حمام خان سنندج
حمام خان در ضلع شمالی بازار سرپوشیده سنندج، پایین‌تر از مسجد داروغه واقع است. راه‌های دسترسی به این بنا از خیابان‌های انقلاب و طالقانی و از سمت میدان انقلاب میسر است. از سمت خیابان چهارباغ و كوچه‌های پشت بازار و از سمت شمال میدان سنندج نیز می‌توان به آن دسترسی داشت.
تاریخچه حمام ظهیری
با استناد بر كتیبه سنگی موجود بر سردر ورودی، حمام در سال 1220ق به دستور «امان الله خان اردلان»، والی كردستان ساخته شد و در سال 1295ق به سبب تملك آن از سوی «امین التجار» (دوران حكومت فرهاد میرزای معتمدالدوله، عموی ناصرالدین شاه) مورد مرمت و باز سازی عمده قرارگرفت.
كتیبه‌های داخل آهنگری‌های اضلاع شمالی و جنوبی سكوهای سربینه قدمت آن‌ها به سال ۱۲۵۹ ه.ق برمی‌گردد. در زیر لایه جدید آهنگری‌های دوره اول تقریباً به‌صورت عمده قرار می‌گیرد، به‌جز مواردی كه در سكوهای شمالی و جنوبی سربینه (حمام سرد) باقی‌مانده است.
تاریخچه حمام ظهیری
مرمت و بازسازی
در سال ۱۳۷۷ حمام خان به تملك اداره كل میراث فرهنگی درآمد و كار مرمت آن از سال ۱۳۷۸ آغاز شد.
معماری زیبای حمام خان سنندج
حمام دارای بخش‌های مختلفی از جمله سردر ورودی، سربینه (رختكن)، میان در بینه و خلوتی، سرویس‌های بهداشتی، حمام گرم، خزینه، آب‌انبار اضافی و تون است. تركیب‌بندی فضاهای حمام با آب‌نماهای زیبایی با استفاده از آب قنات صورت گرفته است.
در دو سكوی این حمام دو آب‌نما از زمان «امین‌التجار» پرشده بودند و در هنگام بازسازی كشف شدند. باوجودی كه تمام سنگ‌ها و فواره آن‌ها تخریب‌شده بودند كه مرمت شده اند. استفاده از فضاهای كفش كن در زیر سكوها، قابل‌توجه است. حمام در بخش سرد سه آب‌نما و در بخش گرم دو آب‌نما و در هر یك از خلوتی‌ها آب نمایی در كف داشته است.
كف حمام سنگ از مرمر و ازاره و درپوش حمام سرد از سنگ تیشه‌ای است. سقف تمام فضاهای حمام از تركیب طاق و گنبد است كه در استحكام و ایستایی ساختمان نقش مهمی داشته است. بنا از سنگ و آجر و آهك به‌صورت بسیار گسترده ساخته‌شده است و ملات آبی در این ساختمان نقش عمده‌ای داشته است.
معماری حمام خان
از خصوصیات شاخص این بنا تزئینات پركار آهك‌بری با نقش و نگار متنوع و كاشی‌كاری هفت‌رنگ با موضوع‌های متنوع است. تمام سطح داخلی فضاهای حمام سرد و حمام گرم، خلوتی‌ها و حتی خزینه به شكلی متنوع آهك‌بری شده است. آهك‌بری‌های این حمام بسیار پركار است و در آن نقوش گل و گیاه، هندسی، نقش‌های حیوان، انسان و تركیب انسان - پرنده بكار رفته است.
نقش پرندگان نر و ماده و استفاده فراوان از نقش شیر و طاووس در حمام‌های گرم و سرد به‌طور مقارن در دو طرف سردر ورودی واقع‌شده است. در اضلاع دیگر نیز نقش‌های اسلیمی، گل‌وبوته، گل‌وبلبل به شكل تركیبی در كاربندی‌های سقف گنبدها به چشم می‌خورد.
در حاشیه نقش‌ها و طرح‌های اسلیمی شكل‌های هندسی بكار رفته است. چهار طاووس در سقف گنبد سربینه و نیز نقش‌های دیگر با موضوعات انسان و پرنده كه در دوره قاجار رایج بود، به‌صورت متنوع بكار رفته است. تزیینات حمام سرد شامل كاشی‌كاری آهك‌بری است. تزیینات پایه‌ها و همچنین ازاره دیوار سكوهای این بخش كاشی‌كاری هفت‌رنگ با طرح‌های اسلیمی و تزیینات دیوارها طرح شكار و نبرد شیر و اژدها است.
نشانی حمام خان (پیر ظهیری / موزه حمام خان):
استان كردستان، شهر سنندج، در ضلع شمالی بازار سرپوشیده سنندج، پایین تر از مسجد داروغه