روستای گیلوان در مرز استان‌های اردبیل و گیلان، بین شهرهای خلخال و رشت قرار دارد. روستایی از توابع بخش شاهرود شهرستان خلخال كه در 65 كیلومتری جنوب شرقی این شهرستان و 45 كیلومتری رشت واقع شده و در این روزهای خردادماهی، طبیعت زیبا و آب و هوای لطیفی دارد.
روستای گیلوان از شرق به استان گیلان از جنوب به روستای علی آباد و ماد جولان، از باختر به روستای شال و از شمال به جنگل‌های تالش متصل می‌شود. ارتفاع این روستای كوهپایه‌ای از سطح دریا 1080 متر است و آب و هوای آن در زمستان‌ها سرد و در تابستان‌ها معتدل است.
گورستان باستانی روستا كشف شده در منطقه خانقاه گیلوان، نشانگر بومی بودن قوم گیلوان در این روستاست. مردم روستای گیلوان به گویش‌های تاتی و تالشی حرف می‌زنند.
مزار مقدس امامزاده عین علی (ع) در دل باغات سیب و گردو و گیلاس و در بالای تپه‌ای در خانقاه گیلوان قرار گرفته و برای رسیدن به این امامزاده باید از باغ‌هایی كه كوه‌های سرافراشته آن را در بر گرفته، گذشت.
اقتصاد روستای گیلوان بر پایه فعالیت‌های زراعی، باغ‌داری، دام‌داری و صنایع دستی استوار است. زراعت عمده روستا، كشت دیم است و گندم مهم‌ترین محصول دیمی آن است.
توتون، ذرت، سیب‌زمینی، یونجه و لوبیا از دیگر محصولات زراعی روستاست. زردآلو، سیب، به و گلابی از محصولات باغی آن است. محصولات مهم دامی آن عبارتند از: گوشت تازه و انواع لبنیات، پرورش طیور خانگی.
مردم روستا به ویژه زنان، با بافت و تولید صنایع دستی مانند گلیم، جاجیم، شال و جوراب در بهبود وضعیت اقتصادی خانوار نقش مهمی ایفا می‌كنند.
معماری روستای گیلوان به دلیل استقرار در ناحیه كوهستانی، از دیگر روستاهای استان اردبیل متفاوت است. سقف خانه‌ها گلی است و درهای ورودی و پنجره‌ها، برای جلوگیری از سرما كوچك انتخاب شده‌اند. در ساخت خانه‌های قدیمی از مصالح بومی سنگ، ملات كاهگل و چوب استفاده شده است.
چشمانداز رودخانه پر آب گیلوان، ارتفاعات پیرامون روستا، جنگل‌های انبوه و سرسبز و هوای مه‌آلود، تصویری رویایی پیشا روی گردشگران روستای گیلوان ترسیم می‌كند.
مراتع سرسبز و مزارع طلایی گندم، گرداگرد روستای گیلوان را در برگرفته‌اند. باغهای انبوه و پربار میوه از دیگر جاذبه‌های طبیعی این روستاست. مراتع زیبای روستا همانند گردنبند زیبایی روستا را در میان گرفته‌اند و درختان میوه و مزارع گندم جاذبه‌های آن را دو چندان كرده‌اند.
جاذبه‌های گردشگری روستای گیلوان:
قلعه خشتی: این قلعه متعلق به دوران هخامنشیان در وسعتی حدود 6 هكتار ساخته شده است. به دلیل مرمت نكردن و كاوش‌های غیر اصولی در این منطقه بخش‌های اصلی قلعه از بین رفته است.
میرزا كوچك خان جنگلی: میرزا و یارانش پس از شكست نهضت به طرف كوه‌های گیلوان حركت كردند ولی دچار بوران و طوفان گردیده و سرانجام زیر ضربات خرد كننده سرما و برف در 11 آذر 1300، هنگامی كه میرزا هوشنگ را به كول گرفته بود، از پای در آمدند. ارامگاه میرزا كوچك خان جنگلی به مدت 44 سال در قبرستان پایین روستای گیلوان بوده و طبق درخواست نوه میرزا در سال 1344 نبش قبر صورت گرفت.
گورستان باستانی گیلوان: در سال 1385 در حین خاكبرداری از جاده ماسال گیلوان با كشف بقایای مربوط به اسكلت، كاوش‌های باستان‌شناسی در این منطقه شدت گرفت. فصل اول این كاوش‌ها در منطقه‌ای حدود 10 در 15 متر با كشف 15 اسكلت آغاز شد. همچنین در فصل چهارم این كاوش‌ها، 4 گور باستانی متعلق به دوران مفرغ كشف شد.
مراسم:مراسم عید نوروز، جشن سده و روز آبانگان، همانند سایر نقاط ایران در این روستا نیز برگزار می‌شود. روز سلطان، دروزه، 45 نوروز و بنجك از جمله مراسم ویژه فصل بهار است و مراسم شب یلدا با رسوم یوله چله، قصه چله و سیومو برگزار می‌شود. اجرای ترانههای عاشیقی به زبان آذری، به ویژه در مراسم عروسی روستا متداول است. سرنا و دهل سازهای محلی این روستا است و در اجرای برخی آوازها و رقص‌های محلی نواخته می‌شوند.
صنایع دستی:صنایع دستی روستای گیلوان، شامل بافت انواع گلیم، جاجیم، جوراب و شال است.
پوشاك: پوشاك غالب مردم روستای گیلوان، لباس‌های محلی مشابه لباس‌های تالشی است. مردان از كلاه، شلوار، پیراهن جلو بسته با یقه هفت یا بسته، نیمه تنه یا جلیقه پشمی، شال و دستكش (در فصول سرد سال) استفاده می‌كنند. زنان روستا مانند زنان تالشی لباس می‌پوشند كه شامل پیراهن بلند با دامن پرچین، جلیقه با رنگ تیره، پیژامه طرح‌دار و روسری‌های رنگی و منقش می‌باشد. استفاده از پارچه‌های رنگی و روشن، ویژگی پوشاك زنان روستا است. كودكان روستای گیلوان نیز از پوشاك محلی و معمولی استفاده می‌كنند.
غذاهای محلی: از انواع غذاهای محلی روستا می‌توان به آبگوشت شوربا، آبگوشت قورمه، انواع آش مانند ترش آش و آش رشته و واویشكاه انواع غذاهای همراه با برنج و ماهی اشاره كرد.
