آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری
آرامگاه اسرار محل دفن عالم وارسته حاج ملا هادی سبزواری است كه همه ساله میزبان گردشگران بسیاری است. این بنا مربوط به دوره قاجار است و در شهر سبزوار، ضلع جنوبی میدان كارگر واقع شده است. آرامگاه اسرار در تاریخ ۹ مرداد ۱۳۵۵ با شمارهٔ ثبت ۱۳۳۴ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
حاج ملا هادی سبزواری كیست؟
حاج ملا هادی سبزواری در سال ۱۲۱۲ ه. ق در سبزوار پای به عرصه حیات نهاد و از همان اوایل به فراگیری علوم دینی پرداخت. پس از عزیمت به شهرهای مشهد و اصفهان به مشهد بازگشت و به تدریس حكمت، فقه و تفسیر مشغول شد. مدتی در كرمان متوطن گردید و سپس به زادگاه خود بازگشت و در مدرسه فصیحیه تدریس آغاز نمود.
حاج ملا هادی سبزواری متخلص به اسرار در سال ۱۲۸۹ ه. ق در سن ۷۷ سالگی دار فانی را وداع گفت. از وی آثار ارزشمندی در فلسفه از جمله شرح منظومه در منطق ، شرح لیالی، حاشیه بر تجرید و ... بر جای مانده است. بنای آرامگاه این فیلسوف بزرگ در ضلع جنوبی میدان كارگر شهر سبزوار واقع است.
آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری در دهه 1970 (میلادی)
«باغ اسرار» تاریخ خراسان رضوی را رمزگشایی می كند
سبزوار یكی از شهرهای استان خراسان رضوی است كه در شمال شرق ایران قرار گرفته و با مركز استان یعنی شهر مشهد در حدود ۲۴۰ كیلومتر فاصله دارد. سبزوار به عنوان اولین دروازه استان خراسان سالانه میزبان میلیون ها زائر و مسافر است و آرامگاه حكیم بزرگ حاج ملاهادی سبزواری و باغ اسرار به عنوان ایستگاه گردشگری و رمز گشایی تاریخ استان در نظر گرفته شده است.
این شهر علاوه بر امكانات ویژه گردشگری دارای تاریخ شناسنامه ای موجه و محور مواصلاتی عریضی است. سبزوار از دیرباز مراكز علمی و دانشگاهی و به‌خصوص حوزه‌های علمیه قدرتمندی داشته است و به همین دلیل از نظر فرهنگی و دانشگاهی و همچنین تاریخی شهر مهمی است. همین اهمیت باعث شده تا این شهر اندیشمندان شاخصی را در خود پرورش دهد. یكی از این اندیشمندان برجسته «ملا هادی سبزواری» بوده است
تصاویر آرامگاه اسرار
تاریخچه آرامگاه اسرار
آرامگاه ملا هادی سبزواری كه با عنوانِ آرامگاه اسرار نیز شناخته شده است كه مربوط به دوره قاجار است، كمی پس از وفات حاج ملا هادی سبزواری توسط «میرزا یوسف مستوفی الممالك» در سال ۱۸۷۴م/ ۱۲۵۱ش بنیان نهاده شد.
زمین این بنا به قولی ملك شخصی حاج ملا هادی بوده و اندك زمانی پس از فوت او به وسیلۀ «میرزا یوسف خان مستوفی الممالك»از رجال پرنفوذ ایران در دربار ناصرالدین شاه ساخته شده است.
تصمیم او بر این بود تا مدرسه علوم دینی در همسایگی بقعه احداث كند، امام به دلیل فوت فرزند ارشد حاج ملا هادی به نام حاج ملا محمد سبزواری كه قرار بود در آن مدرسه تدریس كند، ساخت مدرسه نصفه ماند تنها حجره هایی برای آن ساخته شده بود.
معماری آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری
مرمت و بازسازی آرامگاه ملا هادی سبزواری
اكنون بنا خیلی جدید به نظر می‌رسد و این به سبب مرمت‌هایی است كه در سال‌های اخیر صورت پذیرفته، اما ساختمان آرامگاه دست كم حدود 130سال قدمت دارد و فقط تزیینات آن در آغاز دهۀ 1340شمسی به وسیلۀ انجمن آثار ملی اجرا شده است.
انجمن آثار ملی در سال 1340 ش برای ترمیم و تزئینات این بنا اقدام شایسته ای انجام داد. آرامگاه اسرار در شهر سبزوار، ضلع جنوبی میدان كارگر واقع شده است.
آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری
معماری آرامگاه اسرار
بنای آرمگاه حاج ملا هادی سبزواری، آجری می باشد. ساختمان شامل اتاق اصلی مقبره كه دارای گنبد آجری است و ۴ ایوان در اطراف می باشد. بنای آرامگاه این فیلسوف بزرگ مشتمل بر طرحی چلیپائی است كه در آن حجره‌ها و اتاق‌هایی تعبیه گردیده‌است. تزیینات، ترمیم و استحكام بخشی آرامگاه در اوایل سال ۱۳۴۰ ه.ش توسط انجمن آثار ملی انجام شده‌است.
كاشی كاری‌های رنگارنگ بر زمینه لاجوردی و گنبد فیروزه‌ای رنگ به بنا جلوه و شكوه خاصی بخشیده‌است. بر روی سنگ مزار حاجی سبزوار چیزی نوشته نشده است البته این سنگ مرمر در بازسازی جدید اضافه شده است. ورودی این بنا از سمت شمال شرقی و ایوان‌های واقع در اضلاع شرق و غرب به سمت بیرون باز است كه سه نورگیر نیز دارد.
اگر به سقف اتاق گنبد و همچنین سقف چهار ایوان اطراف بنگرید، می‌توانید آیینه كاری‌های انجام شده در آن‌ها را مشاهده كنید كه زیبایی خاصی دارند. قبر قدیمی از گچ ساخته شده و روی آن صندوق چوبی قرار داشته كه فعلا اثری از آن وجود ندارد. دو باغچه پس از ورودی در و جلو بنا در مقابل كوشك قرار دارد. دو باغچه دیگر در دو قسمت شرقی و غربی كوشك موجود می باشد كه فضای زیبایی را به وجود آورده است.
