روستای ولیان واقع در شهرستان ساوجبلاغ در ۱۵كیلومتری شمال شهرك كوهسار قرار دارد. روستای ولیان از شمال به كوه میانبند و روستای اسكوی دره، از جنوب غربی به روستاهای دوزعنبر و آجین دوجین، از شرق به روستای گلین رود و از طرف غرب به روستای توره ده محدود می شود. روستای ولیان از سطح دریا ۱۸۳۰ متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن در فصول بهار و تابستان مطبوع و دلپذیر و در زمستان ها سرد است.
رودخانه ولیان از میان روستا می گذرد. مردم روستای ولیان به زبان فارسی سخن می گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. براساس نتایج سرشماری در سال ۱۳۷۵ جمعیت روستای ولیان ۱۰۴۹ نفر بوده است كه این تعداد در سال ۱۳۸۶ به بیش از ۱۵۰۰ نفر افزایش یافته است.درآمد اكثر مردم این روستا از فعالیت های زراعی، باغداری و دامداری تامین می شود. گندم، جو، توت هراتی، سیب، گیلاس، گردو، آلبالو، زردآلو و خرمالو از مهم ترین محصولات زراعی و باغی روستای ولیان است.
مراتع پیرامون ولیان شرایط مناسبی برای فعالیت های دامداری پدید آورده است و انواع محصولات دامی در آن به عمل می آید. ییلاقی بودن روستا موجب رونق گردشگری در ولیان شده است. روستای ولیان در دامنه كوه استقرار یافته و بافت مسكونی متراكمی دارد. جمعیت این روستا در فصول مختلف سال متفاوت است. در زمستان ۳۵۰ خانوار (حدود ۱۵۰۰ نفر) و در فصل تابستان بیش از ۸۰۰ خانوار (در حدود ۳ هزار نفر) سكونت می یابند. روستای ولیان از چهار محله به نام های پایین محله (جیرمحله)، وسط محله (میان محله)، شرق روستا (چال محله) و بالای روستا (جر محله) تشكیل شده است.
خانه های قدیمی و سنتی روستای ولیان، دیوارهای ضخیم، سقف های مسطح و در و پنجره های چوبی دارند و عمده مصالح به كار رفته در ساخت آن ها شامل لاشه سنگ، خشت، گل، گچ و خاك و چوب است.طی چند دهه اخیر برخی خانه های قدیمی روستا ترمیم شده و بناهای جدید ویلایی و آپارتمانی در آن احداث شده است.مصالح به كار رفته در بناهای جدید شامل آجر، سنگ های تزیینی، تیرآهن، سیمان و گچ وسایر مصالح جدید است. جاذبه های گردشگری روستای ولیان در دامنه های جنوبی كوهستان البرزاستقرار یافته و آب و هوای مطبوع با چشم اندازهای بسیار زیبا دارد. باغات انبوه گردو، و گیلاس و ویلاهای ییلاقی، مناظر زیبایی را پدید آورده اند. چشم انداز ارتفاعات و باغ های انبوه مشرف به روستا به ویژه در بهار و تابستان بسیار تماشایی و دیدنی است.
رودخانه ولیان از كوه های اطراف روستا و از بند ولیان كه در محل به آن سوئك می گویند، سرچشمه می گیرد و از میان روستا می گذرد. حواشی این رودخانه تفرجگاه های خصوصی و عمومی مردم روستا و گردشگران است.در مسیر رودخانه ولیان باغات انبوه گردو، گیلاس و آلبالو احداث شده اند و آن را به جذاب ترین تفرجگاه های پیرامون شهرهای تهران و كرج تبدیل كرده اند.در روستای ولیان چشمه سارهای فراوانی وجود دارد كه آب مورد نیاز مردم را تامین می كنند چشمه وال بین،چشمه زر و درویش چشمه از جمله معروف ترین آنها هستند.پیرامون این چشمه ها با گیاهان خودرو پوشیده شده واز مكان های تفرجگاهی روستا به شمار می آیند. بند ولیان كه چشمه ساران زلال دارد و رودخانه ای در آن جاری است به یكی از مكان های اتراقگاهی كوهنوردان تبدیل شده است.
این منطقه چشم اندازهای جالب توجهی دارد و بسیار زیبا و خوش آب و هوا است. درخت چنار ۱۰۰۰ ساله حیاط مسجد جامع ولیان _ از دیگر جاذبه های این روستاست. درخت توت بسیار قدیمی نزدیك یكی از مساجد روستا(مسجد حضرت ابوالفضل) نیز بسیار جالب توجه است. پوشاك مردان روستای ولیان شامل كت، شلوار، پیراهن، جلیقه، كفش و كلاه است. زنان نیز از شال،مانتو، روسری و چادر استفاده می كنند.مردم روستای ولیان همانند سایر مردم ایران در اعیاد ملی و مذهبی نوروز، فطر، قربان، غدیر به جشن و سرور و در ایام سوگواری ائمه (ع) به خصوص در ایام محرم و روزهای تاسوعا و عاشورا با برگزاری مراسم نوحه خوانی، سینه زنی و اجرای مراسم تعزیه به عزاداری می پردازند.دراین محل از جشن های محلی روستا می توان به عروسی های سنتی اشاره كرد كه شامل مراحل مختلفی مانند خواستگاری، نامزدی، عقد، حنابندان، عروسی و پاتختی می باشد.
كوهنوردی از ورزش های بومی این روستاست. مهم ترین سوغات روستا توت هراتی، گردو و انواع خشكبار است.غذاهای محلی این روستا شامل انواع غذاهای گوشتی، اشكنه، كالاجوش _ دمك__ سیر ماست پلو _ آش رشته _ جو آش _ بلقور آش _ گندم آش و ترش آش است. یكی از غذاهای معروف آن به نام كشك و دوپلو است كه تركیبی از برنج، رشته، كشك، كلم، سیر، چغندر و سیب زمینی می باشد. رشته پلو نیز كه با لوبیا چیتی، رشته پلویی، پیاز داغ، روغن فراوان و شیره توت می پزند از دیگر غذاهای لذیذ و خوشمزه محلی روستاست. روستای ولیان از طریق اتوبان تهران – قزوین و از كنار پل كردان و شهر كوهسار با جاده آسفالت قابل دسترسی است. در مسیر این روستا شهر كوهسار، روستاهای كردان، خوروین، آجین دوجین و چند روستای دیگر قرار دارد.
