرگ در روستا به ثبت رسیده‌است؛ بنابراین نرخ رشد طبیعی جمعیت این روستا در این سال صفر بوده‌است. در سال ۱۳۹۱ نیزجمعیت روستا ۸۵۳نفر و تعداد تولد تنها ۳ نفر و تعداد مرگ ۸ نفر ثبت شده‌است. براین اساس نرخ رشد طبیعی جمعیت روستامنفی ۶دهم درصد بوده‌است. خانه بهداشت برای سال ۱۳۹۲ جمعیت روستا را ۸۳۵ نفر شمارش كرده و در مقابل ۴ تولد، تعداد ۸ مرگ را به ثبت رسانده است. این آمار نشان می‌دهد كه در سال ۱۳۹۲ نیز نرخ رشد طبیعی جمعیت روستا منفی نیم درصد بوده‌است. با توجه به نرخ رشد طبیعی سه سال متوالی در روستای دوبخشر، شاید بتوان گفت كه الگوی جدیدی از زاد و ولد و نرخ رشد طبیعی جمعیت در روستاهای گیلان در حال شكل‌گیری است. مطابق نظر رابینو كنسول انگلیس در رشت كه در سال‌های ۱۹۰۶–۱۹۱۲ در رشت اقامت داشته و كتابی به نام تاریخ دارالمرز گیلان نوشته، نام این روستا «دباغ شهر» نامیده شده‌است. در این روستا یك تپه در داخل جلگهٔ هموار و مسطح بالا آمده كه ارتفاع بلندترین نقطهٔ این تپه از سطح دریاهای آزاد در عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۸ دقیقه و ۲۰ ثانیه و ۷۰ صدم ثانیه و طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۲۰ دقیقه و ۵۷ ثانیه و ۲۹ صدم ثانیه بر اساس نقشه گوگل ارت ۳۶۷ فوت یا حدوداً ۱۱۲متر است. این تپه زیبا و پوشیده از درخت و باغ چای كه در محل كولك نامیده می‌شود یكی از پدیده‌های نادر در جلگهٔ كناره دریای خزر از مازندران تا آستارا می‌باشد. زیرا این كوه در تمام جلگهٔ جنوب دریای خزر تنها برجستگی است كه حدود ۵ كیلومتر از رشته كوه البرز فاصله گرفته و در داخل جلگه برجسته شده وبالاآمده‌است. به نظر می‌رسد این برجستگی حاصل فعالیت‌های تكتونیكی زمین در این ناحیه است. تنوع چشم‌انداز پدید آمده در پرتو این تپهٔ زیبا به روستای دوبخشر اهمیت ویژه‌ای از نظر گردشگری داده است. بسیاری از عروس ودامادهای اطراف برای جشن اولین روز زندگی خود به این محل می‌آیند و از تپهٔ كولك بالا رفته و در آن فیلم عروسی خود را تهیه می‌كنند. اگر در گوگل نام دوبخشر را سرچ كنید می‌توانیدتصویر این كوه را ببینید. از دیگر نكات جالب این روستا موقعیت گورستان آن است كه بر روی یكی از یالهای كولك بنا شده و از این نظر در تمام روستاهای گیلان كه در جلگهٔ هموار واقع شده‌اند بدیلی ندارد. یعنی گورستانی به صورت تپه‌ای در دل زمین هموار قرار گرفته با مسجدی كه بر روی این تپه بنا شده‌است. این روستا در مرز پراكنش گویش تالشی و گیلكی واقع شده و ساكنان بخش جنوبی آن به گویش تالشی و بخش شمالی آن با گویش گیلكیِ بیه پسی صحبت می‌كنند.

روستای ذوالپیران
ذوالپیران، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۳۰ نفر بوده‌است.

روستای راسته كنار
راسته كنار ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۷۷ نفر بوده‌است.

روستای روستای امامزاده ابراهیم
روستای امامزاده ابراهیم از توابع بخش احمد سرگوراب شهرستان شفت، با مختصات جغرافیایی ۴۹ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۲ دقیقه عرض شمالی، در ۲۳ كیلومتری جنوب شرقی شهر شفت و ۵۷ كیلومتری شهر رشت قرار دارد. این روستا، از شمال به روستای طالقان، از شرق به روستای امامزاده هاشم و از غرب به روستای سیاه مزگی محدود می‌شود. آب و هوای آن معتدل كوهستانی و میانگین بارندگی سالیانه آن ۱۶۰۰ میلی‌متر است. رودخانه امامزاده ابراهیم از میان روستا عبور می‌كند.

این روستا، نام خود را از نام یكی از نوادگان موسی كاظم به نام امامزاده ابراهیم گرفته‌است و رابینو، در سفرنامه خود از آن یاد كرده‌است. در فرهنگ جغرافیایی ایران، از این زیارتگاه با ذكر ذیل دهكده طالقان شفت و زیارتگاه روستاهای مجاور یاد می‌شود؛ كه اینك بر اثر گذشت زمان، با ساخت بنای امامزاده به سكونتگاه دایمی تبدیل شده‌است.مردم روستای امامزاده ابراهیم به زبان تالشی سخن می‌گویند، مسلمان هستند و پیرو مذهب شیعه دوازده‌امامی هستند.

روستای زردكام
زردكام،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان احمد سرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۶ نفر بوده‌است.

روستای سالك معلم
سالك معلم، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان احمد سرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۹۱ نفر بوده‌است. زبان مردم این روستا تالشی است.

روستای سفیدخانی
سفیدخانی ،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۲۰ نفر بوده‌است.

روستای سفیدمزگی
سفیدمزگی، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در شهرستان احمد سرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶۴۶ نفر بوده‌است.

روستای سله مرز
سله مرز، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۲۹ نفر بوده‌است.

روستای سیاهمزگی
سیاهمزگی، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . سیاهمزگی به معنی مسجد سیاه است؛ واژه مسجد در زبان عربی از واژه پارسی “مزگت” به معنی مزداكده یا خانه اهورامزدا گرفته شده است.سیاهمزگی، منطقۀ بزرگ و نامداری در ۱۷ كیلومتری جنوب غربی شهرستان شفت است كه چهار روستای علی سرا، توسَه، خُرَّمكَش و مَزگَدا را در برگرفته است. جغرافیای طبیعی و اقتصادی – انسانی آن، جای كاوش فراوان دارد و بسا كه پیشینۀ تاریخی آن نیز رازهای فراوان در سینه داشته باشد؛ زیرا این خطه، خاستگاه مردان نام‌آور و بزرگی در بستر دین و دانش و سیاست بوده است؛ ولی با این همه، شناخته بودن این منطقه در سراسر گیلان و بلندای نام آن نزد شمار دیگری از هم‌میهنان، به ویژه پایتخت‌نشینان، نه از روی كتابها و نوشتارهای شناساگر و نه به خاطر آوازۀ دانشوران و ادیبان و مدیران و حاكمان برخاسته از این سرزمین و نه به خاطر حماسه‌های آن، بلكه به خاطر « پنیر سیاهمزگی» است كه محصول ویژۀ دامی و فرآوری شده در همین منطقه است.

روزگاری نه چندان دور، همۀ پنیر مورد نیاز شهرستان شفت و بخشی از پنیر فومن و رشت و طارم زنجان، از سوی دامداران روستاهای منطقه شفت تأمین می‌شد كه بیشتر آنها در ییلاقهای پیرامون سیاهمزگی نشیمن داشتند. قلمرو دامداران روستاهای خَرفَه كُل، نصیر محله، گَنجار، شالما، لَپَندون، سیدآباد، قَلَه رُوخُون، علی سرا، توسَه، و خُرَّمكَش به تناسب مالكیت و حق بهره‌برداری در ییلاقهای زیر بود: الف – ییلاقهای پیرامون دایلَه سر : مزاچال، آوَرَند، سوتَه ، خُورمَه جَئون، سِره، برَه خوار، مَتَّه خونی، زردَه خونی، لاسَه پِشت، بَرَه سر، مِندَران، دایلَه سر، گِنبو، گَزنَه دشت، بَرزَه‌لئاشؤن، مینجانی، لُؤت، زییان دشت و چَرَه مَندَن. ب – ییلاقهای آرنَنگا : شَلَمَه جار، آفیر، تُؤیَه لُؤم ، پاشتون، پِِشتی سر، سَرَندول، خونی و آفیرَه سر می‌شود. هر یك از محله ‌های نام برده، پذیرای شمار فراوانی از دامداران و كوچ نشینان بودند.
این دامداران رنج كش با درك موقعیت اقتصادی منطقه و با توسعۀ دامداری در آن مقطع زمانی، حاصل كار و تولید خود را چنان به جامعه عرضه كردند كه در قامت حماسه‌سازان اقتصادی سر برآوردند و محصول خود را زبانزد هم میهنان خود كردند. امروز، هرچند در ییلاقهای نام برده، كمتر از سی رَمِه سكونت دارد و پنیر تولیدی سیاهمزگی به نسبت چهل – پنجاه سال گذشته به یك بیستم كاهش یافته است، ولی نام این پنیر همچنان بر سر زبانهاست و مزه و طعم آن در جان و شامۀ گیلانیان وهم میهنانی كه پیشتر مزۀ آن را چشیده بودند، بر جای مانده است و به سبب نام این محصول، نام جغرافیایی منطقۀ سیاهمزگی نیز جاودانه شده است.

با این حال، این نوشته، درصدد گزارش توسعۀ اقتصادی و معرفی تولیدات سیاهمزگی نیست، بلكه اشاره ای گذراست به رشد دانش و توسعۀ انسانی آن. تاریخ بر جا مانده از آغاز قرن چهاردهم هجری خورشیدی؛ نشانگر آن است كه سیاهمزگی خاستگاه مردانی در عرصۀ دین و دانش و سیاست بوده است. از نسل اول قرن چهاردهمی‌ها، افراد زیر را می‌توان نام برد:‌ ۱- نقدعلی سیاهمزگی : شادروان ابراهیم فخرایی در صفحۀ۲۱۲ كتاب سردار جنگل – چاپ سازمان چاپ و انتشارات جاویدان، تهران، ۱۳۵۴ خورشیدی -گوشه‌ای از فداكاریهای او در نهضت جنگل را برشمرده است. این مبارز نهضت جنگل، در محلۀ لِلكَه لُون در روستای علی سرا می‌زیست و همان جا خانه داشت. این محله از سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۱۰ به این سو متروكه شده و اهالی آن نخست به ویزَه شَه نقل مكان كردند و پس از نزدیك چهار دهه از آنجا كوچیدند و اینك در محلۀ عظیم‌آباد در كنار جادۀ اصلی علی سرا به توسَه ساكن هستند. عشقعلی دستپاك از كهنسالان ویزَه شَه – در گذشته به سال ۱۳۷۶ – نقدعلی سیاهمزگی و خانۀ او را دیده است.

او در بارۀ خانۀ نقدعلی می‌گفت: «پیوسته آن خانه انباشته از انواع تفنگ بود». نگارنده، منظومه‌ای در قالب یكصد دوبیتی به گویش تالشی دربارۀ تاریخ لِلكَه‌لُون، ویزَه شَه و خاندانهای آن سروده است كه در ترجمۀ آن به شرح تفصیل تاریخ و خاندانها و شخصیت‌های آن نیز پرداخته است. این منظومه، هم‌اكنون مراحل آماده‌سازی خود را طی می‌كند. ۲ – غلامعلی مجاهد: از اهالی محلۀ خشكَه‌وِه در مَزگَداست. این شخص چندان شناخته شده نیست، ولی بیشتر سالمندان سیاهمزگی او را دیده اند و خاطراتش را شنیده اند. زین‌العابدین عظیمی دركتاب سیمای سیاهمزگی او را ازمجاهدان نهضت جنگل و یاران میرزا كوچك‌ خان جنگلی نام برده و خود نیز او را دیده و خاطراتی از او را نقل كرده است (سیمای سیاهمزگی، ص۵۱، ۵۲). ۳- سید رضی رفیعی: مردی با تحصیلات سنتی مذهبی كه در حوزه‌های قدیمی رشت و تهران درس خوانده بود و پس از طی مراحلی از علوم و معارف دینی، به روستای خود بازگشت و به تبلیغ و ترویج احكام و معارف اسلامی در منطقه پرداخت.

او با دایر كردن مكتبخانه‌ای كوچك در روستا، فعالیت خود را آغاز كرد و در ادامۀ كار، خانۀ خود را به مكتبخانه تبدیل كرد و به آموزش قرآن و علوم ابتدایی دینی و عربی برای كودكان و نوجوانان پرداخت. او هیچ‌گاه شیوۀ رایج روحانیان یعنی منبر رفتن و سخنرانی را برای انجام مقاصد خود پی نگرفت و پیوسته همانند فردی عادی در میان مردم زندگی می‌كرد و با كردارش الگوسازی می‌كرد. سید رضی برخلاف هم صنفان روحانی‌اش از راه كارگری، كشاورزی و دامداری گذران زندگی می‌كرد و نه تنها رهبری دینی مردم منطقه را برعهده داشت، بلكه در كنار آن همانند یك قاضی رسمی، دعاوی و اختلافات مردم را حل و فصل می‌كرد و قراردادهای خرید و فروش اشیا و املاك و حیوانات را نیز بر ایشان می‌نوشت. این مرد وارسته با چشم‌پوشی از همۀ موقعیت‌های مالی و اجتماعی، زندگی زاهدانه در كنار مردم زادبوم خود و ترویج معارف و شعائر اسلامی در یك منطقۀ محروم و روستایی را برگزید. به جرئت می‌توان گفت، دینداری و مذهبی گرایی نسل های كنونی مردم منطقۀ سیاهمزگی، حاصل رنج و كوشش فراوان آقاسید رضی است. تقریباً همۀ شخصیت‌های نسل دوم قرن چهاردهم خورشیدی، شاگرد ایشان بوده‌اند. آقا سیدرضی در سال ۱۲۷۱ خورشیدی دیده به جهان گشود و در سال ۱۳۵۶ دیده از جهان فرو بست. خدایش بیامرزاد.

از نسل اول قرن چهاردهم خورشیدی، افرادی چون مرحوم شیخ جواد نعمتی، نیای خاندان نعمتی‌های علی سرا، سیدزین‌العابدین و سید عظیم عظیمی كه پدر و پسر بودند، این سه بزرگوار نیز درس خوانده‌های حوزه‌های سنتی بودند كه نامشان در شمار مدرسان مكتبخانه‌ای قرآن و مبلغان معارف اسلامی آمده است.استاد سیاه امینی پدر بزرگوار استاد عبداله امینی سیاهمزگی تنها پزشكان سنتی در منطقه نیز از شمار این نسل بوده اند. اما از نسل دوم قرن چهاردهمی‌ها شمار بیشتری را می‌توان نام برد كه برخی از آنان مراتب عالی تحصیلات سنتی را طی كرده‌اند و برخی دیگر مقاطع بالای تحصیلات دانشگاهی را گذرانده‌اند و هریك دارای شغل و سمت و جایگاه ویژه‌ای در كشور شده اند.

كسانی از این نسل نیز فقط به آموزشهای ابتدایی سنتی و دینی بسنده كردند و بعدها مربی قرآن و احیاناً مداح ( نوحه خوان ) و روضه‌خوان شدند. مرحوم شیخ محمود فتاحی پدر بزرگوار میرزا محمدعلی فتاحی- مداح معروف اهل بیت در گیلان– ملادولتعلی نوروزپناه، استاد حمید – شاعر متخلص به گلشن- و كربلایی سید طاهر مصطفوی در این ردیف قرار می‌گیرند. شخصیت‌هایی همچون حاج سید روشن واحدی واعظ، سیدداود مصطفوی – در گذشته به ۲۳ تیر ماه سال ۱۳۸۸ – زین‌العابدین عظیمی، سرتیپ یعقوب یعقوبی، ملاعبدالله قدرتی، سروان احمد ایران پاك، جلال باقرنژاد و زنده یاد عبدالله دسترنج – در گذشته به سال ۱۳۵۳ از دستۀ دوم می‌باشند كه نگارنده توفیق دوستی و هم‌نشینی با بیشتر آنان را دارد. اما نسل سوم قرن چهاردهمی‌های سیاهمزگی، حكایت دیگری دارند؛ زیرا این نسل درست در روزگاری پا به عرصه گذاشتند كه افزون بر زمینه‌سازی گرایش به دانش و فرهنگ از سوی دو نسل گذشته، دولت مركزی ایران نیز با تأسیس مدارس و مراكز گوناگون آموزشی در سطح روستاها و اجرای طرحها و برنامه‌های مختلف، فرهنگ‌سازی و توسعۀ علمی و فرهنگی را در دستور كار خود قرار داده بود.

مردم سیاهمزگی كه به دلیل فعالیت‌های علمی پیشگامان و پیشینیانشان، ارزش دانش را به خوبی دریافته بودند، از فرصت به وجود آمده بهره گرفتند و فرزندانشان را راهی مدارس و مراكز آموزشی روستاها و شهرهای دور و نزدیك كردند؛ به گونه‌ای كه شاید بتوان ادعا كرد در دهه‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۶۰ خورشیدی، هیچ یك از روستاهای شهرستانهای فومن و شفت به اندازۀ سیاهمزگی دانش‌آموز و دانشجو نداشت. دانش‌آموختگان این نسل، اكنون با دارا بودن تحصیلات عالی و برخورداری از تخصص‌های گوناگون در جای جای ایران در مشاغل و مناصب گوناگون مشغول خدمت می‌باشند و شایسته است تحقیقی میدانی انجام گیرد تا مشاغل و تخصص‌های این دانش‌ آموختگان طبقه‌بندی شود و به عنوان سندی از روند پیشرفت دانش و آموزش در این منطقه، برجا گذشته شود. این منطقه در دهستان احمد سرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۴۲۵ نفر بوده‌است.

روستای شادخال
شاهخال، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . جمعیت شاهخال و نه شادخال كه اگر شاهخال ، شادخال باشد، بنابراین همانا خواهیم داشت :

شاهرگ یعنی شاد رگ

شاهی یعنی، شادی

شاه عباس یعنی، شاد عباس!!!

شاهسون یعنی شاد سون!!!

این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال۱۳۹۵، جمعیت آن ۶۳۲ نفر بوده‌است. نام روستای شاهخال در زبان گیلكی به معنی رودخانه اصلی و برابر با شاهرود در زبان فارسی است
و به رودخانه ای اشاره دارد كه از كنار این روستا عبور می كند. ریشه نام این روستا را می توان در نام روستای مرخال كه در همسایگی آن قرار دارد نیز فرا جست و ربطی به واژه شاه به معنی سلطان ندارد. مرخال در زبان گیلكی برابر با شاخه مادر (شاخه اصلی رودخانه) است و به همان رودخانه اشاره می نماید .ویژگی های فرهنگی این روستا بسیار شبیه ویژگی های فرهنگی سایر روستاهای منطقه شفت است و به حوزه فرهنگی بیه پس (غرب رودخانه) سپیدرود باز می گردد.در این روستا نیز كشت برنج، معیشت اصلی مردم منطقه را در بر دارد. برخی از قصه ها و فرهنگ عامه مربوط به این روستا در كتاب های مردم شناسی مورد اشاره و ثبت و ضبط قرار گرفته است.
مردم این محله یكی از مهربان ترین مردمان ایران هستند به علاوه خیلی هم مهمان نواز هستند.

روستای شادنشین
شادنشین،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۲۶۹ نفر بوده‌است.

روستای شالده
شالده ،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۰۴۶ نفر بوده‌است.

روستای شالما
شالما ،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان احمد سرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۸۱۰ نفر بوده‌است.

روستای شیخ محله
شیخ محله ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۰۵ نفر بوده‌است.

روستای صیقلان
صیقلان ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۸۹ نفر بوده‌است.

روستای طالش‌محله
طالش محله ،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶۲۶ نفر بوده‌است.

روستای طالقان
دهی جزو دهستان شفت، از توابع بخش مركزی شهرستان شفت است. در ۳۱ هزار گزی جنوب خاوری فومن و ۲۲ هزار گزی جنوب خاوری شفت. كوهستانی معتدل مرطوب و مالاریائی. با ۲۹۷ نفر سكنه. آب آن از نهر امامزاده ابراهیم. محصول آنجا برنج و ابریشم و عسل و لبنیات. شغل اهالی زراعت و گله داری و شال بافی و راه آن مالرو است. زیارتگاه امامزاده ابراهیم برادر امام رضا در چهار هزار گزی جنوب این آبادی واقع و زیارتگاه قراء اطراف محسوب می‌گردد.مردم روستای طالقان به زبان تالشی سخن می‌گویند. همنامی این روستا با منطقه تات‌زبان طالقان به دلیل نزدیكی بسیار زبان‌های تالشی و تاتی است.

روستای عثماوندان
عُثماوَندان، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶۰۰ نفر بوده‌است.

روستای علیسرا
علیسرا ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان احمد سرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۵۳۲ نفر بوده‌است.

روستای فشالم
فشالم، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۷۳ نفر بوده‌است.

روستای قصاب‌محله
قصاب‌محله روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن۱۹۷ نفر بوده‌است.

روستای قلعه گل
قلعه گل ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن كمتر از سه خانوار بوده‌است.

روستای كاسان
كاسان یك روستا در ایران است كه در شهرستان شفت استان گیلان واقع شده‌است. این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۶۹۶ نفر بوده‌است.

روستای كاظم‌آباد
كاظم‌آباد ،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . نام این روستا، تا قرن سیزدهم هجری شمسی پته بوده است.این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۸۳ نفر بوده‌است.

روستای كلاچ خندان
كلاچ خندان، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶۵ نفر بوده‌است.

روستای كلاشم بالا
كلاشم بالا، روستایی از توابع بخش مركزی توام شهر شهرستان صومعه سرا در استان گیلان می باشد.این روستا در دهستان كلاشم قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۷۳۲ نفر بوده‌است.

روستای كوچك كومسار
كوچك كومسار، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۳۵ نفر بوده‌است.

روستای كوزان
كوزان بزرگ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزیكه در استان گیلان واقع شده است . از بزرگترین روستاهای واقع در شهرستان شفت و دهستان جیرده شفت میباشد.این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۷۳۱ نفر بوده‌است. همچنین طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت روستای كوزان ۵۱۹ نفر اعلام گردید كه با توجه به وسعت كوزان، گویای مهاجرت گسترده اهالی به شهر میباشد.
كوزان بزرگ با ۸.۰۵ كیلومتر مربع وسعت از بزرگترین روستاهای شفت و گیلان درعرض جغرافیایی ۳۷.۲۲۰۹ و طول جغرافیایی ۴۹.۴۸۸۵ و در دهستان جیرده شهرستان شفت قرار دارد. كوزان روستایی است كه بسیاری از جاذبه‌ها را در خود جای داده است. طبق مطالعات و همان‌طور كه در ویكی پدیای كوزان نیز ذكر شده، كوزان از قدمت بالایی برخوردار است. اماكن تاریخی همانند مسجد حضرت ابوالفضل(ع) كوزان كه قدمت بنای اولیه آن به ۲۰۰ سال پیش باز میگردد، تپه تاریخی عمارت در آسمان بیجار كوزان با قدمت صد ها سال كه روزگاری محل برگزاری جشن‌های اربابان و حاكمان محلی بود و بر روی آن چاه‌ها و آب انبارهایی نیز احداث كرده بودند كه آثار آن‌ها اكنون كمابیش موجود است و اكثراً از بین رفته‌اند.
بقعه متبركه امامزاده سید كمال(ع) ملقب به سیدپیله آقا كه قدمت آن به حدود ۸۰۰ سال پیش (قرن هفتم هجری قمری) بازمیگردد و برخی دیگر از جاهاى قدیمی در نقاط مختلف كوزان از این جمله‌اند. كوزان از سمت شمال شرق تا روستای پسیخان امتداد می یابد كه این محدوده به عنوان پلی بسوی پسیخان قدیم بوده‌است. این امر در دوران جنبش جنگل موجب شده بود كه ژنرال میرزاكوچك خان جنگلی به كوزان آمده و آن را را به عنوان یكی از سنگرهای مبارزاتی خود علیه دشمنان و متجاوزین قرار دهد و چون در گذشته كوزان جزئی از فومن بود، از طریق آن برای رفتن به مركز فومن استفاده نماید. از یاران كوزانی میرزاكوچك خان می‌توان به مرحوم ابوالقاسم صالحی كوزانی از نخستین كوزانی‌های تحصیل كرده در دانشگاه اشاره كرد كه در دانشگاه قضاوت تحصیل نمود.

همچنان از لحاظ تاریخی، برخی یافته‌های اخیر در كوزان كه سرنوشت آن‌ها نامشخص ماند، نشان از باستانی بودن محدوده جغرافیایی كوزان بوده‌است. نام كوزان نیز كه به معنی سرزمین یا دیار كوزه است، این موضوع را تصدیق مینماید؛ زیرا در ادبیات باستانشناسی كوزه و سفال اهمیت باستانی و تاریخی ویژه‌ای دارند. طبیعت كوزان تلفیقی از شالیزارهای انبوه، بیشه زار‌ها، باغ‌ها، تپه‌ها و رودخانه حیات بخش و گاهی خشمگین كوزان می‌باشد، (حیات بخش از این لحاظ كه كشاورزی تمام نقاط كوزان، اعم از شالیزارها و استخرهای ماهی، اكثراً وابسته به این رودخانه است و خشمگین از لحاظ ویرانگر بودن طغیان‌های وسیعش كه گاهی خسارات چشمگیری را همانند سال ۹۲ ببار می‌آورد.) تلفیق كم نظیر چشم‌اندازهای طبیعی در كوزان و از سوی دیگر عبور اتوبان فومن سراوان از آن موجب شده كه كوزان از لحاظ جذب گردشگر جایگاه خوبی پیدا كند. كه این موضوع در تعطیلات عید به خوبی قابل درك می‌باشد. در آینده طرح‌هایی همانند طرح گردشگری آب‌بندان آسمان بیجار به رونق هر چه بیشتر صنعت گردشگری در كوزان بیش از پیش قوّت خواهند بخشید.

موقعیت جغرافیایی كوزان یك موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد می‌باشد. این روستا به عنوان روستایی از شهرستان شفت با شهرستان رشت همسایه است و با ۵ روستا از این شهرستان همجوار می‌باشد. همچنین به عنوان روستایی از دهستان جیرده، هم‌زمان با ۳ دهستان مختلف از دو شهرستان شفت و رشت همسایه است، یعنی دهستان‌های ملاسرای شفت، پسیخان رشت و لاكان رشت. عبور اتوبان فومن سراوان از عرض كوزان و وجود پل مهم كوزان كه این اتوبان را از روی رودخانه كوزان عبور می‌دهد نیز اهمیت جغرافیایی كوزان را بیشتر نموده‌است. مسجد و بقعه متبركه امامزاده سید پیله آقا(ع) و مسجد حضرت ابوالفضل(ع) كوزان علاوه بر اهمیت تاریخی، از لحاظ مذهبی نیز ارزش و اهمیت بالایی دارند و مسجد امام جعفرصادق(ع) كوزان نیز با چندین دهه قدمت از لحاظ مذهبی ارزشمند می‌باشد.

كوزان از بُعد مذهبی روستایی مقدس است، به‌گونه‌ای كه هرساله عده كثیری از حاجتمندان با توسلات خود به مكان‌های مقدس ذكر شده به اذن خداوند حاجتروا می‌شوند. دارا بودن بیش از ۲۰ شهید والامقام نیز كوزان را به روستایی شهید پرور و مبارز در راه سرافرازی میهن ملقب ساخته است. مرحوم ابوالقاسم صالحی كوزانی ازنخستین كوزانی‌هایی است كه حدود ١ قرن پیش به دانشگاه رفت و در دانشگاه قضاوت قدیم تحصیل نمود. ایشان درتقویت علم آموزی در كوزان تأثیر به سزایی داشت. ازجمله كسانی كه از رهنمودهای علمی وی بهره فراوان برد، پروفسور عباس كی منش كوزانی می‌باشد كه فارغ‌التحصیل ادبیات و زبان فارسی از دانشگاه تهران هستند و تا بحال ده‌ها جلد كتاب و مقاله به رشته تحریر در آورده‌اند كه موضوع یكی از كتاب هایشان در رابطه كوزان است.

ایشان در دانشگاه‌های مهم ایران و در چند كشور خارجی نیز تدریس داشته‌اند و كتابی از ایشان به عنوان كتاب درسی در كره جنوبی تدریس می‌شود. در سال‌های اخیر كوزان در زمینه علمی پیشرفت چشمگیری داشته‌است، ده‌ها تحصیل كرده در رشته‌های پزشكی و مهندسی و سایر زمینه‌ها با مدارك عالی كه اكنون هركدام از اشخاص فعال و تأثیرگذار در جامعه هستند، بر این امر صحه میگذارد. برخی از مفاخر و تحصیل كردگان متعدد این روستا در سطوح عالی عبارتند از : پروفسور عباس كی منش،دكتر مهدی هادی،دكتر محمود حبیب زاده،دكترغلامعلی صالحی و سرهنگ سید ضیاء شفیقی… برخی از دیگر افتخارات كوزان عبارتند از:دكتر سیدرضا حبیب زاده،دكتر سید علی شفیقی ،دكتر طوبی شفیقی،دكتر بابك موحدی،دكتر كاظم حبیب زاده، دكتر حسن سرخیل،دكتر سیده ربابه حبیب زاده،مهندس سیده سكینه حبیب زاده،دكتر حسین ذاكر،استاد میرناصر حبیب زاده،مهندس غلامرضا حبیبی،مهندس سیامك عطایی،مهندس جواد صفاجو ، مهندس سید حمزه شفیقی ،مهندس سید حسین شفیقی ، مهندس سید علی حبیب زاده و… همچنین از چهره های ورزشی سرشناس اهل كوزان میتوان به مرحومه شادی سرخیل،استاد محمود حسن زاده،طاها روشنی و …اشاره نمود.طاها روشنی از افتخارات تكواندو پومسه رشت و كوزان و از قهرمانان استانی و كشوری میباشد.

شهدای كوزان نیز كه تعدادشان به بیش از ۲۰ نفر میرسد از دیگر دلایل قداست بخشیدن به كوزان و مایه غرور و مباهات مردم كوزان است.شهدای كوزان در حال حاضر عبارتند از: عباس هادی،علیرضا یوسف زاده،حبیب بخشی،حبیب حسنی،سیدرضا حبیب زاده،سید سیدصادق حبیب زاده،علیرضا حساس،جاوید ناطقی،محمد علی تب كن،ابراهیم فلاح،رضا محمدزاده،علی اكبر خانزاده،سید جعفر حجتی،قربان نصرالهی،اسماعیل تقی زاده،مهدی موحدی،حسنعلی ابهری،جمشید عاشوری مقدم،محمدرضا حیدرزاده،میرعظیم نوری و عزیز فرحناك، حسن عبادی، عباس عبادی و …

روستای كوزه گران
كوزه گران ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . از مكان های دیدنی این روستا میتوان به ورزشگاه نیوكمپ اشاره كرد.این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۰۰ نفر بوده‌است.

روستای كولوان
كلوان، (تلفظ Kolavan) در زبان تالشی (ko به معنی كوه و Lavan به معنی لبان (لب تا لب) به معنی روستایی كه دور تا دور آن كوه است. این روستا كه در ابتدا جزء شهرستان فومنات بوده اكنون روستایی از توابع بخش احمدسرگوراب شهرستان شفت در استان گیلان می باشد.این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۶۴ نفر بوده‌است.

روستای كولی سران
كولی سران، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۴۶ نفر بوده‌است.

روستای كومسار
كمسار بزرگ،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۸۱ نفر بوده‌است.

روستای كیش خاله
كیش خاله ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۰۷ نفر بوده‌است.

روستای گنجار
گنجار، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان احمد سرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶۴۹ نفر بوده‌است.

روستای گوراب لیشاوندان
لیشاوندان، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۲۵۰ نفر بوده‌است.

روستای گیشم
گیشم، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۹۱ نفر بوده‌است.

روستای گیلده
گیلده، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۸۷ نفر بوده‌است.

روستای لاسك
لاسك ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۵۵۶ نفر بوده‌است.

روستای لاقان
لاقان، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۷۲ نفر بوده‌است.

روستای لپوندان
لپوندان،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان احمد سرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۹۳۷ نفر بوده‌است.

روستای لختكی
لختكی، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۳۸ نفر بوده‌است.

روستای لیسم
لیسم، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۲ نفر بوده‌است.

روستای لیفكوخندان
لیفكوخندان،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۷۶ نفر بوده‌است.

روستای لیفكوه
لیفكوه،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۵۰ نفر بوده‌است.دهیار روستا كاظم رستمی می باشد.

روستای ماشاءالله كل
ماشاءالله كل،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۶۲ نفر (۱۴خانوار) بوده‌است.

روستای ماشاتوك
ماشاتوك، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۲۹ نفر بوده‌است.

روستای مبارك‌آباد
مبارك‌آباد ،روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۹۷ نفر بوده‌است.

روستای محرمان
محرمان، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۳۵ نفر بوده‌است.

روستای مرخال
مرخال، با نام اصلی مرگ خال روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۵۴۷ نفر بوده‌است.

روستای مردخه
مردخه، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۹۰۷ نفر بوده‌است.

روستای مژدهه
مژدهه، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۶۷۶ نفر بوده‌است.
روستای مژدهه دارای طبیعت آرام و دلنشین است. این روستا توریستی و تفریحی است كه از شمال به روستای خرطوم از جنوب به روستای چنار و بخش چوبر از شرق به روستای چماچاء و از غرب روستای شیخ محله ارتباط دارد. مردم این روستا به زبان گیلكلی سخن می گویند این روستا همواره میزبان مسافران عزیز بوده‌است.

شغل اكثر مردم این روستا كشاورزی در مزارع برنج است، ولی دامداری، ابزی پروری، پرورش كرم ابریشم، باغ میوه، باغ چای و نگهداری ماكیان نیز هم در این روستا وجود دارد. در سال‌های اخیر این روستای سرسبز، پیشرفت‌های زیادی داشته‌است و هم‌اكنون هم پروژه‌های زیادی در حال اجرا می‌باشد از جمله آب آشامیدنی كه قرار است از چشمه‌های ارتفاعات این روستا كه دارای آب گوارا و سرشار از انرژی می‌باشد كه قرار است در فاز اول به روستای مژدهه و در فاز دوم به روستاهای اطراف این روستا لوله كشی شود.
از جمله طرح‌های دیگر می‌توان به اسفالته خراب و وحشتناك این روستا اشاره كرد، ترمیم استخرها، تعمیر چراغ‌های عابر پیاده، … از جمله طرح‌های دیگر می‌باشد؛ ولی این حمایت‌ها به اندازه‌ای نبوده كه جوانان را در این روستا نگه دارد، و از مهاجرت آن‌ها به شهر جلوگیری كند. منطقه توریستی تفریحی مژدهه دارای تعداد زیادی استخر می‌باشد، كه هر كدام بین ۱۰هكتار تا ۵۰هكتار می‌باشند، كه از طرف جهاد كشاورزی و منابع طبیعی برای آب یاری مزارع برنج احداث شده‌است، محلی مناسب برای قایق سواری و ورزش‌های آبی می‌باشد. از دیگر اماكن می‌توان به جنگلهای زیبا و سر سبز و كوهستان پوشیده از درخت این روستا كه دارای چشمه‌های طبیعی می‌باشد اشاره كرد. در فصل‌های پاییز و بهار در آن قارچ‌های خوشمزه جنگلی رشد كرده كه تعداد زیادی از مردم از نقاط دور و نزدیك برای چیدن آن به این روستا می ایند.

البته ذكر این نكته ضروری است كه قارچ‌های سمی نیز در این جنگل رشد می‌كند، پس اگر قارچ‌های سمی را نمی‌شناسید از كسی كه این مهارت را دارد كمك بخواهید تا دچار مسمومیت نشوید. از دیگر خوردنی‌ها طبیعی می‌توان به تمشك جنگلی، ازگیل، آلوچه (گوجه سبز)، هلو، سیب ترش، سیب سبز، نارنج، پرتغال، اشاره كرد. كسانی كه به اماكن زیارتی علاقه دارن می‌توانند به بقعه آقا شمس الدین بروند و در فضایی آرام و معنوی به عبادت بپردازنند. محلیان این روستا اعتقاد دارند گِل (خاك) این بقعه برای درمان بیمارهای پوستی مفید است. هم چنین این روستا دارای دو مسجد می‌باشد، مسجد امیر المومنین و مسجد امام حسین كه به همت اهالی ساخته شده‌است.

غذاهای محلی این روستا عبارتند از:فسنجون، كباب ترش، سیر قلیه، سیروابیج، قیمه، باقلاقاتق، كل كباب، ترش تره، سبزی قرمه، كوكوی۴۰گیاه، ماهی فیفبیج…. از دیگر محصولات غذای می‌توان به انواع ترشیجات اشاره كرد: ترشی ۷تا بیجار، سیر ترشی، ترشی گل كلم، ترشی بادمجان، ترشی رب انار، ترشی رب آلوچه، آب انار، آب آلوچه، آب غوره… مهمترین محصول غذایی می‌توان به دوشاب اشاره كرد كه از میوه‌ای به اسم اربه گرفته می‌شود كه بسیار خوشمزه و لذیذ می‌باشد، افراد زیادی برای خریدن آن به این روستا می ایند در این بهشت ایران مسافرانی بوده‌اند كه پابند و اسیر شده‌اند، و در ان به ساخت ویلا یا خرید ان پرداخته‌اند، و بهترین لحظات خود را لحظه در این روستا گذرانده و از طبیعت ان لذت برده‌اند.

روستای ملاسرا
ملاسرا ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۵۶۱ نفر بوده‌است.

روستای میرسرا
میرسرا، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۵۹ نفر بوده‌است.

روستای میرمحله
میرمحله ، روستایی از توابع بخش مركزی شهرستان شفت در استان گیلان ایران است.

جمعیت
این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۸۵ نفر بوده‌است.

روستای ناصران
ناصران، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۰۶ نفر بوده‌است.

روستای نصیرمحله
نصیرمحله، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان احمد سرگوراب قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۷۰۰ نفر بوده‌است.

روستای نوده
نوده ، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۸۳ نفر بوده‌است.

روستای نوده پسیخان
نوده پسیخان، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان ملاسرا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۶۴ نفر بوده‌است.

روستای نهزم صیقل كومه
نهزم صیقل كومه، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش مركزی كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان جیرده قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۵۰۲ نفر بوده‌است.

روستای والی‌سرا
روستای والی‌سرا در استان گیلان، شهرستان شفت، واقع گردیده است. این روستا ۷۳ خانوار و ۲۸۰ نفر جمعیت و ۱۲۱ باسواد دارد.این روستا محل تولد عالم عاشق بزرگ آیت الله امیر حسین لطفی والیسرایی نیز هست .این آقای جلیل القدر استاد فقه و اصول نیز هستند عشق ایشان به خانواده نیز زبانزد عام خاص است.

روستای ویسرود
ویسرود، روستایی از روستاهای شفت از توابع بخش احمد سر گوراب كه در استان گیلان واقع شده است . این روستا در دهستان چوبر قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۵۱ نفر بوده‌است.