ائل گؤلی (ائل گلی) یا شاه گلی یكی از مهم ترین گردشگاه ها و جاهای دیدنی تبریز است كه در جنوب شرق آن و در ۷ كیلومتری مركز شهر واقع شده است. شاه گولی به معنی “استخر شاه” ترجمه شده است. گول در زبان تركی به معنی استخر می باشد. احداث بنای اولیه این آبگیر را به زمان پادشاهان آق قویونلو و توسعه آن را به زمان صفویه نسبت می دهند.
ائل گلی یا شاه گلی تبریز تا پیش از روی كارآمدن صفویان، بزرگترین منبع ذخیره آب جهت آبیاری باغ های مناطق شرقی تبریز تا دروازه تهران و تپلی باغ بوده است. در دوران حكومت صفویان، تمام شن و ماسه و نخاله های موجود در محوطه داخلی دریاچه فعلی خالی شده و دیواره ای سنگی به دور آن كشیده شد.
در دوران قاجار در پیرامون استخر ائل گلی خیابان هایی جهت عبور و مرور احداث گردید و در جوار این معابر، درختان درخت تبریزی، بید مجنون و گل‌های اطلسی متعددی در چندین ردیف جهت تزئین گردشگاه و پاكی آب و هوا كاشته شد. ائل گلی در دوران پهلوی به شهرداری تبریز واگذار شد تا به یك گردشگاه عمومی تبدیل شود. سید باقر كاضمی (مهذب‌الدوله) استاندار وقت آذربایجان شرقی، نخستین تعمیرات اساسی را در محوطه این گردشگاه به انجام رسانید. در مركز استخر ائل گلی، عمارت كلاه فرهنگی هشت ضلعی وجود دارد كه امروزه به صورت یك تالار پذیرایی مورد استفاده قرار می گیرد و به كاخ ائل گلی مشهور است. این بنا پیشتر ساختمانی خشتی بود كه در سال 1346 تخریب گشت و با همت شهرداری تبریز و استانداری، جای خود را به یك ساختمان زیبا و مقاوم داد.
دریاچه ائل گلی تبریز :
دریاچه ائل گلی با ۵٫۵ هكتار وسعت، گنجایش ۷۲۰۰۰۰ متر مكعب آب را دارد. این دریاچه پیشتر به سبب بزرگی و عظمت، شاه گلی (دریاچهٔ بزرگ) نام داشته كه پس از انقلاب اسلامی ایران به ائل گلی یعنی دریاچه مردم تغییرنام داده است. یكی از شعبه های رودخانه لیقوان كه از نزدیكی روستای چاوان می‌گذرد، به‌صورت جویباری كوچك از سمت جنوب شرقی دریاچه ائل‌گلی وارد آن شده و آب آن را تأمین می‌نماید.
تپه نسبتاً بلندی در بخش جنوبی دریاچه ائل‌گلی قرار گرفته كه جنگل‌كاری شده و آبشارهای مصنوعی متعددی از این تپه به سمت داخل دریاچه سرازیر می‌شود. همچنین از ضلع جنوبی دریاچه تا مركز آن و محل كاخ ائل‌گلی، خیابانی كشیده شده كه عمارت كلاه فرنگی را به صورت یك شبه‌جزیره درآورده است.
این دریاچه در هنگام فصل زمستـان با نمایی زیبا آمیخته‌ای از یخ و آب، خود را می نمایاند. در زمان یخ زدن دریاچه ماهی‌هایی كه در این آب زندگی می‌كنند نمی‌توانند به سطح آب برسند و به همین دلیل رشد آن‌ها كند می‌شود. عمق دریاچه ائل گلی ۱۲ متر بوده و در محوطه آن قایقرانی انجام می شود. همچنین شهربازی (لونا پارك تبریز) و نیز مسافرخانه‌های متعددی در داخل این گردشگاه وجود دارد.
اولین كیوسك اطلاع رسانی و گردشگری مبتنی بر وب در كشور :
اولین مركز اطلاع رسانی هوشمند كشور در مجموعه تاریخی و تفریحی ائل گولی بنا شده است. این مركز شامل 4 دستگاه كیوسك اطلاع رسانی است كه در اتاقك شیشه ای ویژه ای قرار گرفته است و اطلاعات مختلفی از جمله تاریخچه و توضیحاتی در مورد مجموعه باستانی ائل گلی و اطلاعات گردشگری شهر تبریز مثل مراكز تجاری، بازارها، مراكز تفریحی، پارك ها، موزه ها، مراكز اقامتی و برخی موارد دیگر را در اختیار گردشگران و علاقه‌مندان قرار می دهد. همچنین با توجه به اینكه اطلاعات این مركز بر اساس وب می باشد، امكان دسترسی گردشگران از طریق اینترنت نیز به این وب سایت فراهم شده است.
