موزه تاریخی چای ایران یكی از جاهای دیدنی لاهیجان است كه همه روزه پذیرای بسیاری از افراد بومیو گردشگران است.
لاهیجان یكی از قدیمی ترین و زیباترین شهرهای استان گیلان است كه به "شهر چای" شهرت دارد زیرا چایكاری در ایران برای نخستین بار به همت "حاج محمد میرزا كاشف‌السلطنه چایكار" در سال 1319 هـ.ق در لاهیجان آغاز شد و به‌سرعت در این شهر و دیگر مناطق سواحل جنوبی دریای مازندران توسعه یافت.
مزار كاشف السلطنه روی تپه‌ای از چای كه توسط وی در سال 1307 شمسی خریداری شده بود جای دارد، ابتدا بنا به وصیت كاشف‌السلطنه مزار وی كه از مرمر سیاه بود بدون سقف و حفاظ و در میان بوته‌های چای قرار داشت اما اندكی بعد مقرر شد كه دو درصد درآمد چای به ساخت مقبره‌ای درخور شأن او اختصاص یابد.
بنای مزار"پدر چای ایران" به سبك معماری غربی طراحی و ساخته شده است بدین ترتیب از سال 1335 شمسی بنای فعلی به سبك معماری غربی تهیه و به همت " انجمن آثار ملی" به شكل كنونی با اسكلتی از بتن مسلح و نمای سنگ تیشه‌ای طوسی رنگ با زیربنای 512 مترمربع ساخته شد.
همچنین از سال 1371 شمسی كل مجموعه به سازمان میراث فرهنگی كشور واگذار شد و سالن مستطیل شكل نسبتاً وسیعی در جوار برج آرامگاه بود برای احداث "موزه تاریخ چای ایران" درنظر گرفته شد.
این طرح با پیشنهاد، نظارت و اجرای سازمان میراث فرهنگی و با غرفه بندی و بهره گیری از تزئینات سنتی چوبی بسیار زیبا در دو طبقه پلكانی شكل در شهریورماه 1375 شمسی به پایان رسید.
این مجموعه هم‌اكنون با داشتن ادوات و وسایل سنتی و تخصصی مربوط به چای و مداركی مربوط به چگونگی فعالیتهای پدر چای ایران همه روزه پذیرای بسیاری از افراد بومی و نیز گردشگران است.
موزه چای دارای سه قسمت همچون آرامگاه كه با برجی مرتفع و چهارگوش در غرب و سالن اصلی كه با دو اتاق به ابعاد حدود 14 مترمربع در شرق جای دارند.
ورودی اصلی بنا در سمت شرق، ابتدا به دو فضای جانبی تالار اصلی گشوده و با پرده ای از نمایش تعزیه آراسته شده است.
در سمت راست، اسناد و مدارك تاریخی مربوط به كشف و امتیاز و عكسهای اولیه كاشف‌السلطنه به دیوار آویخته شده است همینطور اتاق سمت چپ، محل اسكان مدیر و اتاق نگهبانان موزه است.
تالار اصلی توسط یك طبقه چوبی به دو بخش فوقانی و تحتانی تقسیم و در ابتدای تالار دو پلكان چوبی با حالتی نیمه دوار به طبقه دوم منتهی می شود.
در جانب دیگر تالار در طبقه همكف، پلكانی سنگی به مقبره كاشف‌السلطنه راه می‌یابد، طبقه‌بندی تالار با نمایی چوبی به موازات ستونهای شش گانه داخلی انجام شده است.
غرفه‌های این تالار در دیوارهای جانبی و به صورت جعبه آئینه‌ای سراسری ایجاد شده است، در طبقه همكف در داخل ویترینها دو سماور روسی، سینی نقره، انگاره ساخت اصفهان، پیمانه و جعبه چای، چپق كیسه توتون، قهوه‌خوری چینی، مشربه و دست‌نوشته‌های كاشف‌السلطنه در معرض دید قرار گرفته‌اند.
در ویترینهای طبقه فوقانی وسایلی مانند ظروف سفالی و زیورآلات و اشیایی دیگر از عصر اشكانی و سلجوقی و نیز اسناد و قباله، تسبیح، جاجیم، پیمانه شیر، هاون چوبی، تغار كوچك چوبی، تنگ و... به نمایش گذارده شده‌اند.
در فضای داخلی قسمت مقبره، كف آرامگاه با مرمر سفید فرش شده و دیوارهای جانبی به صورت مدور و با ستونهایی مرتفع كه تا سقف امتداد یافته جلب‌نظر می‌كند.
بر شكافهای نیمه مدور دیوارهای داخلی، عكسها و اسناد مربوط به شخص كاشف‌السلطنه به دیوار آویخته شده است.
سنگ مزار كاشف به رنگ قهوه‌ای در ابعاد 78 در 172 سانتی متر و با خط نستعلیق دارای چنین نوشته‌ای است: "هوالباقی - جایگاه و مزار شاهزاده حاجی محمد میرزا كاشف‌السلطنه چایكار است كه پس از اتمام تحصیلات در اروپا در سنه 1314 هجری در سن 35 سالگی به سمت ژنرال قنسولی هندوستان رفت و در ضمن اقامت در آن سرزمین، فن زراعت چای را آموخته و این محصول گرانبها را با هزاران مشقت به رسم ارمغان به وطن عزیز خود آورد."
"كاشف السلطنه اول كسی بود كه چایكاری را در ایران، وظیفه همت خود دانسته و تمام عمر علاوه بر خدمات عمده كه بر دولت و ملت نموده با نهایت سعی دراین راه كوشیده و مجددا برای توسعه كشت چای در سن 65 سالگی مأمور به هند و چین و ژاپن شده و در مراجعت از راه بوشهر در روز شنبه 31 فروردین 1308 شمسی دو ساعت بعدازظهر در " كتل ملوب " با اتومبیل پرت و این جهان را با جهانی آرزو به جهانیان واگذار و شهید راه وطن شد."
نمای بیرونی موزه به طور كامل با سنگ تیشه‌ای خاكستری پوشیده و كف سالن اصلی و محوطه مقبره نیز با سنگ مرمر فرش شده است.
آرامگاه كاشف‌السلطنه و موزه تاریخ چای ایران، متعلق به دوره معاصر بوده و دارای شماره ثبت ملی 1769 سازمان میراث فرهنگی و گردشگری كشور است.
در موزه تاریخ چای ایران 532 قلم اشیای تاریخی ثبت شده است
رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان گیلان در این ارتباط گفت: درموزه تاریخ چای ایران 532 قلم اشیای تاریخی ثبت شده است.
محمدحسین مهدی‌پور افزود: از این تعداد اشیای موزه 89 قلم مربوط به اسناد متعلق به مرحوم كاشف‌السلطنه پدر چای ایران و دیگر تجار محلی است.
وی با اعلام اینكه گنجینه تاریخ چای ایران از سال 1375 در كنار مقبره كاشف‌السلطنه در لاهیجان افتتاح شده است، یادآور شد: این موزه با امتیاز تخصصی بودن، مجموعه‌ای از ابزار و ادوات تهیه و مصرف چای را در خود دارد.