غار دست كند

بزرگ ترین غار دست كند ایران

غار كرفتو بی شك یكی از جذاب ترین نقاط دیدنی غرب كشور محسوب می شود كه ایرانیان باستان بدون داشتن ابزار برقی و تنها با وسایل دستی آن را ایجاد كردند

 در گذشته بر اثر سكونت اقوام گوناگون، تغییرات، دگرگونی ها و دخل و تصرفاتی در غار ایجاد شده و فضاهایی به صورت اتاق های تو در تو، راهرو و دالان عبوری و .... به وجود آمده و از این جهت غار كرفتو در میان غارهای دست كند از شهرت خاصی برخوردار است و این شهرت بی دلیل نیست زیرا این غار از لحاظ بافت ساختمانی بی نظیر است. ارتفاع دهانه ورودی غار (دهانه ورودی فعلی) از سرِ تپه حدود 20 الی 25 متر بوده كه در گذشته راهی نسبتا سخت و دشوار در كمر كوه و صخره بیرونی، هدایت بازدیدكنندگان به داخل غار را به عهده داشت، به صورتی كه با قرار دادن تعدادی سنگ چین و استفاده از پلكان های چوبی علاقه مندان می توانستند با دشواری به داخل راه یابند.

 معماری غار
در قسمت جلویی غار، چهار طبقه معماری صخره ای و دست كند ایجاد شده كه در هر طبقه علاوه بر ایجاد اتاق های تو در تو با پنجره ها و نورگیرهایی به فضای بیرونی و درگاهی های مربوطه ساخته شده اند. دالان ها و راهروهای عبوری به منظور ارتباط به طبقات، پله ای تراشیده شده در سنگ و حتی ایجاد جای مناسب كلون و چفت و بست پنجره ها و درگاهی ها باعث تامین امنیت هر قسمت می شده و این موضوع نشان از نوعی معماری پیشرفته در آن زمان دارد. البته به دلیل ریزش هایی كه در اثر گذشته زمان در صخره های بیرونی و پیرامون دهانه ورودی در مجموعه معماری صخره ای غار ایجاد شده، تعداد اتاق ها و راهروهای موجود در كلیه طبقات در حال حاضر مشخص نیست و به نظر می رسد مجموعه معماری صخره ای و دست ساز غار بسیار گسترده تر از وضعیت كنونی آن بوده باشد و آثار این تخریب ها هنوز هم كاملا مشخص است. روی دیوارهای برخی از اتاق های غار و راهروهای عبوری آنها نقوشی از جانوران و گیاهان وجود دارد. زیباترین بخش معماری غار، طبقه سوم آن است. دقت در تراشیدن و كندن اتاق ها، فرم خاص سقف ها به شیوه كمانی و ایجاد درگاهی ها و پله های آستانه آن در پنجره ها و نورگیرهای اتاق ها از اهمیت خاصی برخوردار است و از نظر تزئینات موجود در پنجره ها قابل مقایسه با آثار موجود در معماری تپه نوشیجان ملایر از دوران مادهاست.

 غاری برای الهه یونانی

روی سردر ورودی یكی از اتاق های طبقه سوم كتیبه ای یونانی وجود دارد كه تا حد زیادی صدمه دیده است. در این كتیبه از الهه هراكلس یاد شده و به همین دلیل بسیاری این غار را معبد الهه یونانی نامگذاری كرده اند. در این كتیبه آمده است: «این خانه هراكلس است، هر كس در ان وارد شود در امان است.» وجود این كتیبه سبب شده تا برخی را عقیده بر این باشد كه احتمالا این غار مدتی به صورت موقت مورد سكونت و استقرار سلوكیان (جانشینان پس از اسكندر مقودنی) قرار گرفته كه پس از فتوحات مهرداد دوم اشكانی به سمت غرب ایران حركت كرده اند

شناسایی كامل غیرممكن
ستون فقرات اصلی غار نزدیك به 750 متر طول دارد كه در این مسیر پر پیچ و خم، دهانه ها و دالان های گوناگونی منشعب می شود و به همین جهت تاكنون كسی قادر به شناسایی تمامی این مسیرها و تهیه نقشه كامل از آن نشده است. مسیر طبیعی غار در طول خویش دارای تفاوت های بسیاری است، به طوری كه در برخی بخش ها علاوه بر وسعت خاص دالان ها و تالارهای طبیعی و ارتفاع زیاد سقف آنها، قسمت هایی وجود دارد كه باید به حالت سینه خیز و به دشواری از آنها عبور كرد. همین وضعیت خاص باعث شده افسانه ها و داستان های بسیاری در میان اهالی منطقه وجود داشته باشد و بسیاری از طلسم غار و نحوه ایجاد آن سخن به میان آورند. حتی این امر در نوشته های نویسندگان محلی استان تاثیر گذاشته و به ذكر چنین مطالبی پرداخته اند. غار كرفتو با شماره 330 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

 چطور برویم؟
بسته به اینكه مبدا سفر شما كجاست، راه های مختلفی برای رسیدن به غار كرفتو وجود دارد:
1- از طریق استان كردستان: از سنندج تا شهر دیواندره 95 كیلومتر فاصله است. این مسیر یك بانده با آسفالت خوب و تماما كوهستانی است. از دیواندره به سمت سقز حركت كنید. پس از طی 37 كیلومتر، یك سه راهی در سمت راست وجود دارد كه به سه راهی تكاب معروف است. تابلو غار كرفتو در ابتدای سه راهی نصب شده. از سه راهی تكاب تا غار دقیقا 33 كیلومتر فاصله است. كل مسیر آسفالت و یك بانده است. كیفیت آسفالت مطلوب است. در این مسیر دو، سه راهی وجود دارد كه در هر دو لازم است به سمت چپ بپیچید هر چند تابلوی راهنمایی به سمت غار وجود دارد.
2- مسیر تهران – زنجان: اگر از تهران صرفا به قصد بازدید غار كرفتو حركت می كنید (تصمیم ندارید به همدان یا سنندج بروید یا اینكه بخواهید بعدا از طریق سنندج به تهران بازگردیید) فاصله تهران تا زنجان حدود 320 كیلومتر و اتوبان است. از زنجان تا دیواندره از طریق بیجار حدود200 كیلومتر فاصله است كه جاده آن آسفالت و یك بانده و بخشی از آن كوهستانی است. (جمعا از تهران تا دیواندره 520 كیلومتر و تا غار كرفتو 590 كیلومتر است.) اگر می خواهید این مسیر را انتخاب كنید بازدید از تخت سلیمان واقع در 42 كیلومتری تكاب را به شما توصیه می كنیم. لازم به توضیح است كه یك راه میانبر بسیار كوتاه شما را از تكاب به غار كرفتو هدایت خواهد كرد.
3- از طریق آذربایجان شرقی: مسیر تبریز، عجب شیر، بناب، ملكان، میاندوآب، بوكان، سقفز، غار كرفتو را طی كنید.
4- از طریق آذربایجان غربی: مسیر ارومیه، مهاباد، بوكان، سقز، غار كرفتو را طی كنید.
به یاد داشته باشیم
* در محوطه مقابل غار، پاركینگ نسبتا بزرگی برای توقف خودرو وجود دارد.
*نزدیك ترین پمپ بنزین با غار 15 كیلومتر فاصله دارد. پمپ بنزین دیگر در جاده دیواندره – سقز و در زرینه (حدود 40 كیلومتری غار) واقع شده است.
* سرویس بهداشتی نسبتا قابل قبول است. توالت فرنگی برای بیماران و بازدیدكنندگان خارجی موجود نیست.
*یك فروشگاه كوچك در محوطه وجود دارد.
* رستوران موجود نیست.
* آب آشامیدنی در دسترس است هرچند توصیه می شود در فصول گرم سال آب آشامیدنی بهداشتی همراه خود داشته باشید.
* از پاركینگ تا طبقه اول غار 220 پله وجود دارد. این مكان برای سالمندان ناتوان، بیماران با آرتروز پیشرفته زانو و بیماران با ناراحتی قلبی پیشرفته مناسب نیست.
* آنتن دهی تلفن همراه مطلوب است.
*برای ورود به غار لازم است بلیت تهیه كنید.
*بروشور به زبان فارسی موجود است. اگر درخواست كنید به شما تحویل می دهند.
*معمولا داخل غار راهنما حضور ندارد.
*در صورت قطع برق، اعماق غار فوق العاده تاریك می شود. توصیه می شود یك چراغ قوه كوچك همراه خود داشته باشید.
*غار متعلق به همه است، از نوشتن یا حكاكی هر نوع یادگاری بر دیوارهای غار جدا پرهیز كنید.
*در محوطه بیرونی غار درخت یا سایه بان وجود ندارد. اگر قصد دارید برای مدت طولانی در این محوطه بمانید، مراقب آفتاب سوختگی باشید.
*محوطه بیرونی و همچنین فضاهای داخل غار دارای پله های متعدد و پستی و بلندی بسیار است، مراقب كودكان خود باشید.
*در دهانه های خروجی غار نرده های چوبی درست كرده اند كه علاوه بر شكل زیبا مانع سقوط بازدیدكنندگان می شود. به این نرده ها تكیه ندهید. خطر سقوط در این بخش برای كودكان بسیار جدی و خطرناك است.
*هتل های قابل قبول جهت اقامت در شهرهای سنندج، سقز و مهاباد قرار دارد.