هر سال ماهی قرمز جزءلاینفك سفره‌های هفت‌سین ایرانی‌ها هنگام تحویل سال به شمار می‌رود. تنگ‌های شیشه‌ای كه ماهی‌های قرمز در آن به رقص درمی‌آیند، اصولا در بالای سفره هفت‌سین جا خوش می‌كنند. چند سالی هم می‌شود كه لاك‌پشت و مارهای آبی كوچك نیز میهمان این تنگ‌های گرد و قلمبه شده‌اند و حالا آنها نیز میهمان جدید سفره‌های هفت‌سین هستند.
به گزارش ایسنا، روزنامه «شهروند» در ادامه نوشت: كاری نداریم كه چه كسانی علاقه به نگهداری مار و لاك‌پشت سر سفره هفت‌سین هنگام تحویل سال دارند، اما امسال هم با وجود هشدارهایی كه سازمان محیط‌زیست درخصوص مهاجم‌بودن این جانوران داده‌اند باز هم در نبود نظارت سازمان‌های متولی فروش این گونه‌های جانوری در خیابان‌ها و مراكز فروش ماهی قرمز به‌وفور دیده می‌شود.
سازمان محیط‌زیست اعلام كرده كه خریدوفروش ماهی قرمز خطرناك و فروش انواع لاك‌پشت و مار ممنوع است. برخی از كارشناسان بر این باورند كه ماهی قرمز هیچ خطری برای طبیعت و محیط‌زیست ندارد و گونه مهاجم به شمار نمی‌آید، این در حالی است كه محمد اصغرزاده، مدیركل دامپزشكی خراسان‌جنوبی اعلام كرد كه بیماری‌های مشتركی بین ماهی قرمز و انسان كه خطرناك و متداول باشد، وجود ندارد و مردم نباید در این مورد نگران باشند. اما این ماهی‌ها حمل‌كننده میكروب‌هایی هستند كه باعث اسهال، استفراغ و تهوع در افراد حساس و دارای آلرژی می‌شود.
او معتقد است كه در این دوره كه فروش ماهی قرمز متداول است، در صورتی كه دست‌تان با ماهی یا آبی كه درون آن ماهی بوده است، برخورد كرد، حتما باید بلافاصله دست‌ها را با آب و صابون شسته و آنها را ضدعفونی كنید. در ضمن افرادی كه دارای علایم مشكوك به بیماری‌های تنفسی هستند، نباید در چرخه تولید و حمل ماهی قرمز فعالیت داشته باشند.
این مقام مسئول به این نكته اشاره كرده است كه رعایت بهداشت فردی و محیطی، شست‌وشو و ضدعفونی وسایل و تجهیزات نگهداری، استفاده از ظروف یكبار مصرف برای حمل و جابه‌جایی ماهی به منزل و عدم‌تماس حفاظت‌نشده با آب و ماهی از عوامل مهم و تاثیرگذار در جلوگیری از انتقال بیماری است.
اصغرزاده با اشاره به اینكه افرادی كه سابقه بیماری پوستی یا آلرژی دارند، از تماس مستقیم دست به ماهی و ظرف نگهداری آن خودداری كرده یا حداقل از دستكش استفاده كنند، تاكید می‌كند كه از مردم می‌خواهیم در صورت مشاهده هرگونه تخلف از سوی فروشندگان ماهی زینتی با مراكز دامپزشكی تماس بگیرند.
او توصیه كرده است كه جلوگیری از دست زدن كودكان به ماهی‌ها و عدم‌تماس دست به چشم، صورت و دهان بعد از كار با آكواریوم یا ظرف نگهداری ماهی از بروز بیماری‌های احتمالی قابل انتقال به انسان جلوگیری می‌كند.
ماهی قرمز هیچ ضرری برای سلامت ندارد
صحبت‌های مدیركل دامپزشكی استان خراسان‌جنوبی در حالی مطرح شده است كه امیر آقابابایی، مدیر داخلی انجمن آبزیان ایران بر این باور است بیماری كه ممكن هست ایجاد شود حساسیت و یا اگزما پوستی است كه ناشی از تماس دست با سطح ماهی و آنهم برای برخی افراد احنمال دارد بروز كند. كه البته نگران كننده نیست
او توضیح می‌دهد كه این ماهی‌ها به هیچ عنوان مهاجم نیستند و آنها حتی از غذای سایر ماهی‌ها نیز استفاده نمی‌كنند. این نوع ماهی‌ها از آب، ریزمغزی‌ها و درنهایت از مدفوع خودشان تغذیه می‌كنند.
او با تاكید بر اینكه این ماهی‌ها نه خوراك انسان می‌شود و نه زیاد زنده می‌ماند، تاكید می‌كند كه برخی از افراد این ماهی‌ها را در استخرها یا رودخانه‌ها رها می‌كنند. این ماهی‌ها زود از بین می‌روند و آن درصد كمی هم كه زنده می‌مانند وزن‌شان درنهایت ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرم بیشتر نمی‌شود و حتی اگر به تخم‌ریزی هم برسند، تخم‌هایشان زیاد عمری نمی‌كنند. این نوع ماهی برای تخم‌ریزی و رشد و نمو نیاز به شرایط كنترل‌شده دارند و جزو ماهی‌های گرمابی به شمار می‌روند و باید در محیطی با درجه دمای بین ۱۵ تا ۱۶ درجه سانتی‌گراد بمانند تا امكان رشد برایشان فراهم شود كه این اتفاق در شرایط عادی و درون استخر و رودخانه وجود ندارد.
زیستگاه‌های آلوده لاك‌پشت و مار
اما این نظر همه كارشناسان این حوزه نیست. محمدعلی یكتانیك، كارشناس و فعال محیط‌زیست و درمانگر حیات‌وحش به «شهروند» توضیح می‌دهد كه این جانوران به‌خودی‌خود خطرناك نیستند، اما مشكل اینجاست كه لاك‌پشت و مارها را از نهرهای آب شیرین می‌گیرند. این نهرها مسیر عبور فاضلاب كشاورزی هستند و در واقع این جانوران در ۲۷ نقطه ممنوعه در گیلان، مازندران و استان گلستان یافت می‌شوند كه نقاط میكروبی به شمار می‌روند. در این نقاط باید پرچم قرمز نصب كرد تا هیچ‌كس به این نقاط نزدیك نشود.
او تاكید می‌كند كمترین بیماری كه این جانوران باعث آن می‌شوند سالمونلاست؛ سبب ایجاد بیماری اسهال خونی می‌شود كه بیماری بسیار خطرناكی به شمار می‌رود. در واقع علت خطرناك‌بودن این جانوران این است كه زیستگاه آنها در فاضلاب است.
چرا مردم علاقه به نگهداری جانوران خطرناك دارند
چرا مردم دوست دارند حیوانات وحشی را نگهداری كنند. چرا بازار خرید لاك‌پشت، مار و سمندر در این روزها داغ است و كمی كه به نیمه‌های بهار می‌رسیم، بازار خرید توله روباه، توله خرس، توله كروكودیل و توله ببر در كشور داغ می‌شود.
یكتانیك در پاسخ به این سوال می‌گوید: «این ایراد به پیامی برمی‌گردد كه مردم از جامعه دریافت می‌كنند. احساس تفاوت و این پیام كه اگر تو حیوان وحشی نگهداری كنی بهتر بلدی تفریح كنی، سبب شده مردم به خرید گونه‌های مختلف جانوری اقبال نشان دهند. وقتی مردم پیچ تلویزیون را باز می‌كنند و اولین تصویری كه در سفره پر زرق و برق عید نوروز كه تلویزیون برای آنها تدارك دیده تنگ ماهی را می‌بینند، قطعا برای خرید ماهی اقدام می‌كنند و نمی‌توان به آنها گفت كه این ماهی‌ها می‌تواند برای بچه‌های آنها خطرناك باشد.
وقتی مراكز گردشگری پول‌های گزافی را به قاچاقچی‌ها می‌دهند تا حیوانات را خریداری كنند و این گونه‌ها در مراكز گردشگری به نمایش گذاشته می‌شوند، این باور عمومی شكل می‌گیرد كه نگهداری از این گونه‌ها نوعی تفاوت است.
او توضیح می‌دهد كه متاسفانه دست قاچاقچیان در این حوزه باز است و شما می‌توانید در بازار آزادگان هر گونه جانوری نایاب و كمیاب ایرانی و خارجی را پیدا كنید. در واقع این قاچاقچیان هم یا اصلا دستگیر نمی‌شوند یا در صورت دستگیری خیلی زود تبرئه می‌شوند و این مشكلی‌ای است كه سبب شده دست قاچاقچیان در این حوزه باز باشد.
یكتانیك به جایگاه‌های نگهداری پرندگان در پارك‌ها نیز اشاره می‌كند و می‌گوید: «همه پرندگانی كه در باغ پرندگان در نقاط مختلف شهر می‌بینید به صورت قاچاق وارد كشور شده‌اند و این رویش قارچ‌گونه چنین مكان‌هایی سبب می‌شود مردم هم گمان كنند نگهداری از گونه‌های مختلف جانوری می‌تواند لذت‌بخش باشد.»
او توضیح می‌دهد كه این ماهی‌های قرمز از سنت چینی‌ها گرفته شده و هیچ ربطی به فرهنگ كشور ما ندارد. در واقع گونه غیربومی به شمار می‌رود. حتی اگر این ماهی‌ها هیچ ضرر و زیانی را متوجه ما نكنند، ما هر سال با این سنت اشتباه تعداد زیادی ماهی را به كشتن می‌دهیم.
این فعال محیط‌زیست به این موضوع اشاره می‌كند كه دو بازار خلیج‌فارس و ماهی‌های زینتی در خیابان نواب تهران مركز عرضه انواع ماهی، مار و لاك‌پشت به شمار می‌رود و در میان آنها گونه‌های نادر و قاچاق هم به وفور یافت می‌شود.