خانه هدایت در خیابان سعدی، خیابان شهید تقوی، جنب بیمارستان امیر اعلم تهران قرار دارد و با نام مهدكودك صادقیه قابل شناسایی است.صادق هدایت از ادیبان و نویسندگان پرآوازه معاصر بوده است، كه در سال۱۲۸۱، در تهران متولد شد و بیشتر عمر خود را در این خانه سپری كرد. پدر او اعتضادالملك، از رجال و اشراف دوره قاجار بود و احتمالاً، خانه مورد نظر به دستور وی بنا شده است.تزئینات و وسعت بنا نشان دهنده تمول كسانی است كه در آن سكونت داشتند، و فرم و ساختار بنا به سبك اواخر دوران قاجار است.در ازاره بخش جنوبی ساختمان و اطراف حیاط جنوبی، كاشیهای برجسته لعابدار رنگی با نقوش زیبا و اصیل با ابعاد ۲۰ در۲۰ سانتیمتر تا ارتفاع ۱۲۰ سانتیمتر، زیبایی خاصی با خانه بخشیده است.در قسمتهایی از این كاشیكاریها، تصاویر سربازان با پوشش خاص دوران قاجار به چشم میخورد. همچنین در پیشانی بنا و در قسمت پیشآمدگی پیروانی، كاشیكاری و آلات چوبی زیبایی بنا را دوچندان كرده است.
كاربری اولیه این خانه، مسكونی بوده و از آن جا كه به یكی از شخصیتهای معروف تعلق داشته، خصوصی و برای مقاصد فرهنگی خریداری كاربرد داشته است.ورودی اصلی بنا در ضلع جنوبی آن قرار دارد و با گذشتن از این ورودی و سطحی حدود یك متر پایینتر از كف خیابان به حیاط كوچكتر جنوبی ختم میشود.اطراف حیاط را ساختمان اصلی احاطه كرده كه در دو سطح زیرزمین و یك طبقه روی آن ایجاد شده است. دسترسی به فضاهای اصلی طبقه اول از دو سمت شرق و غرب حیاط امكانپذیر است. طبقه اول بنا متقارن در دو سوی غربی و شرقی حیاط جنوبی واقع شده است.فضای كوچكی به ابعاد ۲ در ۳ متر به عنوان فیلتر، امكان ایجاد ارتباط با سایر بخشهای بنا را فراهم میكند. در جنوب این فضا اتاق ۳ در ۵ متر و در شمال آن اتاق دیگری به ابعاد ۶ در ۴ متر وجود دارد.
خانه هدایتدر بخش مركزی بنا، تالار اصلی به ابعاد ۶ در ۴ متر قرار گرفته كه ایوانی به عمق دو متر در جلوی آن، چشم انداز زیبای این تالار اصلی را به سمت حیاط وسیع شمالی به وجود آورده است.حیاط شمالی بنا نیز از محیط دلنشین و زیبایی برخوردار است و محوطه سازی و باغچه بندی آن، با تبعیت از الگوی محوطه سازی ایرانی، دارای تقارن و آب نمای مركزی است، و به احتمال زیاد، آب قناتی كه از شمال حیاط به آن وارد میشده منبع تأمین آب این بنا بوده كه اكنون مسدود است.ابعاد حیاط ۳۷ در ۲۵ متر است و از الحاقات آن به آمفی تئاتر رو باز منتهیالیه شمال شرق و موتورخانه موجود در این بخش میتوان اشاره كرد.
اطراف حیاط شمالی دیوارهای محیطی خانه قرار دارند كه برای پرهیز از یكنواختی، در آنها قابهای زیبایی ایجاد شده است. سازه اصلی بنا براساس دیوارهای ضخیم، باربر آجری یك پارچه هستند و در مغز آن نیز آجر به كار رفته است.پوشش بخشهای مختلف زیرزمینی، به صورت طاق ضربی بوده و پوشش طبقه اول به صورت مسطح و با تیر چوبی ساخته شده كه لمهكوبی شكیلی به آن زیبایی بخشیده است . اما پوشش نهایی ساختمان شیروانی است.خانه پدری صادق هدایت، خانهای زیبا با معماری قاجاری است كه پیش از انقلاب بنا بود، تبدیل به موزهای شود تا یادگارهای صادق هدایت را در آن به نمایش بگذارند.این خانه با پیروزی انقلاب اسلامی مصادره شد و در اختیار دانشگاه علوم پزشكی تهران قرار گرفت. سپس، به عنوان مهدكودك از آن بهره برداری شد و مدتی كاركنان بیمارستان امیراعلم و سایر قسمتهای دانشگاه علوم پزشكی از خدمات آن بهرهمند شدند.
خانه صادق هدایت سرانجام به درخواست دوستداران ادبیات ایران، تخلیه شد و در سال ۱۳۷۸ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۲۴۹۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.









