گنبد سرخ از ارزشمندترین بناهای دوره سلجوقی (سال 542 هجری قمری) و از نامدارترین بناهای منطقه محسوب می شود كه مبین شیوه معماری آن دوره است. آنچه از كتیبه‌های موجود در بنا برداشت می‌شود این است كه بنای گنبد سرخ در سال 542 هجری به‌دستور «عبدالعزیز بن محمود بن سعد یدیم» رییس آذربایجان در دورهء سلجوقیان و به وسیله «بنی‌بكر محمد بن بندان بن محسن معمار» ساخته شده‌است. با شروع ساخت این بنا دوره رازی در معماری ایران به پایان رسیده و این بنا نقطه عطف و شروع معماری آذری است.
تلفیق آجر با كاشی لعابدار برای اولین بار در معماری این بنا دلیلی است كه می توان آن را به عنوان آغازگر شیوه آذری در معماری اسلامی ایران دانست. این بنا دارای گنبدی دو پوش بوده كه پوشش هرمی شكل بیرونی آن فرو ریخته و تنها گنبد داخلی آن باقی مانده است. هیچ كتیبه و نوشته ای مبنی بر مقبره بودن بنا در دست نیست.
بنابراین می توان آن را به عنوان یك برج یادمان تلقی كرد.به‌طور كلی گنبد سرخ بنایی مربع‌شكل است متشكل از سردابه و اتاق اصلی كه برروی سكوی سنگی قرار دارد و به وسیله هفت ردیف پله می‌توان به آن دسترسی یافت. پنج پله در جلوی سكو واقع شده و پلهء ششم و هفتم جزء آستانه درگاه محسوب می‌شوند.كارشناسان میراث فرهنگی معتقدند این بنا قبل از رصدخانه مراغه برای تعیین ماه‌های سال و ساعات روز كاربرد داشته و سوراخ‌های ایجاد شده بر ضلع‌های این بنا نشانگر این امر است. این اثر در تاریخ 15 دی 1310 با شماره ثبت 134 به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
