ورزش چوگان كه یك رشته باستانی ایرانی و توسعه آن مورد تاكید رهبر معظم انقلاب اسلامی است این روزها حال و روز خوبی ندارد و طی چند ماه گذشته با چالش‌های عدیده‌ای مواجه بوده است.
به گزارش ایسنا، بر پایه شواهد و مدارك متعددی كه وجود دارد، چوگان كهن‌ترین بازی ورزشی جهان به شمار می‌آید و ۶۰۰ سال پیش از میلاد مسیح این بازی‌ها بین ایرانیان و تورانیان انجام شده است؛ براساس اسناد و مدارك تاریخی در ایران این ورزش قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال دارد و جزئی از هویت ایرانیان به شمار می‌رود. چوگان یادآور خاطرات شیرین مردم بوده و به همین سبب نقش و نگارهای این بازی پرشور در بسیاری از آثار فرهنگی، هنری و صنایع دستی ایرانیان دیده شده است.
با این وجود اما طی یكسال گذشته وضعیت چوگان در كشور بسیار مبهم است و مشخص نیست كه چه نگاهی به این رشته ورزشی وجود دارد؛ در گفتار از ورزش چوگان حمایت می‌شود اما در عمل شاهد برخورد و چالش بین شركت توسعه و نگهداری اماكن ورزشی با فدراسیون و مجموعه چوگان هستیم.
ادعاهای فدراسیون چوگان
۲۸ آبان‌ماه سال گذشته بود كه ابراهیم نوزایی، رییس فدراسیون چوگان اعلام كرد مجموعه چوگان و سواركاری شهدا (قصر فیروزه) به صورت قرارداد BOT در اختیار فدراسیون چوگان قرار داشته و حدود ۱۲ سال از زمان این قرارداد می‌گذرد و مسوولان شركت توسعه و نگهداری اماكن ورزشی كشور اعلام كرده‌اند كه تاریخ این قرارداد به پایان رسیده است اما به لحاظ قانونی باید بدانیم كه در قرارداد مربوطه، بندهایی وجود داشته كه شركت توسعه و نگهداری باید به آن عمل می‌كرد. وی با اشاره به این كه در صورت عمل نكردن شركت توسعه و نگهداری اماكن ورزشی كشور به بندهای قرارداد مربوطه، بر اساس الحاقیه، این قرارداد به قوت خود باقی است، بیان كرد كه بنابراین به لحاظ قانونی ادامه فعالیت فدراسیون چوگان در مجموعه چوگان و سواركاری شهدا (قصر فیروزه) بلامانع است.
چندی پیش پلمب مجموعه چوگان و سواركاری شهدا (قصر فیروزه) از سوی شركت توسعه و نگهداری اماكن ورزشی كشور در دستور كار قرار گرفت و با نصب بنر اعلام شد كه فدراسیون چوگان مسوولیتی در این مجموعه ندارد و از انعقاد قرارداد با آن خودداری شود. در عین حال طبق ادعای رییس فدراسیون چوگان اعلام كردند كه فدراسیون چوگان باید تخلیه شود و این مجموعه متعلق به شركت توسعه و نگهداری اماكن ورزشی كشور است، همچنین از ورود مدیریت و اعضای باشگاه و نیز كارمندان فدراسیون چوگان نیز به مجموعه چوگان و سواركاری شهدا (قصر فیروزه) ممانعت به عمل آمده بود.
درخواست بی‌نتیجه از ۲ وزیر
فدراسیون چوگان طی دو مرتبه از مسعود سلطانی‌فر و حمید سجادی درخواست كرده تا مجموعه چوگان و سواركاری شهدا (قصر فیروزه) به صورت پایلوت در اختیار این فدراسیون قرار گیرد با این وجود هر دو درخواست بی‌نتیجه مانده است. نوزایی با اشاره به اینكه تصور می‌كنیم با توجه مساحت ۶۰ هكتاری مجموعه چوگان و سواركاری شهدا (قصر فیروزه)، مسوولان شركت توسعه و نگهداری اماكن ورزشی به دنبال درآمدزایی از این مجموعه هستند، عنوان كرد: در دولت قبل نیز چنین نگاهی نسبت به مجموعه چوگان و سواركاری شهدا (قصر فیروزه) وجود داشت اما پس از جلساتی كه با وزیر ورزش و جوانان سابق برگزار كردیم، متوجه شدند كه نباید به چوگان نگاه درآمدزا داشته باشند و تصور می‌كردیم كه در دوره جدید بیش از گذشته از این ورزش ملی و كهن كشور حمایت شود اما متاسفانه چنین فضایی وجود ندارد و استنباط ما این است كه شركت توسعه و نگهداری اماكن ورزشی صرفا به دنبال درآمدزایی از این مجموعه است.
نوزایی با اشاره به اینكه مقام معظم رهبری نیز به رشته چوگان نگاه ویژه‌ای داشته و بر احیا و توسعه آن تاكید كرده‌اند، گفت: مجموعه چوگان و سواركاری شهدا (قصر فیروزه) یك مكان تاریخی و فرهنگی است كه باید با كاربری چوگان حفظ شود و از آن صیانت كنیم چرا كه بحث تاریخ و فرهنگ ایرانیان مطرح است و این مجموعه باید به عنوان زیرساخت پایلوت چوگان مدنظر قرار گیرد و نمی‌توان كاربری دیگری برای آن لحاظ كرد چرا كه ثبت ملی و میراث فرهنگی شده است و نمی‌توان برای آن كاربری دیگری در نظر گرفته شود. در رابطه با تعیین تكلیف این مجموعه ۲ بار با وزیر ورزش و جوانان صحبت كردیم و به شركت توسعه و نگهداری اماكن ورزشی دستور داده شد اما عملا از سوی این شركت اقدامی صورت نگرفت و مجموعه چوگان و سواركاری شهدا (قصر فیروزه) روی هوا است! متاسفانه این شركت تحت عنوان تصرف در اموال دولتی به قوه قضاییه شكایت كرده و معتقد هستند به دلیل اینكه قرارداد به اتمام رسیده و قرارداد جدیدی منعقد نشده به منزله تصرف است.
امكان تغییر كاربری مجموعه قصر فیروزه وجود ندارد
مجموعه چوگان و سواركاری شهدا (قصر فیروزه) به عنوان اثر ملی در فهرست آثار ملی غیرمنقول ایران ثبت شده است، و كاربری این مجموعه چوگان است و در این زمینه مكاتبه‌ای از سوی فدراسیون چوگان با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری صورت گرفته و آن‌ها نیز به شركت توسعه و نگهداری اماكن ورزشی نامه نگاری كرده‌اند كه حق تغییر كاربری یا ساخت و ساز در این این مجموعه وجود ندارد و هر اقدامی در این راستا خلاف قانون است.
نگاه وزارت ورزش؛ از شعار تا عمل!
حمید سجادی، وزیر ورزش و جوانان در نشست مسئولان ورزش ایران با هیات عراقی با اشاره به اینكه توسعه ورزشی قهرمانی این دو كشور دوست و همسایه باعث تقویت روابط دو كشور می شود، بیان كرد: آرزوی من این است ایران برای توسعه زیر ساخت های ورزش عراق مفید واقع شود و من چند پیشنهاد دارم، خاستگاه چوگان در ایران است و امیدوارم این رشته ورزشی را در دو كشور تقویت كنیم.
وزیر ورزش و جوانان همچنین در جشن واگذاری سهام سرخابی ها به مردم اعلام كرد: امیدوارم زمینه تشكیل تیم‌های بانوان استقلال و پرسپولیس مهیا شود، همچنین اگر این دو باشگاه تصمیم گرفتند در چوگان هم تیم‌های آبی و قرمز داشته باشیم. درست است در ورزش كشور حدود ۱۰۰ سال ورزش نوین امروزی را داریم اما وقتی به تاریخ برمی گردیم ما چند هزار سال پیش هم ورزش داشتیم، ۴۰۰۰ سال پیش كشتی پهلوانی داشتیم كه شكل آن فرق می كرد. یكی دیگر از این رشته‌ها چوگان است كه به عنوان خادم ورزش خواسته‌ام را می گویم و این به مسئولان دو باشگاه برمی گردد، وقتی چوگان با ۳۵۰۰ سال سبقه را داریم، در مسابقات باشگاهی آن در كشور ۴ یا ۵ تیم باشگاهی بیشتر نداریم. امیدوارم اگر این دو باشگاه تصمیم گرفتند، در چوگان هم تیم‌های آبی و قرمز داشته باشیم.
اظهارات وزیر ورزش و جوانان طی مدت اخیر حاكی از نگاه مثبت حمید سجادی به چوگان است و حمایت مستقیم خود را از این رشته ورزشی اعلام كرده است؛ اتفاقی كه تاكنون در عمل محقق نشده و باید منتظر ماند و دید كه رویكرد واقعی و عملی وزارت ورزش و جوانان در برخورد با چوگان چیست؟
«سند تحول دولت مردمی» چه می‌گوید؟
بر اساس «سند تحول دولت مردمی» اولویت‌دهی واگذاری مدیریت اماكن ورزشی به فدراسیون‌ها و هیات‌های ورزشی، شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و نهادهای مردمی به عنوان یك تكلیف برای وزارت ورزش و جوانان تعیین شده است كه به عنوان برنامه میان‌مدت باید از سوی وزارت ورزش و جوانان و دفتر بازرسی ویژه ریاست جمهوری مدنظر قرار گیرد».
باز هم ممانعت و بلاتكلیفی!
به تازگی اما در شرایطی كه همچنان وضعیت مجموعه چوگان و سواركاری شهدا (قصرفیروزه) مبهم است و فدراسیون چوگان از وزارت ورزش و جوانان درخواست كرده است در این رابطه تعیین تكلیف كند، چوگان‌بازان تهرانی ۲۲ فروردین‌ماه در بدو ورود به این مجموعه با ممانعت از ورود به منظور تمرین و سركشی به اسب‌های خود مواجه شدند و قرار بر این شد تا رییس فدراسیون چوگان مجددا به وزارت ورزش و جوانان برود و در گفت‌وگو با وزیر ورزش و جوانان نسبت به حل این مسئله چالش برانگیز كه مدت‌ها است فضای ورزش چوگان كشور را ملتهب مواجه كرده است، حل كند. در نهایت باید منتظر ماند و دید كه مجموعه چوگان و سواركاری شهدا (قصر فیروزه) به چه سرنوشتی دچار خواهد شد و آیا این مجموعه در اختیار فدراسیون چوگان قرار می‌گیرد یا شركت توسعه و نگهداری اماكن ورزشی مدیریت تام این مجموعه را بر عهده خواهد گرفت؛ نتیجه‌ای كه وزارت ورزش و جوانان در رقم خوردن آن تاثیر بسزایی دارد.