غار هامپوئیل كه در میان مردم محلی به «غار كبوتر» معروف است، در 15 كیلومتر جنوب شرقی مراغه و در حوالی روستای «گشایش» واقع شده است.غار كبوتر در كمرگاه كوهی صخره‌ای، رو به جنوب قرار گرفته است و از بستر رودخانه «موردی چای» حدود 1600 متر ارتفاع دارد. عرض دهانه غار كبوتر 8 متر است و ارتفاع آن به 25 تا 40 متر است. طول و عرض میدان اول غار تقریباً 40 در 60 متر است. در ابتدای ورود به غار كبوتر، كتیبه‌ای به زبان روسی دیده می‌شود كه تاریخ آن مربوط به سال 1925 میلادی است. اهمیت غار كبوتر به خاطر وجود چاه‌های عمیق و مخوفی است كه به صورت تنوره‌های سنگی و تالارهای بزرگ دیده می‌شود. این غار بیش از غارهای دیگر مورد توجه غارشناسان، محققان و كوهنوردانی است كه همه ساله برای بازدید از آن به این منطقه سفر می‌كنند.از دهانه غار كبوتر كه وارد می‌شویم به محوطه وسیعی می‌رسیم كه در سقف آن دو حفره جالب توجه وجود دارد. در قسمت شمال شرقی انتهای میدان اول، راهرویی بسیار تنگ وجود دارد كه راه ورود به میدان دوم است. در میدان دوم، چهار راهی وجود دارد كه دو راه به میدان اول، یكی به سمت داخل غار و راه بعدی كه راهروی تنگی است به محوطه دیگری در جنوب شرقی غار باز می‌شود.در سمت شمال و شمال شرقی میدان دوم، چهار حفره و فرورفتگی گود به چشم می‌خورد، كه نشان دهنده وجود چهار حلقه چاه عمیق است. همه ساله تغییرات زیادی در داخل غار كبوتر اتفاق می‌افتد. تغییرات عمده میان میدان اول و دوم، از نظر زمین‌شناسی، پیدایش خاكستر است كه گاهی تا قوزك پا و حتی تا زانو می‌رسد. داخل چاه‌های متعدد غار، دو سفره آب وجود دارد كه یكی به علت ریزش از بین رفته، ولی در چاه دیگر آب وجود دارد و صدای جریان آن از بالا به گوش می‌رسد.در اطراف چاه‌ها و دیواره‌ها و سقف میدان دوم رسوبات آهكی و استالاكتیت، مناظر جالب توجه و زیبایی به وجود آورده است. هوای غار كبوتر بسیار مرطوب است و در انتهای آن به خصوص در كنار چاه سوم و چهارم هوای كافی وجود ندارد و برای رسیدن به كنار چاه‌های مزبور، بدون تجهیزات كافی مانند طناب، نورافكن، وسایل ایمنی، كپسول هوا و راهنما غیرممكن است. در حال حاضر این غار تحت مدیریت و بهره‌برداری سازمان یافته نیست.