ریپورتاژ آگهی
جایی كه كریمخان در آن آرام گرفت

جایی كه كریمخان در آن آرام گرفت

در گوشه شمال غربی محوطه كاخ گلستان چسبیده به تالار سلام بنائی سرپوشیده و ستون‌دار بصورت ایوان سه دهنه‌ای وجود دارد كه در وسط آن حوض جوشی ساخته شده بود. آب حوض جوش داخل خلوت كریمخانی نیز بوسیله قنات آب شاه تأمین و سپس به باغ گلستان سرازیر می‌شد كه كمال‎الملك در نقاشی خود این حوض را به زیبایی به تصویر كشیده است.
  • 1401/01/30
  • استان : تهران
  • شهر : تهران
  • دسته : اخبار گردشگری
آدرس : استان تهران, تهران
تلفن : 66059000-021

كاخ گلستان-4rD5YHxLqO

در گوشه شمال غربی محوطه كاخ گلستان چسبیده به تالار سلام بنائی سرپوشیده و ستون‌دار بصورت ایوان سه دهنه‌ای وجود دارد كه در وسط آن حوض جوشی ساخته شده بود. آب حوض جوش داخل خلوت كریمخانی نیز بوسیله قنات آب شاه تأمین و سپس به باغ گلستان سرازیر می‌شد كه كمال‎الملك در نقاشی خود این حوض را به زیبایی به تصویر كشیده است.

اسمش را گذاشته اند جلوخان یا خلوت كریمخانی. جایی كه كریمخان مدتی در آن آرام گرفت و حالا به گوشه ای دنج و تاریخی در كاخ گلستان تهران تبدیل شده است.

این قسمت از كاخ گلستان از دو نظر از محل های قدیمی و تاریخی به شمار می رود. یكی به سبب اساس بنای آن كه در زمان كریمخان نهاده شده و دیگر به علت ستم و عمل ناجوانمردانه ای كه آغامحمد خان قاجار در این محل با استخوان های پوسیده كریمخان زند روا داشته بود.

  

كاخ گلستان-KhUfSOEBKC

 در سال 1206 ه.ق و به دستور آغا محمد خان بقایای جسد كریمخان زند را از عمارت كلاه فرنگی(محل كنونی موزه پارس در شیراز) به تهران حمل نموده و در زیر پله های همین خلوت كریمخانی كه محل عبور و مرور روزانه او بود دفن كردند.

بعد از آغا محمد خان این قسمت از بناهای سلطنتی بر اثر تغییراتی كه چندین بار در زمان ناصرالدین شاه داده شد تبدیل به محوطه كوچكی به نام حیاط كریمخانی شد و به وسیله نرده های آهنی از باغ گلستان جدا شده و به همان صورت باقی ماند. اما به علت صفا وآرامشی كه داشت گاهی ناصرالدین شاه در این گوشه دنج به تنهائی در كنار حوض آن به استراحت پرداخته قلیانی می كشید.

بعد از انقراض قاجاریه و در زمان پهلوی اول (بهمن ماه 1304 ه.ش ) دستور شكافتن و كاوش زیر پله های سمت راست جلوخان را صادر شد. كارگران كه آنها نیز از طایفه زند بودند تحت نظر استاد حسین میدانی زیر پله های مزبور را كنده پس از مقداری خاك برداری قطعات استخوان های نپوسیده شاه زند را بیرون آوردند.

كاخ گلستان-G7NgOkPEnB
 در سال 1170 هجری شمسی آغا محمدخان قاجار بعد از غلبه بر لطفعلی‌خان زند و از بین بردن حكومت زندیه دستور داد تا بعد از شكافتن قبر كریمخان در شیراز استخوان‎های او را به تهران آورده و در زیر پله‎های خلوت كریمخانی كه محل عبور و مرور روزانه او بود، دفن كنند. در زمان پهلوی اول باقیمانده استخوان‌های كریمخان را از این محل خارج و به قم منتقل كردند.

پس از آغا محمدخان این قسمت از بناهای سلطنتی بر اثر تغییراتی كه چندین بار در زمان ناصرالدین شاه اجرایی گشت، به محوطه كوچكی به نام حیاط كریمخانی تبدیل شد و به وسیله نرده‌های آهنی از باغ گلستان جدا شده به‌ همان صورت باقی ماند.

سنگ مزار ناصرالدین شاه و تخت فتحعلی شاهی در خلوت كریمخانی جای گرفته‎اند:

-سنگ مزار ناصرالدین شاه: این سنگ مزار پیش از این در آستانه مباركه عبدالعظیم و بر روی مزار ناصرالدین شاه قرار داشته در اوایل انقلاب از شاه عبدالعظیم به كاخ گلستان منتقل و بعد از 17 سال در خلوت كریم خانی نصب گردید.

در حاشیه نیز از تزئینات متعدد استفاده شده است، در زیر پای چپ شاه حك شده عمل استاد عباسقلی حجار اما منابع تاریخی نام علی اكبر حجار را به عنوان پدید آورنده اصلی ذكر كرده اند.

كاخ گلستان-jNUlCBpmLZ
مرحوم محمد علی فروغی - ذكاءالملك - در قالب یادداشت‌های روزانه خود به تاریخ شنبه 27 شوال 1321 ه.ق آورده است:

«... برای سنگ قبر ناصرالدین شاه مذكور صورت ناصرالدین شاه را ساخته‌اند . حجار آن میرزا علی اكبر - نامی است. می‌گویند در این صنعت مهارت دارد . از قراری كه شنیدم مباشر سنگ امیر الام است. نمی‌دانم كیست. صورت شاه را از كارهای كمال‌الملك گرفته و دور آن طبقات رجال ناصرالدین شاه را می‌سازند. می‌گویند، تا به حال سی هزار تومان خرج آن شده است.»
 
-تخت فتحعلی شاه: این تخت مرمری، در دوره قاجار مدتی مقابل عمارت خروجی و بادگیر قرار داشت اما در دوره پهلوی دوم به كنار سنگ قبر ناصرالدین شاه منتقل شد.اشعار نوشته شده اطراف تخت تعلق آن را به زمان فتحعلی شاه نشان می‌دهد.