سواحل جنوب ایران یكی از بهترین مقاصد برای گشت و گذار زمستانی است؛ هوای گرم و شرجی استان های جنوبی، در این فصل تبدیل به آب و هوایی معتدل و مطلوب برای گردشگران می شود. بوشهر، یكی از این استان هاست كه شهرها و جزایرش، بیش از 900 كیلومتر نوار ساحلی خلیج فارس را به خود اختصاص داده تا همنشینی با این دریای زیبا و قدم زنی در ساحل تمیزش از جذابیت های سفر به آن جا باشد. البته استان بوشهر فقط ساحل زیبا ندارد، كوهستان هم دارد؛
كوه های نه چندان مرتفعی كه باعث ایجاد چشمه ها، آبشارها و سرسبزی هایی در این استان شده است و نخلستان ها و باغ های منطقه كه از آن ها سیراب می شوند طبیعت باصفایی پیشِ روی مسافران بوشهر می گذارد. وجود آثار باستانی و تاریخی در بوشهر نیز می تواند انگیزه ای مضاعف برای مسافران و گردشگرانش باشد. پس تا بهار از راه نرسیده و هوا گرم نشده، دست به كار شوید و لذت سفر به این خطه از كشورمان را از دست ندهید.
چطور برسیم؟
فاصله استان بوشهر تا تهران زیاد است و اگر حوصله رانندگی ندارید، امكان سفر هوایی هم برایتان فراهم است.
جاده ای: پرترددترین راه ورود به استان بوشهر، جاده برازجان است و از مسیر یاسوج- نورآباد یا شیراز- كازرون می توانید به آن وارد شوید تا پس از پشت سر گذاشتن برازجان، به شهر بوشهر برسید. استان فارس دو جاده دیگر هم به این استان دارد، فیروزآباد به جم و فیروزآباد به اَهرَم. اگر در استان خوزستان هستید می توانید از بهبهان یا هندیجان به بندر دیلم در غرب استان بوشهر برسید. برای ورود به شرق استان هم باید از هرمزگان وارد جاده گاوبندی (پارسیان) به عسلویه شوید.
هوایی: علاوه بر مركز استان، شهرهای جم، عسلویه، بَهرِگان (بندر امام حسین (ع)) و جزیره خارك دارای فرودگاه هستند و از فرودگاه اغلب استان های كشور می توانید خود را به این استان دریایی برسانید.
دریایی: برای تهیه بلیت كشتی از بوشهر و گناوه به جزیره خارك، به سایت daryasafar.pmo.ir مراجعه كنید.
موزه گردی؛ موزه ای از جنس دریا
نخستین ناو جنگی ایران
در استانگردیتان حتما سری هم به موزه های بوشهر بزنید. مثل موزه «دریا و دریانوردی خلیج فارس» كه در عمارت قاجاری و زیبای كلاه فرهنگی در ساختمان كنسولگری وقت انگلستان بندر بوشهر قرار دارد. این موزه كه زیرنظر نیروی دریایی ارتش اداره می شود، ابزار هدایت كشتی، ادوات سطحی و غیرسطحی جنگی دریایی و البته بقایای كشتی 110 ساله «پرسپولیس» را كه نخستین ناو جنگی ایران بوده، برای بازدید عموم در محوطه بزرگ خود جای داده است.
بازدید از عمارت های كهن
بازار سنتی بوشهر: شهر بوشهر فقط یك ورودی دارد و از هر مسیری كه وارد شهر شوید ابتدا به میدان مطهری می رسید. آنجا باید وارد بلوار طالقانی شوید و در آن برانید تا ساختمان اداره بنادر و دریانوردی را در سمت راست تان و خیابان شهدا را در سمت چپ تان ببینید.
وارد خیابان شهدا شوید تا به بازار نزدیك تر شوید. بازار سنتی بوشهر در دوران قاجار ساخته شده است و آثار معماری آن دوران در راسته ها و مغازه ها به چشم میخورد. نورگیرها و تهویه های سقف به گونه ای طراحی شده اند كه باران وارد صحن بازار نمی شود و در روزهای گرم بهار و تابستان هم نور خورشید مستقیما به بزار نمی تابد. دو راسته اصلی بازار شامل «معین التجار» و «رییس التجار» هستند و اگر از خیابان لیان وارد بازار شوید، به ترتیب با صنوف قنادی، مسگری، لحیم كاری، طلا و ساعت، بزازی، عطاری، ماهی فروشی و رطب فروشی رو به رو می شوید.
عمارت ها و موزه ها: در شهر بوشهر می توانید از عمارت های تاریخی زیادی دیدن كنید. عمارت كلاه فرنگی در محله «سبزآباد» كه محل موزه دریانوردی است و عمارت قاجاری «طاهری» در خیابان ساحلی كه موزه مردم شناسی بوشهر در آن مستقر است، آماده بازدید گردشگران است. كلیسای ارامنه یا گریگوری یكی از ساختمان هایی است كه حتما باید به تماشای آن رفت. این كلیسا در نزدیكی تقاطع خیابان انقلاب- آیت الله بلادی بهبهانی در محله «شنبدی» قرار دارد و متعلق به دوره حضور انگلیسی ها در بوشهر یعنی حدود 150 سال پیش است.

كلیسای ارامنه بوشهر
درخت بزرگ وسط حیاط این كلیسا و گورستان ارامنه پشت آن، بسیار قدیمی و دیدنی است. عمارت تاریخی دیگر بوشهر، عمارت «حاج رییس» است كه مجموعه ای از پنج ساختمان تودرتو است و در اواسط دوره قاجاریه توسط تاجری سرشناس به نام «حاج عبدالرسول طالبی» معروف به «حاج رییس» ساخته شده است. این بنا هم در محله شنبدی قرار دارد و تقریبا شش متر تا دریا فاصله دارد. «عمارت گلشن» هم تقریبا 170 سال قبل توسط تاجر بزرگی به نام «گلشن» در فاصله ای نزدیك به دریا ساخته شده. این بنا در خیابان خلیج فارس واقع شده است و هم اكنون یگان حفاظت و مرمت سازمان میراث فرهنگی در آن استقرار دارد.
ساحل بوشهر: شهر بوشهر حدود 18 كیلومتر ساحل صخره ای و ماسه ای دارد كه البته تمام این ساحل قابل استفاده برای مسافران نیست. اگر خیابان خلیج فارس را در حاشیه دریا ادامه بدهید، به پارك ساحلی می رسید كه آلاچیق، قهوه خانه و كافه های زیادی دارد و می توانید كمی آن جا استراحت كنید.

شهر بوشهر حدود 18 كیلومتر ساحل صخره ای و ماسه ای دارد
غذاهای محلی: بعد از گشت و گذار در بوشهر و بازارش می توانید به انتهای غربی خیابان لیان (سمت ساحل) بروید و از غذاهای دریایی «رستوران سنتی قوام» (كه یك آب انبار 150 ساله بوده) لذت ببرید. رستوران های «خاتم» (در كمربندی خلیج فارس)، «اسطوره» (در میدان مطهری) و «میداف» (در مسیر ساحلی جفره) هم فضایی سنتی دارند. همچنین فلافل فروشی های این شهر را فراموش نكنید! «شهرك بهمنی»، «خیابان ساحلی»، «پارك شغاب» و «پارك آب شیرین كن» پر از فلافل فروشی اند.
مسیر بوشهر- برازجان- تنگارم؛ از ساحل تا كوهستان
نخلستان های آب پخش: از تنها دروازه خروجی بوشهر كه بیرون بیایید وارد جاده برازجان خواهید شد. نام دیگر «بزارجان»، «دشتستان» است و در همین جاده می توانید نخلستان های معروفش را ببینید. تقریبا 10 كیلومتر مانده به برازجان، از بزرگراه خارج شده، خروجی سمت چپ را انتخاب كنید كه به طرف شهر كوچك «آب پخش» می رود. نخلستان های آب پخش اكثرا در شرق و جنوب این شهر قرار دارند و از آب رودخانه «شاهپور» (یا همان دالَكی) تغذیه می شوند كه البته این آب از طریق كانال های متعدد و پرتعداد، بین نخلستان ها پخش می شود و علت نامگذاری شهر هم همین بوده است.

نخلستان های آبپخش
خرماهای آب پخش شامل انواع «كبكاب»، «شیخالی»، «بریمی»، «محبوبی»، «برهی»، «قندی» و... بوده كه نوع «كبكاب» آن بسیار گوشتی و آبدار است. می توانید از آب پخش به برازجان برگردید یا مسیرتان را به طرف شهر سعدآباد ادامه دهید تا بتوانید پنج كیلومتر بعد از سعدآباد، روستای «زیرراه» و آبشار معروفش را بدون هیچ پیاده روی ای ببینید. شهر بعدی، «وحدتیه» است و بعد از وحدتیه به جاده اصلی خواهید رسید كه آن جا باید به چپ بپیچید.
گور دختر و كوشك اردشیر: حدود هشت كیلومتر برانید تا خروجی «تنگ ارم» را در سمت راست تان ببینید. در این جاده كوهستانی حدود 30 كیلومتر كه جلو رفتید، بعد از روستای «رود فاریاب» تابلوهای «آبشار رودفاریاب» را در حاشیه جاده می بینید. برای دیدن این آبشار باید از پله های احداث شده استفاده كنید. در ادامه راه، به شهر سردسیر «تنگارم» خواهید رسید. معروف بودن «تنگارم» به خاطر دو بنای تاریخی اش است، «گور دختر» كه بنایی سنگی از دوران هخامنشی است و «كوشك اردشیر» كه كاخ و عمارتی ساخته شده از سنگ و ساروج است و قدمت ساسانی دارد.

گور دختر
برای دیدن این آثار تاریخی باید یك كیلومتر بعد از شهر تنگارم، در جاده فرعی كه سمت چپ تان می بینید حدود 30 كیلومتر برانید و گردنه را رد كنید و وقتی به دشت رسیدید، سه راهی را به سمت چپ بپیچید و 10 كیلومتر دیگر هم جلو بروید تا «گوردختر» و «كوشك اردشیر» را در سمت چپ خود و به فاصله نسبتا نزدیك از جاده ببینید.

كوشك اردشیر
مسیر بوشهر تا بندر سیراف؛ راه آبی ابریشم
دلوار: «رئیسعلی دلواری» نماد مبارزه با استعمار در بوشهر است كه خانه اش در شهر دلوار تبدیل به موزه شده است. برای رسیدن به دلوار كه در 45 كیلومتری شرق بوشهر قرار دارد، باید از بوشهر خارج شوید و قبل از رسیدن به «چغادك» به جاده سمت راست تان بروید. دلوار علاوه بر خانه رئیسعلی دلواری، ساحل زیبایی هم برای قدم زنی دارد.
خورموج: از دلوار به «جائینك» بروید و جاده فرعی «انبارك» را انتخاب كنید. تا بتوانید قبل از رسیدن به شهر «اَهرَم» وارد جاده «خورموج» شوید. در شهر خورموج، «قلعه محمدخان دشتی» را ببینید و سپس از شهر خارج شوید و «بُحِیری» را هم رد كنید و وارد جاده زائر عباسی در سمت راست تان شوید و تا انتهایش بروید، سپس به سمت راست و یك كیلومتر جلوتر به چپ بپیچید تا بتوانید نیایشگاه باستانی و صخره ای «مُند» را در انتهای مسیر ببینید كه نمایی شگفت انگیز دارد و حتی می توانید وارد حفره های دست كند آن هم بشوید.
گنبدهای نمكی جاشَك: جاده خورموج- كنگان را ادامه دهید تا ابتدا به شهر كوچك «كاكی» برسید. تقریبا 16 كیلومتر بعد از كاكی، یك جاده فرعی خاكی در سمت چپ تان است كه برای ورود به آن باید از دوربرگردان بعدی، وارد باند مقابل شوید. در انتهای این جاده خاكی و شش كیلومتری (موسوم به جاده معدن نمك جاشك) می توانید خودروتان را پارك كنید و با كفش مناسب، شروع به دامنه نوردی در میان گنبدهای نمكی كنید. این احجام سنگی نمكی، از همان جا شروع شده است و هرچه جلوتر بروید بزرگ تر و خوش رنگ تر می شوند، شورابه های كوچكی را هم می توانید در مسیرتان ببینید.

بندر سیراف یا طاهری: بعد از جاشَك، به «آبدان» و «كنگان» و سپس «سیراف» خواهید رسید. در بندر سیراف ابتدا به دیدن منطقه باستانی «سیراف» بروید كه پر از گودال های چهارگوش است كه عده ای آن ها را گورهای كهن می دانند و عده ای هم بر این باورند كه این گودال ها برای مهار سیلاب حفر شده اند. بعد از دیدن این محوطه، به دیدن «عمارت نصوری» در انتهای شهر بروید كه قدمت قاجاری دارد. در اینجا تماشای ساحل زیبای «بندر سیراف» را هم از دست ندهید.
بندری كه در زمان تجارت جاده ابریشم، نقش به سزایی در تجارت بین المللی داشته است و دریانوردان آن از یك طرف تا سواحل جنوبی عربستان و سواحل شرقی آفریقا و از طرف دیگر تا سواحل هندوستان و چین در اقیانوس آرام به تجارت می پرداخته اند.
كوه پردیس: از سیراف كه به سمت شمال حركت كنید و وارد جاده 20 كیلومتر و كوهستانی سیراف- جم شوید، كمی مانده به شهر جم، نمای زیبایی از «كوه پردیس» (یا پَدری) را خواهید دید كه البته روایاتی غیرواقعی هم درباره اش وجود دارد، مثل خواص درمانی، جاذبه قوی اش و كشاندن خودروها در سربالایی و... اما تماشای منظره زیبایش خالی از لطف نیست.

كوه پردیس
چه بخریم؟
سفری با طعم خرید
در استان بوشهر می توانید در دو بندر «گناوه» و «دیلم» از بازارهای ساحلی خرید كنید. از بوشهر به برازجان بروید و در كمربندی برازجان، جاده گناوه را انتخاب كنید وقتی به گناوه برسید ابتدا وارد بلوار جمهوری خواهیدشد. این بلوار را كه مستقیم ادامه دهید، از تقاطع پاسداران به بعد، دیگر بلوار نیست و نامش هم خیابان بسیج می شود. از همین جا پاساژها را خواهیددید و اگر در خیابان بسیج، اولین چهارراه را به چپ بپیچید، به میدان امام یا همان بازار اصلی می رسید. از ضلع جنوبی میدان كه به طرف پایین حركت كنید، به بلوار ملوان می رسید و رو به روی تان (سمت اسكله)، بازار ماهی فروش ها را می بینید.

بندر گناوه
در كنار بازار ماهی فروش ها می توانید به اسكله بروید و به ویژه هنگام طلوع یا غروب خورشید، عكس های زیبایی از محل پهلوگیری كشتی ها بگیرید. بلوار ساحلی خلیج فارس هم محل مناسبی است برای قدم زدن در ساحل زیبای خلیج فارس. اگر همچنان میل به بازارگردی دارید، می توانید سری هم به بازارهای ساحلی بندر دیلم در 65 كیلومتری گناوه (در مسیر خوزستان) بزنید. اگر هم می خواهید ماجراجویی كنید، می توانید از اسكله «گناوه»، سوار شناورهای مسافربر شوید و به جزیره خارك بروید، شبی را در جزیره سر كنید و صبح فردا به گناوه برگردید.