در بافت تاریخی استان اصفهان، محله ی شهشهان و پشت مسجد عتیق، كنار بنا ها و خانه های تاریخی كه گذشت زمان قدم به قدم آن ها را فرسوده تر كرده، بناهایی وجود دارد كه دنیایی از علم ، تبحر و دانش در آن نهفته است.
در این میان خانه شیخ بهایی اصفهان كه به نام شیخ بهایی معروف شده است از اهمیت فراوانی نیز برخوردار است.
شیخ بهایی كیست؟
بهاءالدین محمد بن حسین عاملی معروف به شیخ بهایی، مرجع تقلید و دانشمند نامدار عصر صفوی است كه در دانش های فلسفه، منطق، هیئت و نجوم ، ریاضیات و معماری تبحر داشت. وی در عصر طلایی هنر اسلامی یعنی دوران صفویه، تعداد زیادی از بناها را با تكنولوژی فراتر از عصر صفوی طراحی و به اجرا درآورده است.
آثاری همچون مسجد امام اصفهان، منارجنبان اصفهان، نقشه شهر نجف آباد، مهندسی تقسیم آب زاینده رود، طرح ریزی كاریز نجف آباد، حمام شیخ بهایی، معماری حرم امام رضا (ع)، مجموعه كاخ های دولتی اصفهان(دولت خانه)، چینی خانه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و ... كه امروزه از او به یادگار مانده است.خانه شیخ بهایی
خانه شیخ بهایی یك اثر تاریخی در یك محور تاریخی با معماری باشكوه ایرانی، بنایی متعلق به دوران صفویه در محله نو یكی از محلات تاریخی شهر اصفهان در محدوده خیابان طالقانی است كه به دلیل تاریخی بودن و قرار گرفتن در یك محور تاریخی به عنوان یك اثر فرهنگی تاریخی در شهر اصفهان در فهرست آثار ملی ثبت گردیده است.
مالك كنونی اثر آقای حاج شیخ عبدالحمید شیخ بهایی می باشد.
خانه در سال 1357 ش در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال 1378 از سوی سازمان میراث فرهنگی به عنوان زیباترین خانه تاریخی آسیا و اقیانوسیه معرفی شددر كتاب زندگی شاه عباس تالیف نصرالله فلسفی بیان می شود كه این خانه متعلق به عمه شاه عباس(مریم سلطان بیگم) بوده كه پس از مرگ وی، شاه عباس این بنا را به شیخ بهایی واگذار می كند.
بنای خانه شیخ بهایی شامل اندرونی و بیرونی، یك حیاط مستطیل شكل و فضاهایی همچون آیینه خانه، اتاق پنج دری، مطبخ و...كه دارای تزیینات نفیس در زمینه مقرنس كاری، گچ بری و آیینه كاری می باشد.
در طی سالهای اخیر این خانه تاریخی مورد مرمت و بازسازی از سوی میراث فرهنگی قرار گرفته است.
