شهر یئری مشگین منطقه باستانی معروف به شهر یئری، در ۶۵ كیلومتری اردبیل و ۳۱ كیلومتری شرق مشگین شهر در كنار رود قره سو قرار دارد. وسعت منطقه تاریخی شهر یئری مشگین ۴۰۰ هكتار است و از سه قسمت دژ نظامی، معبد و قوشا تپه تشكیل می شود. قدمت قلعه و معبد به۱۴۵۰ سال پیش از میلاد و قوشا تپه به ۷ هزار سال پیش از میلاد می رسد. اولین بار در حدود ده سال پیش از انقلاب اسلامی چارلز برنی باستان شناس آلمانی در شهر یئری مشگین ، عملیات كاوش را شروع نمود.
تصاویر شهر یئری مشگین
قدمت شهر یئری مشگین
در اولین فصل حفاری شهر یئری مشگین كه در آبان 83 آغاز شد قبرهای عصر آهن بررسی شدند. در این دوره سفالهایی مربوط به دوره كالكو لتیك كشف شد و قدمت منطقه را به 3500 سال از عصر آهن به عقب برد. این سفالها شبیه سفالهای مناطق باستانی دالما و حاجی فیروز هستند. به این ترتیب برای اولین بار قدمت سكونت بشر در استان اردبیل به دوره مس- سنگ رسید.
مكان های گردشگری یئری مشگین
مكانهای تاریخی یئری مشگین
در منطقه شهر یئری مشگین تعداد زیادی سنگ شیشه برنده(ابسیدین) كشف شد كه می تواند گواهی بر ارتباط این منطقه باقفقاز و آناتولی باشد زیرا سابقه استخراج این نوع سنگ در این مناطق شناخته شده است. از ابسیدین برای برش سنگهای سخت در دوره كالكولتیك استفاده می شده است. در منطقه شهر یئری مشگین چند دوره تاریخی از مس- سنگی ، عصر آهن ۱ و عصر آهن ۲ مشخص شد و بقایایی از قلعه ای متعلق به دوره آهن كشف گردیده است.
آشنایی با شهر یئری مشگین
در فصول بعدی حفاری، بقایایی از سفال، مفرغ و نقوش انسانی دیده شد كه باستان شناسان آنها را نذوراتی متعلق به معبد می دانستند. یكی از این دو معبد در زیر دیوار دفاعی قلعه قرار داشت . باستان شناسان نتیجه گرفتند در دوره اورارتویی كه ساكنان شهر یئری مشگین بر روی معبد خود قلعه ساخته بودند از دین خود روی گردانده اند و خدای اورارتویی( خالدی) را پذیرفته اند. البته این امر می تواند اختیاری یا به اجبار صورت گرفته باشد. در این فصل حفاری یك لایه نیز در زیر محوطه داخلی قلعه كشف شد كه به شهری متروك و قدیمی تر تعلق داشت. برخی سفالهای قهوه ای مایل به بنفش و سفالهای داغدار و سیاه نیز در این محل كشف شدند كه به پیش از عصر آهن تعلق دارند.
مكانهای تاریخی یئری مشگین
شهر یئری مشگین كه وسیع ترین منطقه تاریخی استان اردبیل و یكی از با اهمیت ترین مناطق پیش از تاریخ شمال غرب ایران است به شماره 6162 به ثبت آثار ملی رسید ولی به دلیل عدم حفاظت از منطقه سرمای بی سابقه زمستان سال 86 سنگ افراشتها را مورد حمله قرار داد و در اول بهمن 86 با یك زیر نویسی تلویزیونی در شبكه خبر اعلام شد كه 80% از آثار تاریخی شهر یئری مشگین بر اثر سرما از میان رفته است. در واقع یكی از با ارزش ترین و بی نظیر ترین آثار باستانی ایران و جهان در اثر بی مسئولیتی سازمان میراث فرهنگی از دست رفت و به هیچ وجهه قابل مرمت نیست.
سنگ افراشت های كشف شده
نیایشگاه اصلی منطقه شهر یئری مشگین ، از زیر خاك بیرون آمد كه شامل بیش از ۳۰۰ سنگ افراشت با ارتفاعهای مختلف از ۳۵ تا ۲۵۰ سانتیمتر با شكلهای انسانی هستند كه حاوی صورت آدمی( بدون دهان) ، دست و شمشیر هستند.
قدمت شهر یئری مشگین
تاریخچه شهر یئری مشگین
چارلز برنی دوره آنرا همزمان با هخامنشیان ولی خارج از محدوده دولت آنها می داند. اینگراهام و سامرز آنرا به پیش از هزاره اول تعلق دانسته اند. با توجه به نبود سفال در كنار سنگ افراشت نمی توان نظر دقیقی در مورد زمان سنگ افراشت داد ولی آنها میانه هزاره دوم تا میانه هزاره اول را بهترین دوره برای سنگ افراشت دانسته اند. معماری قبور مربوط به عصر آهن۲ است. در غرب محل تجمع سنگها غاری قرار دارد كه ساكنان محلی آنرا قاراكوهبل نام نهاده اند. روبروی آن چند تخته سنگ بر روی هم گذاشته شده اند.
منطقه تاریخی شهر یئری مشگین كه وسیع ترین منطقه تاریخی استان اردبیل و یكی از با اهمیت ترین مناطق پیش از تاریخ شمال غرب ایران است به شماره ۶۱۶۲ به ثبت آثار ملی رسید.
