فرحزاد

فرحزاد كه تا چند دهه پیش به عنوان مسیر پیاده روی تا امامزاده داوود مورد توجه قرار می گرفت، بیش از ده سال است كه به یكی از تفرج گاه های مهم تهران تبدیل شده است. استقبال از باغچه رستوران های فرحزاد به حدی است كه شب ها به زحمت می توان در این محله جای پارك خالی برای اتومبیل پیدا كرد. یافتن جا پارك راحت و امن، خودش البته یكی از اجزای فرحزادگردی است.

فرحزد از 3 محله تشكیل شده است: محله فرحزاد بالا (شمال اتوبان یادگار امام)، فزحزاد پایین (جنوب اتوبان یادگار امام) و محله امامزاده.
ضلع شمالی محله فرحزاد به دامنه های ارتفاعات رشته كه البرز منتهی می شود و ارتفاع 1800 متر از سطح دریا دارد كه حد شمالی شهر تهران است. ضلع غربی آن به دره و رودخانه فرحزاد محدود می شود كه از دامنه های البرز آغاز شده و تا بزرگراه یادگار امام محدوده محله را تعیین می كند. از سمت شرق نیز خیابان گلپاد و جاده قدیم امامزاده داوود و همچنین مرز بین شهرك های مسكونی و تپه های مشرف به منطقه فرحزاد به عنوان مرز شرقی محله شناخته می شوند.
محله فرحزاد از بزرگراه یادگار امام، جاده فرحزاد و بلوار فرحزادی شهرك غرب قابل رفت و آمد است. دهه های قبل فرحزاد در فصل تابستان به خاطر توتستان های پربارش پذیرای اهالی شهر بود. فرحزاد از محله های قدیمی شمال تهران است كه از گذشته به صورت روستایی در مسیر جاده امامزاده داوود استقرار داشته و به مرور زمان و در اثر توسعه پایتخت به صورت محله ای از شهر تهران درآمده است.

فرحزاد از محله های قدیمی شمال تهران است

هرچند جمعی براساس نام مشهور امروزی این آبادی یعنی «فرحزاد» وجه تسمیه آن را به اشتباه، بدان سبب كه جایی فرحبخش و خوش آب و هوا بوده است، منسوب به «فرح» دانسته اند، اما نام اصلی آن «فره زاد» بوده و به سبب پیدایش آب در آنجا آن را «توشه عظیم» شمرده اند.

به نوشته عباس اقبال: «فرحزاد قریه دیگری است در شمال غربی طهران بین تجریش و كن. نام این قریه نیز در كتاب منطقه الطالبیه آمده به به شكل فرزاد كه املا صحیح قدیم آن فره زاد بوده و بعدها این اسم به صورت فرح زاد درآمده كه به معنای محل زایش و پیدایش شادی است.»

روستای فرحزاد از بخش های خوش آب و هوای شمال تهران به حساب می آمده است و هنوز نیز درصد بالایی از اهالی این محله را ساكنان قدیمی ده فرحزاد تشكیل می دهند، اما در اثر توسعه شهر تهران، در دهه های گذشته شاهد مهاجرت افراد با قومیت های متفاوت به این محله بودیم. در حال حاضر این محله دارای حدود 20 هزار نفر جمعیت است كه علاوه بر اهالی بومی، عمدتا شامل اقوام قوچانی، ترك زبان، قزوینی و غیره می شوند.

 روستای فرحزاد از بخش های خوش آب و هوای شمال تهران به حساب می آید

این شب ها
فرحزاد به ویژه در شب های تابستان، میزبان مردمانی است كه برای رهایی از دغدغه های شهر و حضور در محیطی آرام و آزاد به آنجا می روند. این محله پر از قهوه خانه ها و رستوران سنتی است و برعكس بقیه مناطق تفریحی شمال تهران مثل دربند و دركه، نه كوهی دارد و نه طبیعت چندان بكری. از بزرگراه یادگار به خیابان فرحزاد كه می رسیم با تابلوهای رنگارنگ رستوران ها و كافه ها، مغازه های قلیان فروشی و بساط دستفروشان كنار خیابان رو به رو می شویم.

در جلوی هر رستورانی جوانانی مهمانان را به داخل فرا می خوانند و مشغول راهنمایی ماشین ها برای پارك هستند. اكثر شب ها خیابان فرحزاد پر از ماشین های جوانان و خانواده هایی هست كه برای گذراندن وقت به آنجا می روند و به همین علت همیشه ترافیك این منطقه سنگین و پررفت و آمد است.

بیشتر كافه ها و رستوران های سنتی تهران از روزگاران قدیم به دلیل آب و هوای خوب، قرار داشتن در مسیر كوهنوردان و زیارتگاه های مختلف در دامنه كوه های البرز واقع شده اند. شهرداری تهران برای ساماندهی و گسترش این مكان ها اقدامی انجام نمی دهد بلكه همیشه محدودیت هایی را برای آنها ایجاد می كند. از اقدامات دولتی تنها می توان به گسترش فضاهای سبز این مناطق مثل تبدیل دره فرحزاد به بوستان نهج البلاغه اشاره كرد كه قبل از آن پاتوق معتادان تهرانی بود.

حاج اكبر از رستوران دارهای قدیمی فرحزاد می گوید: فرحزاد از سالیان دور به دلیل قرار داشتن در مسیر امام زاده داوود پذیرای زوار و مسافران بوده است. در آن زمان تعداد رستوران ها كم و به جای اكثر رستوران های فعلی باغ گردو و توت بود كه نوز بعضی از درختان آن باقی مانده است. به خاطر همین درخت ها و آب و هوای خوش، اینجا به فرحزاد معروف شده است. بسیاری با به دست آوردن برخی از باغ ها و تخریب آنها به ساختن كافه و رستوران پرداختند كه تا میدان فرحزاد ادامه دارد. درواقع بافت سنتی ده از میدان شروع می شود كه تنها ساكنین در آنجا رفت و آمد می كنند. غذای رستوران ها كباب، جوجه، دیزی و جگر است و از غذاهای فوری و امروزی خبری نیست.

پاتوق های پیرها و جوان ها
در میان خیابان به داخل یكی از كافه های مدرن می روم. مشتریان دخترها و پسرهای جوانی هستند كه تقریبا همدیگر را می شناسند. هر چند دقیقه جای خود را عوض می كنند و مشغول كشیدن قلیان با بازی تخته هستند. دود قلیان تقریبا فضای كافه را پر كرده و هر از چندگاهی صدای قهقهه و خنده بلند می شود. موسیقی هم بخش جدایی ناپذیر رستوران است.  

 در رستوران ها سنتی فضا متفاوت است. با ورود به آنها تخت های چوبی، گلدان ها و درختان سبز می بینیم و صدای دلنشین آب را می شنویم. معمولا در طول روز زوج های جوان و خانواده ها برای صرف غذا این نوع رستوران ها را انتخاب می كنند. قهوه خانه های قدیمی تر هم بیشتر پاتوق پیرمردها یا پسران جوانی است كه ساعت های بیشتری را پای قلیان در آنجا می گذرانند. در جلوی آنها منقل های كباب قرار دارد كه بوی دودشان همیشه در فضای خیابان می پیچد. این قهوه خانه به علت قیمت پایین تر با رستوران های یك و مدرن رقابت می كنند.

بساط های كنار خیابان هم پر است از خوردنی های متنوع متناسب با فصل از باقالی داغ و لبو قرمز گرفته تا لواشك و آلوچه و مغز گردو.

نزدیك های ساعت دو شب كم كم رستوران ها و كافه ها بسته می شوند. شلوغی و هیاهوی خیابان فرحزاد هم تمام می شود تا فردا صبح كه دوباره جوان ها و خانواده هایی برای آرامش و گذراندن وقت به خوشی آنجا را انتخاب می كنند.

تاریخ فرحزاد
جلد یكم، فرهنگ جغرافیایی ایران، فرحزاد را زمانی كه روستایی بیش نبود، چنین معرفی كرده است:

دهی است جزو بخش شمیران، واقع در نه هزار گزی باختر تجریش و دوزاده هزار گزی تهران، ناحیه ای است در دامنه كوهستان، سردسیر و دارای هزار و دویست نفر جمعیت. از قنات مشروب می شود. محصولاتش غلات، یونجه و توت است. اهالی از كشاورزی و چارپاداری گذران می كنند. یك دبستان و راه ماشین رو دارد.

مزرعه یونجه زار كهریزك جزو این ده است. زوار الاغ یا قاطر كرایه می كنند و به امامزاده داوود می روند. بنابراین در تابستان ها شغل ساكنین بیشتر چارپاداری است. تابستان دویست خانواده تهران خانه یا باغچه اجاره می كنند و در اینجا ساكن می شوند.

عباس اقبال آشتیانی درباره فرحزاد در «جغرافیای بلاد و نواحی» در مجله یادگار (سال اول) نوشته است: فرحزاد در شمال غربی طهران بین تجریش و كن واقع است. نام این ده در كتاب «منتقله الطالبیه آمده، اما به شكل فرزاد كه املای قدیم آن فره زاد است، به تشدید را.

بعدها قیاس عامیانه فره را كه به تدریج به تخفیف را استعمال می شده، به فرح عربی مبدل ساخته و فره زاد و فرزاد را فرح زاد كرده است. مولف كتاب منتقله الطالبیه، نام جمعی از سادات مهاجر را می برد كه به این قریه پناهنده شده و در آنجا سكونت اختیار كرده بودند.

امامزادگاه مدفون در فرحزاد

فرحزاد از سالیان دور به دلیل قرار داشتن در مسیر امام زاده داوود پذیرای زوار و مسافران بوده است

1- ابوعبدالله بن حسن المرتضی بن محمدالهادی بن یحیی بن یحیی القاسم السی بن ابراهیم طباطبا بن اسماعیل بن ابراهیم بن حسن مثنی بن امام حسن

2- در بدایع الانساب احتمال داده ابوطالب محمد در فرح زاد مدفون باشد.

3- امامزاده هادی یكی از اجداد امامزاده داود نیز در فرحزاد مدفون است.

مالكیت فرحزاد
مستوفی الممالك مالك بسیاری از آبادی های اطراف تهران، چون بهجت آباد، یوسف آباد، ونك، فرحزاد و... بود. در این باره معیرالممالك نوشته است:

مستوفی الممالك دستی آبادكننده داشت و در ایجاد ده و جاری ساختن قنات می كوشید و حسن آباد، یوسف آباد،... و فرحزاد از آبادكرده های اوست/ رجال عصر ناصری.

امروز اراضی فرحزاد جزو شهر تهران شده و جمعیتی بالغ بر بیست هزار تن از اقوام مهاجری چون قوچانی، ترك زبان، قزوینی و... در آن سكونت دارند. به صورت سه محله درآمده است؛ محله بالا كه شمال بزرگراه یادگار امام است، محله پایین كه جنوب آن راه است و محله امامزاده معصوم صالح كه در شرق و اطراف امامزاده قرار دارد.

رستوران های با قیمت متوسط
• رستوران باغچه خانوادگی حسین
بلوار فرحزادی، بالاتر از بزرگراه یادگار امام، رو به روی كوچه آبشار، پ 80

روستای فرحزاد پر از قهوه خانه ها و رستوران سنتی است

• رستوران نمونه
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- نبش میدان- پلاك 91

• رستوران خانوادگی سالار فرحزاد
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- نرسیده به كوچه آبشار

• باغچه خانوادگی عرشیا
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- بالاتر از كوچه آبشار

• باغچه سنتی میلاد
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- خیابان آبشار- به سمت دره فرحزاد

• رستوران باغچه خانوادگی امپراطوری
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- كوچه آبشار- دره فرحزاد

• رستوران خانوادگی صحرا
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- كوچه آبشار- دره فرحزاد

• باغچه سرای خانوادگی اناران
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- كوچه آبشار- دره فرحزاد

• باغ و رستوران خانوادگی عباس
انتهای اشرفی اصفهانی- به سمت فرحزاد

• رستوران پالیز
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- خیابان آبشار- نبش كوچه آبشار

• باغچه سنتی شكوفه
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- كوچه آبشار- بن بست یادگار

• رستوران سنتی آبشار
فرحزاد- نبش كوچه آبشار

• رستوران باغچه فدك
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- بعد از كوچه آبشار

 
•  رستوران سبز فرحزاد
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- بالاتر از كوچه آبشار

• رستوران باغچه خیام
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- نرسیده به كوچه آبشار

• رستوران باغچه پائیزان
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- نرسیده به كوچه آبشار

• رستوران پیچك
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- كوچه آبشار- به سمت دره

• رستوران باغچه خانوادگی كوهستان
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- كوچه آبشار- دره فرحزاد- كوچه یاس- پلاك 12

• رستوران خانوادگی طلائیه
انتهای اشرفی اصفهانی- به سمت فرحزاد- نخستین فرعی سمت چپ

• رستوران باغچه خانوادگی رضا
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- كوچه آبشار- دره فرحزاد

• رستوران خانوادگی گل یخ
انتهای اشرفی اصفهانی- به سمت فرحزاد- نخستین فرعی سمت چپ

رستوران های روستای فرحزاد

• رستوران باغچه چهار فصل مروارید
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- بالاتر از میدان

• رستوران باغچه احسان
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- بالاتر از كوچه آبشار

• رستوران باغچه امیر
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- نبش میدان

• رستوران عبدالرزاق
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- نبش میدان

• رستوران باغچه كسری
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- بالاتر از میدان

• رستوران باغچه شاندیز فرحزاد
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- بالاتر از میدان

• رستوران باغچه سایه
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- بالاتر از میدان

• رستوران باغچه سنتی عمو حسن
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- بالاتر از میدان

• رستوران باغچه باران
خیابان ایثارگران شمالی- خیابان امام زاده داوود- بعد از پارك گلپاد

باغچه رستوران های فرحزاد

• باغچه خانوادگی ماهان
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- كوچه آبشار- بن بست یادگار- پلاك 1.68

• رستوران ستاره
خیابان شهید فرحزادی- بعد از كوچه آبشار- پلاك 81

•  سفره خانه سنتی حجت
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- نرسیده به كوچه آبشار

• قهوه خانه فانوس فرحزاد
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- بالاتر از كوچه آبشار

• باغچه سنتی عیاران
فرحزاد- كوچه آبشار- بعد از كوچه اناران- باغچه عیاران

• رستوران باغ خانوادگی پایتخت
انتهای اشرفی اصفهانی- به سمت فرحزاد- خیابان آبشار- پلاك 7

رستوران های با قیمت بالا

• رستوران خانوادگی چهلستون
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- كوچه آبشار- دره فرحزاد

•  رستوران باغچه خانوادگی صفا
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- نبش كوچه آبشار

• رستوران تخت جمشید
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- رو به روی كوچه آبشار

• رستوران خانوادگی بهشت فرحزاد
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- بالاتر از كوچه آبشار

• رستوران مزرعه فرحزاد
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- خیابان آبشار- نرسیده به دره فرحزاد

•  سفره خانه سنتی حافظیه فرحزاد
فرحزاد- بعد از كوچه آبشار

• مجتمع پذیرایی قائم
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- كوچه آبشار- دره فرحزاد

   
• رستوران باغچه سنتی دایی اكبر
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- كوچه آبشار- دره فرحزاد

• رستوران باغچه گلستان
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- بعد از كوچه آبشار

• رستوران دهكده
فرحزاد- پلاك 199

• رستوران خانوادگی آلاچیق
بلوار شهید فرحزادی- بالاتر از تقاطع یادگار امام- كوچه آّبشار- به سمت دره مدیریت