سفر به بندر تركمن شما را با تجربه ای جالب و بینظیر مواجه میكند، جایی كه زبان هموطنانمان را به خوبی متوجه نمیشویم اما نگاه مهربان و سخاوتمند آنها همواره نگران مهمانهای سرزمین شان است و از هیچ مهر و كمكی دریغ نمی كنند. اگر به این شهر سفر می كنید فراموش نكنید قورقومی یعنی سلام.
بندر تركمن، از نظر تاریخی شهری قدیمی نیست، در واقع در سال 1306 در پی سركوب عشایر توسط پهلوی اول و با اهداف نظامی این شهر تاسیس شد. جالب است بدانید این بندر نخستین شهر كشور است كه توسط مهندسین و معماران ایرانی و بلژیكی مطابق با اصول شهرسازی ساخته شده و نقشه آن تار عنكبوتی و بسیار منظم است.
پیش از تاسیس این بندر، بندر گز و دیگر شهرهای اطراف حالت مركزیت داشتند كه با ظهور این بندر كه در ابتدا "بندر شاه" خوانده میشد دچار ركود شدند. بندر تركمن، پایتخت خاویار دنیاست كه در كنار پنبه فراوانی كه در اطراف آن كشت میشود از اركان اصلی اقتصاد محلی است.
ساكنین این بندر عمدتا تركمن هستند اما فرهنگ آنها از فرهنگ مازندرانی، تركمنی و حتی روسی و قزاقی گرفته شده است. بندر تركمن با وجود آنكه به دریا چسبیده از نظر اقلیمی در منطقه آب و هوایی نیمه خشك و معتدل قرار میگیرد و این به دلیل مجاورت با تركمن صحرا و بیابانهای جنوبی تركمنستان است. اگر قصد سفر به بندر تركمن را دارید، به شما پیشنهاد می كنیم با افزودن یكی دو روز به سفر خود، دیدنیهای اطراف آن را نیز در برنامه خود بگنجانید.
كجا بگردیم؟
جالب ترین نقطه شهر اسكله آن است. دریای مازندران، و اسكله توریستی بندر تركمن در غرب شهر واقع شده، جایی كه میتوان سوار قایقهای پدالی یا موتوری شد و بازارهای ساحلی و رنگارنگ صنایع دستی در آن قرار دارند.
دوشنبه بازار بندر تركمن بهشت مسافران عاشق صنایع دستی است. انواع صنایع دستی تركمنی شامل پشتی، قالی، محصولات نمدی، سوزن دوزی و جواهرات با قیمتی مناسب در این بازار به فروش میرسند.
آشوراده: در غرب بندر تركمن بزرگترین جزیره ایرانی در دریای مازندران، در شبه جزیره میانكاله واقع شده است. در گذشته آشوراده از سه جزیره تقریبا به هم پیوسته تشكیل می شده كه دو جزیره كوچك و انتهایی در طول قرن ها به زیر آب رفته اند و حالا آشوراده نیز به همان دلیل متروك و نیمه مغروق مانده است. البته مسافران می توانند از بندر تركمن با قایق موتوری ظرف 10 دقیقه به آشوراده برسند و از زیبایی های بینظیر و آرامش مثال زدنی آن لذت ببرند.
سواحل قابل شنای جزیره برای آقایان و طرح سالمسازی برای خانمها آشوراده را به مقصدی ایدهآل برای علاقمندان به ساحل و شنا تبدیل میكند. اما اكنون این جزیره زیبا و پر از آرامش ساكنی جز صیادان و كارمندان شیلات ندارد. بیجهت نیست كه 40% خاویار كشور در این جزیره تولید میشود، خاویار آشورا ده از معروفترین و مرغوبترین خاویارهای دنیا به شمار میآید.
آشوراده كه از واژه تركی "آشیر آداسی" گرفته شده، از آنجا كه بعنوان چراگاه هم مورد استفاده قرار میگرفته در بین مردم محلی مال آشیر هم خوانده می شده است. جزیره تا اوایل قرن هنوز هم یكی از اصلی ترین زیستگاه های ببر مازندران یعنی قوی ترین گوشتخوار جهان بوده، حیوانی كه حدود 40 سال پیش آخرین نمونه زنده آن توسط یك شكارچی از پا درآمد.
میل رادكان: میل رادكان، با حدود 35 كیلومتر فاصله از بندر تركمن، در یك ناحیه جنگلی كوهستانی واقع است. این برج، یكی از مجموعه برج هایی است كه در مسیر لاجیم ورسك به بندر تركمن، برای راهنمایی و اسكان مسافران ساخته شده است و بعدا مقبره بانی اش شد.
بانی برج، یكی از اسپهبدان آل باوند به نام ابوجعفر محمد بوده است كه دستور ساخت آن را در سال 407 ه.ق داده است. برج شامل دو بخش بدنه و گنبد است، و گنبد مخروطی و دو پوشه آن 35 متر ارتفاع دارد. تعدادی كتیبه به دو خط پهلوی و كوفی در برج موجود است. مصالح بكار رفته در ساخت برج، ملاط گچ و آهك است.
آق قلا: شهری است در 36 كیلومتری شمال شرق بندر تركمن، از معروفترین آثار این شهر، پل خشتی آن است كه بر روی رود گرگان ، در زمان صفوی بر روی پایه های ساسانی ساخته شده است. این پل دو مناره داشته كه اكنون از بین رفته است. بنظر می رسد پل به دستور شاه عباس صفوی ساخته شده باشد.
قلعه كهن از دیگر بناهای شهر است كه اكنون مخروبه شده و جز دو دیوار آن چیزی باقی نمانده است. این قلعه به قلعه مبارك آباد نیز معروف است. سد وشمگیر، در 5 كیلومتری شمال شرق آق قلا نیز یكی از دیدنی های شهر است كه برای گذراندن یك روز در دل طبیعت انتخاب خوبی است.
بندر گز: در 12 كیلومتری بندر تركمن، یكی از مراكز كشت پنبه كشور و یكی از شرقی ترین بنادر دریای خزر به نام بندر گز قرار گرفته، پیش از آنكه بندر تركمن رونق بگیرد، این بندر قدیمی، قطبی مهم و بندر تجاری منطقه بوده است. از آثار تاریخی بندر" جر كلباد" در غرب روستای كهنه كلباد است. آتشكده قدیمی مخروبه، قلعه های باستانی مثل مار قلعه، قدیم قلعه و عروس قلعه هم از دیگر آثار قدیمی دیدنی بندر هستند.
چطور به بندر تركمن برسیم؟
اگر از شهرهای مركزی، جنوبی و غربی ایران به سمت بندر تركمن می آیید، بهترین مسیر، مسیری است كه از تهران شروع می شود و با امتداد در جاده فیروزكوه و رسیدن به ساری به سمت شمال شرق ادامه می یابد. با استراحت یا اقامت شبانه در ساری می توانید مسیرتان را به سمت نكا، بهشهر، گلوگاه ، نوكنده ادامه داده و از آنجا وارد بندر گز شوید و با یك گشت نیم یا یك روزه در این بندر با طی مسیری 15 دقیقه ای به بندر تركمن برسید.
برای همین مسیر راه آهن تهران- گرگان هم در دسترس است كه با طی مسیر موازی با راه جاده ای یكی از زیباترین مسیرهای ریلی كشور به شمار می رود.
اگر از آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل یا گیلان و مازندران به سمت بندر تركمن می روید، مسیر جاده اصلی را ادامه دهید و با عبور از استان گیلان و پشت سر گذاشتن رامسر، تنكابنف چالوس، نوشهر، محمود آباد،قائم شهر،ساری، نكا و بهشهر وارد استان گلستان و سپس بندر تركمن شوید.
از سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، رضوی و شمال هم می توانید از دو مسیر به بندر تركمن برسید: از مشهد به سمت قوچان رفته و مسیرتان را به سمت كلاله ادامه دهید و با گذشتن از گنبد به سمت غرب ادامه مسیر دهید تا به بندر تركمن برسید.
مسیر دیگر را می توانید با گذر از نیشابور و سبزوار و میامی به سمت شاهرود ادامه دهید و از انجا به آزادشهر و گرگان و در فاصله یك ساعته به بندر تركمن برسید.
از سمنان هم می توانید همان مسیر شاهرود- گرگان را ادامه دهید و هم می توانید مسیر شهمیرزاد به ساری را انتخاب كنید كه یكی از زیباترین مسیرهای كوهستانی جنگلی كشور است.
برای كسانی كه مایلند با هواپیما به این مقصد برسند هم دو رودگاه نزدیك به بندر تركمن وجود دارد: هم فرودگاه گرگان و هم فرودگاه نكا در فاصله ای اندك از مقصد شما واقع هستند.
چی بخوریم؟
در بندر تركمن احتمال زیادی دارد كه مهمان مردم صمیمی این شهر شوید، غذاهای خانگی بندر تركمن بسیار لذیذ هستند و در كنار شیرینیها و نوشیدنیهای منحصربفرد این بندر، تركیب جالبی از طعم و مهماننوازی را به مسافر ارائه میدهند. غذاهای تركمن، بر مبنای گوشت لذیذ گوسفندی و سبزیجات تهیه می شوند.
مشهورترین غذای تركمنان "چكدرمه" است كه با تكه های درشت گوشت و پیاز و گوجه فرنگی و برنج تهیه و خورده می شود. هلی آش هم یكی از انواع آش است كه در میان تركمنان محبوبیت خاصی دارد. آش شامل بنشن و سبزیجات و گوجه فرنگی و شكر وپیاز است.
چی بخریم؟
دوشنبه بازار بندر تركمن محلی است كه می توانید زیباترین صنایع دستی تركمنان را با قیمتی خوب از دست كسانی كه به نحوی در تولید آنها نقش داشته اند تهیه كنید.
مهمترین محصول این بندر، بدون شك خاویار و ماهی است. برنج، لبنیات و محصولات كشاورزی نیز از دیگر سوغات این شهر هستند. اما برای یك گردشگر، صنایع دستی این شهر از هرچیز دیگری جذاب تر است. دنیای رنگ در این بندر مسافر را به خرید یادگارهای شهر ترغیب می كند.
دوشنبه بازار بندر تركمن محلی است كه می توانید زیباترین صنایع دستی تركمنان را با قیمتی خوب از دست كسانی كه به نحوی در تولید آنها نقش داشته اند تهیه كنید. انواع قالی و قالیچه تركمنی، محصولات نمدی، نمد دورویه به نام قاشماگئجه، پشتی های زیبای تركمنی، ابریشم بافی سوزن دوزی از دیگر صنایع دستی این منطقه هستند. لباس تركمنی نیز كه لباده ای گشاد بهمراه پوستین هایی بنام ایچمك كه از پوست بره قره گل درست می شوند و زیورآلات زنانه بهترین یادگاران سفرتان خواهند بود.
