آرامگاه بوعلی سینا

آرامگاه ابو علی سینا در همدان

استان همدان با قدمتی تاریخی از استان های زیبا و دیدنی غرب ایران است كه در گذشته های دور با نام هگمتانه پایتخت تمدن ایران بوده است. همدان به دلیل قدمت دیرینه خود مجموعه ای از دیدنی ها و بناهای تاریخی ارزشمندی را در خود جای داده است. 

یكی از این آثار تاریخی ارزشمند همدان آرامگاه بوعلی سینا مشهورترین فیلسوف ایران زمین است كه در میدان اصلی شهر همدان خوش می درخشد. 

ابوعلی حسین بن عبدالله مشهور به ابوعلی سینا، ابن سینا، بوعلی سینا و ملقب به شیخ‌الرئیس در شهر بخارا به دنیا آمده است و در سال 416 هجری در همدان از دنیا رفته است. 

ابوعلی سینا به دلیل رویكردش در زمینه فلسفه ارسطویی و مهارتش در زمینه پزشكی بسیار در ایران و جهان حائز اهمیت است. 

كتاب قانون ابوعلی سینا یكی از جامع ترین و معروف ترین كتب تاریخ پزشكی است كه در دانشگاههای پزشكی سراسر جهان نیز تدریس می شود. 

از دیگر آثار ارزشمند وی نیز می‌توان به كتاب شفا كه دانشنامه علمی وفلسفی جامعی است، اشاره كرد. تاریخ تولد بوعلی سینا در تقویم به عنوان روز پزشك نامگذاری شده است.

تاریخچه ی ساخت آرامگاه بوعلی سینا

آرامگاه بوعلی سینا در میدان اصلی شهر همدان قرار دارد

آنگونه كه در كتب تاریخی ذكر شده است ابن سینا از پزشكان خاص دربار سامانی بود كه پس از سقوط پادشاه سامانی و روی كار آمدن سلطان محمود غزنوی از بخارا مهاجرت كرده و در طول مدت زندگانی در شهرهای مختلفی از جمله اصفهان سكنی گزیده است. سرانجام ابن سینا در سفری از اصفهان به همدان در میانه راه بیمار می شود و در شهر همدان دار فانی را وداع می گوید.

گفته شده است كه ابن سینا در حیاط خانه دوستش به خاك سپرده شده است و پس از مدتی دوستش نیز فوت می كند. 

محل دفن ابن سینا در پشت دژ جنوبی همدان بوده است كه تا اواخر قرن سیزدهم نیز چهارطاق كوچكی به عنوان مقبره بر سر مزار گذاشته شده بودند كه به مرور این چهارطاقی تخریب و فرسوده شد.

آرامگاه بوعلی سینا در زمان حكومت قاجار و به دستور نوه فتحعلی شاه به نام نگار بازسازی شد و گنبدی اجری به جای چهار طاق قدیمی بر فراز مقبره گذاشته شد و سنگ مزارها نیز تعویض شدند. 

سال ها بعد دیواری كوتاه به دور آرامگاه بوعلی سینا كشیده شد و همچنین تالار بزرگ و كوچك به عنوان كتابخانه ساخته شد.

 در زمان حكومت محمدرضا شاه پهلوی آرامگاه بوعلی سینا بر اساس معماری قدیم و جدید احداث شد. طراحی بنای فعلی آرامگاه بوعلی سینا توسط مهندس هوشنگ سیحون به سبك معماری دوره‌ای كه ابن سینا در آن می‌زیسته و بر اساس قدیمی‌ترین بنای آن زمان یعنی گنبد قابوس انجام شده است.

برای احداث آرامگاه بوعلی سینا باید مقبره های قدیمی تحریب می شدند و پس از نبش قبرها استخوان ها و جمجمه ها نگهداری شدند و در محل جدید با رعایت موازین شرعی و آداب كفن و دفن قرار داده شدند.

آرامگاه بوعلی سینا و مشخصه های آن 

آرامگاه بوعلی سینا بر روی 12 ستون سر به فلك كشیده از جنس سنگ گرانیتی در میدان اصلی شهر همدان ساخته شده است و در سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است و سالانه مسافران زیادی از این آرامگاه بازدید می كنند. 

تفاوت ساختاری گنبد قابوس و آرامگاه بوعلی سینا

عكس قدیمی از آرامگاه بوعلی سینادر همدان

آرامگاه بوعلی سینا به دلیل موقعیت محلی و محدود بودن فضای آرامگاه و برای صرفه‌جویی در مخارج، در نصف ابعاد گنبد قابوس ساخته شده است. 

همچنین در ارامگاه بوعلی سینا فاصله بین ستون ها باز و گشاده است و امكان رفت و آمد از بین آنها وجود دارد ولی در گنبد قابوس بین ستون ها هیچ شكاف و روزنه ای به جز در قسمت ورودی وجود ندارد و درون آن همچون دخمه، تاریك و فاقد نور و روشنایی است. 

البته بازگذاشتن فاصله میان ستون ها در آرامگاه بوعلی سینا به دلیل وجود بادهای سنگین و طوفان‌های پاییزی و زمستانی شهر همدان نیز بوده است.

تالارهای ارامگاه بوعلی سینا

دو تالار شمالی و جنوبی در آرامگاه بوعلی سینا وجود دارد كه تالار جنوبی موزه نگهداری اشیای قدیمی، سكه، سفال، برنز و اشیای كشف شده مربوط به هزاره‌های قبل از میلاد و دوران اسلامی است. 

تالار شمالی كتابخانه ای با 8 هزار جلد كتاب نفیس خطی و چاپی ایرانی و خارجی است. همچنین آثار ابوعلی سینا و شعرا و نویسندگانی همدانی نیز در این تالار نگهداری می شود. 

در غرفه آثار بوعلی، عكسی از جمجمه وی در معرض دید گذاشته شده كه گمان می‌رود به هنگام تخریب مقبره قدیمی تهیه شده است.

بر بالای درِ منتهی به خیابان سمت رودخانه بر لوحی مرمرین، رباعی از بوعلی (كه به اشتباه به عمر خیام نسبت داده‌اند) نوشته شده است.

با وجود اینكه بنای آرامگاه بوعلی سینا در سال های اخیر ساخته شده است و قدمت تاریخی زیادی ندارد ولی از هر لحاظ با مجلل‌ترین بناهای تاریخی كشور برابری می‌كند و همچنین از لحاظ رعایت اصول مهندسی و نكات فنی ساختمانی، بر بیشتر آثار تاریخی كشور برتری دارد.

مقبره های موجود در آرامگاه بوعلی سینا

مقبره ابن سینا در سمت راست آرامگاه و مقبره ابوسعید دخدوك، دوست ابن سینا نیز در سمت چپ قرار دارد. همچنین مقبره ابوالقاسم عارف قزوینی، شاعر ملی ایران هم در حیاط شرقی آرامگاه روبروی در ورودی قرار گرفته است.

محوطه ارامگاه بوعلی سینا

دو تالار شمالی و جنوبی در آرامگاه بوعلی سینا وجود دارد

در محوطه آرامگاه بوستانی نیم دایره ای با فضای سبز و باغچه ها و چشمه هایی در حیاط  ورودی وجود دارد. 

تندیس ابن سینا نیز بر روی پایه‌ ای در ضلع شرقی میدان قرار دارد و ابیاتی به خط نستعلیق نیز روی آن نوشته شده است.

مكان و زمان بازدید از آرامگاه بوعلی سینا

مقبره ابوالقاسم عارف قزوینی در حیاط آرامگاه بوعلی سینا

آرامگاه بو علی سینا در یكی از میدان‌های اصلی شهر همدان است در امتداد ضلع شمالی و جنوبی این میدان دو خیابان بوعلی سینای شمالی و جنوبی و در ضلع‌ شرقی بلوار آیت‌الله مدنی و در ضلع غربی آن بلوار خواجه رشید قرار دارد. دسترسی به آرامگاه بوعلی سینا بسیار راحت است و با وسایل نقلیه عمومی نیز میتوان به آنجا رفت. 

آرامگاه بوعلی سینا همه روزه به جز ایام سوگواری و عزاداری باز است و میتوان از آن بازدید نمود. 

ساعت كاری در شش ماهه اول سال از 8:30 صبح تا 8 عصر و در شش ماهه دوم سال از 8:30 صبح تا 5 عصر است. برای بازدید از این آرامگاه باید هزینه پرداخت كنید.