ریپورتاژ آگهی
زخم یادگارنویسی بر تن میراث ۵۰۰ ساله مرزنشینان خراسان شمالی

زخم یادگارنویسی بر تن میراث ۵۰۰ ساله مرزنشینان خراسان شمالی

بقعه تاریخی «سید بزرگ» با قدمت ۵۰۰ ساله در شهرستان مرزی رازوجرگلان خراسان شمالی این روزها با یادگارنویسی چنان مورد بی مهری برخی میهمانان قرار گرفته است و به همین علت گردشگران و بازدیدكنندگان را فراری می دهد.صبح زود را برای حركت انتخاب كردیم تا برای صرف ناهار به روستا رسیده باشیم، هر چقدر از مركز استان دورتر می‌شدیم آلودگی هوا كمتر و آسمان در آستانه بهار آبی‌تر می شد.
  • 1401/01/14
  • استان : خراسان شمالي
  • شهر : راز
  • دسته : مناطق توریستی ایران
آدرس : خراسان شمالی- شهرستان راز
تلفن : 66059000-021

بقعه تاریخی «سید بزرگ» با قدمت ۵۰۰ ساله در شهرستان مرزی رازوجرگلان خراسان شمالی این روزها با یادگارنویسی چنان مورد بی مهری برخی میهمانان قرار گرفته است و به همین علت گردشگران و بازدیدكنندگان را فراری می دهد.صبح زود را برای حركت انتخاب كردیم تا برای صرف ناهار به روستا رسیده باشیم، هر چقدر از مركز استان دورتر می‌شدیم آلودگی هوا كمتر و آسمان در آستانه بهار آبی‌تر می شد.با ورود به حوزه استحفاضی شهرستان مرزی رازوجرگلان تعداد ماشین‌ها در مسیر كمتر و كمتر می‌شدند تا جایی كه اواخر مسیر در جاده، به ندرت ماشین دیگری را غیر از خودمان می دیدیم.

زخم یادگارنویسی بر تن میراث ۵۰۰ ساله مرزنشینان خراسان شمالی-aGbPEIao6e

سكوت مسیر ابتدا بسیار دلپذیر و خوشایند بود و ما فقط به مناظر زیبای دور و برمان چشم دوخته بودیم و لذت می‌بردیم، اما با ورود به جاده های باریك و با دست اندازهای خطرناك و پیچ های فراوان زیبایی‌های این منطقه بكر كام را كمی تلخ می كرد.بالاخره با گذر از جاده های باریك و با دست اندازهای خطرناك به روستای مرزی پرسه سو از توابع بخش غلامان در نقطه صفر مرزی رسیدیم، منطقه ای كه خط مرزی ایران و تركمنستان را در آنجا با فنس هایی از هم جدا شده بودند و خانه های مسكونی كشور همسایه به خوبی نمایان بود.

در این منطقه، تلفن های همراه ما درست آنتن نمی‌داد و از اینترنت هم خبری نبود به گونه ای كه احساس می‌كردیم از همه جا بی خبر مانده ایم و نیاز مبرمی به تكنولوژی و برقراری ارتباط داریم.

در ادامه با مشاهده تابلوهایی كه حركت در این مسیر با وسایل نقلیه را و عكسبرداری را ممنوع كرده بود، مابقی مسیر را با پای پیاده راه افتادیم و پس از حدودا نیم ساعت به دامنه كم شیب دره سومبار رسیدیم كه در آن اثری تاریخی در دل دامنه سرسبز لب مرز خودنمایی می كرد، اثر تاریخی كه قدمت آن به دوران سلسله تیموریان برمی گردد.

زخم یادگارنویسی بر تن میراث ۵۰۰ ساله مرزنشینان خراسان شمالی-fh3b0Fttir

اثر تاریخی «سید بزرگ» ساختمان و پلان بقعه چهار ضلعی گنبد دار است و بنا بر سطح یك سكو مستطیل شكل كه متاسفانه تا قبل از ثبت این اثر تاریخی در فهرست آثار ملی بخش عمده‌ای از آن با ملات سیمان سفید پوشانده شده است در حالی پیش از آن به گفته مسوولان بنایی با نمای سنگ و ملاط گل بوده است.

فارغ از دخل و تصرفی كه اهالی محل با ملات سیمان سفید از ارزش این اثر تاریخی كاسته اند، یادگارنویسی های انبوه مهمانان آثار تاریخی جای بسی تاسف داشت تاجایی كه در جای جای بقعه سید بزرگ شاهد اسامی افرادی هستیم كه با یادگاری نویسی های خود در پی بر باد دادن یادگار نیاكان خود هستند.

«رنجبر، بهمن قبادی»، «یادگاری از وحید الهی، همیشه خلاق باش» و «به مدپوشان بگویید آخرین مد كفن است» از جمله یادگار نوشته هایی است كه متاسفانه روی این اثر تاریخی دیده می شود.

زخم یادگارنویسی بر تن میراث ۵۰۰ ساله مرزنشینان خراسان شمالی-QX7erRSSMr

این بقعه دو ورودی داشت یكی در جهت غرب با هفت پلّه و یكی در جهت جنوب با سه پلّه برای دسترسی به سطح صحن ایجاد شده است كه جدای از یادگار نویسی ها انبوه نخاله ها، زباله ها و قوطی پلاستیكی نوشابه در اطراف این اثر تاریخی، چیزی جز دریغ و افسوس برجای نمی گذاشت كه نشان از نگهداری این اثر تاریخی در بدترین شرایط دارد.

بی تردید این یادگاری نویسی ها كه از سوی برخی فقیران فرهنگی بر پیكره بی دفاع تاریخ و هویت این شهرستان مرزی نقش بسته است جدای از اینكه هزینه های فراوانی برای پاك كردن آن روی دست سازمان میراث فرهنگی می گذراد، با برجای گذاشتن چشم اندازی زشت، اَندك گردشگران و بازدیدكنندگان را فراری خواهد داد.

آگاهسازی مردم نسبت به ارزش اثر تاریخی

یكی از كارشناسان میراث فرهنگی با بیان اینكه برخورد قهری نمی تواند برای یادگارنویسی، كارساز باشد، می گوید: باید اطلاع رسانی و آموزش بیش از پیش انجام شود به گونه ای كه مردم نسبت به ارزش آثار تاریخی به خوبی آشنا شوند و به این خودآگاهی برسند كه این اثر هویت تاریخی آنهاست.

زخم یادگارنویسی بر تن میراث ۵۰۰ ساله مرزنشینان خراسان شمالی-owVmpASCXL

حسین محبوبی می افزاید: در این بستر خانواده ها و مراكز آموزشی بویژه مدارس نقش شایانی برای حفظ آثار ملی داشته باشند.

وی ادامه می دهد: همچنین باید بزرگسالان هم باید از آموزش برخوردار شوند چرا كه بعد آموزشی ما در ارتباط با آثار فرهنگی و باستانی بسیار پایین است و این وظیفه مسوولان امر در حوزه میراث فرهنگی است كه باید بخش اطلاع رسانی را جدی بگیرند.

محبوبی با بیان اینكه متاسفانه شمار یادگار نویسی بر روی میراث فرهنگی و آثار تاریخی به وفور در كشور وجود دارد، می گوید: مردم باید بدانند با یادگار نویسی، خسارت آنها تنها به مخدوش كردن اثر تاریخی خلاصه نمی شود بلكه سایر فرصت های گردشگری نیز برای آن منطقه با خلق منظره ای زشت از دست می رود.

تكیه بر نیروهای محلی برای حفاظت

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری رازوجرگلان با بیان اینكه حفاظت از آثار تاریخی نیازمند جلب مشاركت های مردمی است، می گوید: حفظ آثار تاریخی و فرهنگی به تنهایی از عهده یك نهاد بر نمی آید و برای حراست از میراث های ارزشمند نیازمند مشاركت همه مردم هستیم.

عقیل مجردی با بیان اینكه یادگاری نویسی اساسا یك آسیب فرهنگی است، می گوید: متاسفانه برخی گردشگران با یادگاری نویسی در جای جای این اثر تاریخی، صدماتی برآن وارد كرده اند. و برای مقابله با آن باید در حوزه فرهنگ سازی و آموزش كار شود.

زخم یادگارنویسی بر تن میراث ۵۰۰ ساله مرزنشینان خراسان شمالی-mhzF6DdKe4

وی با بیان اینكه حفاظت از آثار تاریخی از وظایف سخت این نهاد است، می گوید: این اداره در شهرستان مرزی با كمبود نیرو مواجه است با این وجود تاكنون با تكیه بر نیروهای محلی و شوراهای روستا امسال توانسته ایم با ۱۰ گروه و حفار غیر مجاز برخورد و آنها را به مراجع قضایی معرفی كنیم.

مجردی یادآور شد: بقعه تاریخی سید بزرگ سال ۱۳۸۹ در فهرست آثار ملی ثبت شده است و پیش از ثبت این اثر تاریخی متاسفانه توسط اهالی با سیمان سفید پوشانده شده است.

وی با بیان اینكه تاكنون ۸۰ اثر تاریخی در این شهرستان مرزی خراسان شمالی شناسایی شده است، تصریح كرد: از این تعداد تنها ۳۷ اثر تاریخی كه شامل میراث ملموس، ناملموس و میراث طبیعی است به ثبت ملی رسیده است.

فصل نهم قانون مجازات اسلامی، مجازات در تخریب اموال تاریخی، فرهنگی را در بر می‌گیرد كه در ماده ۵۵۸ آن ذكر شده كه هر كس به تمام یا قسمتی از ابنیه، اماكن، محوطه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی تاریخی یا مذهبی كه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، یا تزئینات، ملحقات تأسیسات، اشیا و لوازم و خطوط و نقوش منصوب یا موجود در اماكن مذكور، كه مستقلاً نیز واجد حیثیت فرهنگی- تاریخی یا مذهبی باشد، خرابی وارد آورد علاوه بر جبران خسارات وارده به حبس از یك الی ۱۰ سال محكوم می‌شود.

بقعه شاهزاده نبی غلامان، مجموعه تاریخی راز، ارگ تاریخی آلمادوشن، تپه ارگ بالا، محوطه تاریخی راستقان از دیگر جاذبه‌های تاریخی این شهرستان است.

تاكنون ۶۴۲ میراث خراسان شمالی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده كه از این تعداد، ۵۰۹ اثر تاریخی، ۴۴ اثر طبیعی، ۷۵ اثر ناملموس و ۱۴ اثر منقول تاریخی است.

یكهزار و ۲۰۰ اثر تاریخی و طبیعی در خراسان شمالی شناسایی شده است.

شهرستان مرزی راز و جرگلان ۷۰ هزار نفر جمعیت دارد و مركز آن شهر راز در ۱۲۰ كیلومتری شمال بجنورد واقع است.