باغ نگارستان در زمان آقامحمدخان قاجار، در خارج از محدوده شهر تهران ایجاد گردید و در سال ۱۲۲۲ ق فتحعلی شاه قاجار، كاخ و عمارتی در آن بنا كرد، نگارستان به روزگار آبادانی یكی از بزرگترین، نامورترین و زیباترین كاخ ها و باغ های تهران به شمار می آمد. باغ نگارستان دارای خیابان بندی منظم و درختكاری و گلكاری در خور توجهی بود. چند عمارت بزرگ و كوچك در داخل باغ به طور مجزا ساخته شده بود كه شامل حوضخانه، كلاه فرنگی، حمام سرسره، اندرون و … بود.
باغ نگارستان به عنوان موزه مكتب كمال الملك شناخته شده و در اختیار دانشگاه تهران است. این مجموعه به عنوان دانشسرای عالی سابق نیز شناخته می شود. قصر یا باغ نگارستان بین سال‌های ۱۲۲۲- ۱۲۲۸ هـ .ق. به فرمان فتحعلی‌شاه قاجار، با هدف ایجاد یك مركز ییلاقی ـ حكومتی در خارج از دارالخلافه تهران ساخته شد. به دلیل وجود نقاشی‌ها و نگاره‌های متعددی از فتحعلی‌شاه و درباریان او در ساختمان‌های مختلف، این باغ به نگارستان شهرت یافت.
این قصر ـ باغ در روزگار اولیه خود دارای وسعت زیادی بوده است. در این قصر ـ باغ عمارت‌ها و تالارهای باشكوهی چون عمارت دلگشا، تالار سلام،تالار قلمدان و چندین حوضخانه بر پا گردیده بود. باغ نگارستان رویدادهای تاریخی ـ سیاسی فراوانی را به خود دیده است كه از جمله می‌توان به قتل دولتمرد ایرانی میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی به دست محمدشاه و عوامل او اشاره كرد.
باغ نگارستان با شماره ۲۰۸۲ در زمرة آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. اكنون از مجموعه بناهای كاخ نگارستان دوره قاجاریه تنها حوضخانه آن درمحوطه وزارت فرهنگ و ارشاد پابرجاست. حوضخانه باغ نگارستان در عهد فتح علی شاه و محمدشاه قاجار به شكل هشت گوش، یا شاه نشین‌های سبك زندیه، ساخته شده و مزین به گچ بری‌های عالی است. حوضخانه باغ نگارستان در حال حاضر موزه هنرهای ملی ایران یا گنجینه هنرهای ملی ایران است. این مجموعه بی نظیر كه شامل آثار هنری هنرمندان ایرانی می باشد در محوطه وزارت ارشاد واقع در ضلع شمال میدان بهارستان قرار دارد.
پیشنهاد ویژه
باغ نگارستان مجموعه دیدنی است كه پشت ساختمان برنامه و بودجه در خارج از محوطه وزارت ارشاد قرار داشته و برای بازدید آن باید به درب شمالی كه در خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمدار رفیع واقع است مراجعه كنید.
می توانید بعد از خروج از وزارت ارشاد به سمت شمال در حدود ۲۰۰ متر پیاده روی كنید و در انتهای خیابان دانشسرا به سمت چپ بپیچید. بعد از حدود ۵۰ متر دیگر به درب ورودی عمارت باغ نگارستان خواهید رسید. به خاطر داشته باشید كه عمارت باغ نگارستان روزهای دوشنبه تعطیل است. ساعت بازدید از ۹-۱۷ می باشد. گردشگران می توانند همزمان از كاخ بهارستان كه در ضلع شرقی میدان بهارستان واقع است نیز دیدن نمایند. همچنین ساختمان هرمی مجلس شورای اسلامی نیز در مقابل خیابان كمال الملك واقع است.
روبروی درب وزارت ارشاد ساختمان صنف سفره خانه های سنتی قرار دارد كه بنای زیبایی داشته همچنین در كنار این ساختمان سفره خانه ای سنتی نیز وجود دارد. در پایین خیابان كمال الملك تا میدان بهارستان فروشگاه های سازهای سنتی وجود دارد. به دلیل وجود مترو در كنار وزارت ارشاد سریع ترین و ارزانترین وسیله نقلیه برای بازدید حوضخانه باغ نگارستان مترو می باشد.
در شمال میدان بهارستان در كنار خروجی متروی بهارستان، خیابانی به نام كمال الملك وجود دارد. در ابتدای خیابان در سمت راست ورودی وزارت ارشاد واقع است. بعد از هماهنگی سریع و ساده با حراست وزارت ارشاد میتوانید وارد محوطه این وزارتخانه شوید. اگر بعد از ورود به محوطه راه خود را مستقیم ادامه دهید در شمال این وزارتخانه درب حوضخانه باغ نگارستان را خواهید دید.
موزه هنرهای ملی ایران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته از ساعت ۸ تا ۱۵.۳۰ پذیرای گردشگران است.
به دلیل تعطیل وزارت ارشاد در تعطیلات رسمی این موزه نیز تعطیل است.
