كاخ صاحبقرانیه:
صاحبقرانیه در باغ نیاوران قرار دارد. كاخ صاحبقرانیه به فرمان ناصرالدین شاه قاجار بنیان گردید و قصر و مكان تعیش او گردید.
در آن زمان ناصرالدین شاه فرمان داد تا برای اقامت ییلاقی خویش این كاخ را كه در منطقه ی خوش و آب هوای تهران بود، بنا كنند و اینگونه بود كه این كاخ در منطقه ی نیاوران تهران بعنوان یكی از ییلاق های ناصرالدین شاه ساخته شد و بعدا هم به محبوب ترین اقامتگاه ییلاقی وی مبدل شد.
یكی از زیباترین قسمت های كاخ صاحبقرانیه، تالار آینه آن است كه به نام تالار جهان نما هم شناخته می شود. تزئینات آینه كاری كه در دیوارهای این كاخ بكار رفته، واقعا دیدنی است و از طرف دیگر بزرگی و عظمت این بخش از كاخ، مثال زدنی است. در قسمت های شمالی و جنوبی این تالار، پنجره هایی وجود دارد كه از آنها میتوان كوه های شمیران تهران را دید. از این تالار معمولاً بعنوان جایی برای ضیافت ها و دیدارهای رسمی استفاده می شده است و البته كه یكی از مهم ترین اتفاقات تاریخی در همین تالار رقم خورده است، اتفاقی به نام امضای فرمان مشروطیت كه به وسیله مظفر الدین شاه انجام شد.
طبقه زیرین كاخ صاحبقرانیه حوضخانه نام دارد. حوضخانه به لحاظ معماری و تزئیناتی چون گچبری ها، ارسیهای فاخر و اثرهای موجود در آن، پس از تالار جهان نما از زیباترین بخشهای كاخ است. حوض، در وسط بنا قرار دارد و اطراف آنرا مبلمان فراگرفته است. یك جار و چند تابلوی نقاشی، من جمله تابلوی حوضخانه صاحبقرانیه اثر كمال الملك در این فضا به چشم می خورد.

عكس قدیمی از كاخ صاحبقرانیه
تغییرات كاخ صاحبقرانیه پس از انقراض حكومت قاجار:
بعد از انقراض حكومت قاجار، حكومت پهلوی روی كار آمد، و بعد از بازسازی كاخ، قرار شد عروسی محمد رضا شاه پهلوی و فوزیه هم در این كاخ صورت پذیرد. ولی آن سال، سرمایی شدید شد، و مراسم در جای دیگری برگزار گردید. بعد ها كه فرح پهلوی روی كار آمد، اولین تغییرات اساسی را اعمال كرد، كه مهم ترین آن خراب كردن اطراف حوضخانه بود.
به جای اتاق های اطراف حوضخانه مبلمانی گذاشتن ، و در آن مكان مراسمات غیر رسمی پهلوی را ترتیب می دادند. تا جای كه دفتر كار رضا شاه در این كاخ قرار گرفت، و چه بسا تصمیمات جنگی هم در این كاخ بود چرا كه شیشه ها ضد گلوله و ضد آلوستیك بودند. جنس درها و پنجره ها از چوب ارس، با شیشه های رنگی كه زیبایی كاخ را دو چندان میكرد بود.

تصاویر كاخ صاحبقرانیه
علت نامگذاری كاخ صاحبقرانیه:
در دوران ناصرالدین شاه، هر ۳۰ سال یك قرن به حساب می آمد و كاخ صاحبقرانیه بدین دلیل این نام را بخود دید كه در سی و یكمین سال سلطنت ناصرالدین شاه تأسیس شد و ناصرالدین شاه به افتخار آنكه بیش از ۳۰ سال حكومت كرده بود بخود لقب صاحبقران و به این كاخ نام عمارت صاحبقرانیه را اطلاق نمود.

داخل كاخ صاحبقرانیه
تهران – ضلع شمالی میدان نیاوران – مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران