خانه شفیع پور یكی از خانه های قاجاری با قدمت ۱۵۰ ساله در یزد می باشد كه توسط میرزا شفیع احداث شده است . در مركز بخش اصلی خانه، حیاطی بزرگ و مستطیل شكل قرار دارد،جبهه های شمالی و جنوبی و غربی خانه، فضاهای بسته در یك لایه و رو به حیاط می باشد.
معماری خانه شفیع پور
فقط جبهه شرقی این بخش از دو لایه فضایی تشكیل شده است:
یك لایه آن اتاقهای رو به حیاط است و لایه دیگر فضاهای خدماتی و محروم از منظره حیاط است.بخش دوم بنا، كه خود خانه ای است كوچك، در شمال بخش اول قرار گرفته و پاره ای از آن در طبقه اول و پاره دیگر آن در طبقه فوقانی است.
آنچه در طرح بخش اصلی خانه جلب نظر می كند فقدان فضای نیم باز مهم در میانه جبهه های حیاط است؛ یعنی در مركز هر چهار جبهه حیاط اتاقهایی بزرگ قرار دارد.
در میانه جبهه های شمالی و جنوبی و شرقی، پنج دری هایی با نماهای مشابه و در میانه جبهه جنوبی، اتاق ارسی. می دانیم كه اتاق ارسی، اگر بازشوهای ارسی اش بالا رود، حال و هوای فضایی نیم باز (شبیه به ایوان) را پیدا می كند؛ و در این خانه، وجود بادگیری در انتهای این اتاق مكمل این حال و هواست.
وجود ارسی بزرگ در نمای جنوبی و ارسی هایی در طبقه فوقانی سبب شده كه این عنصر پرجاذبه از عناصر اصلی در طرح نماهای حیاط شود. با وجود ارسی، چوب به مصالح نماها افزوده شده و در نتیجه، هم در رنگ وب افت مصالح حیاط تنوع پدید آمده و هم فضای حیاط لطیف تر و صمیمی تر شده است. استقرار ارسی بر بالای راهروها دهانه های آنها را مهم تر از حد معمول جلوه می دهد؛ و به این ترتیب، قاب راهروها، كه معمولا نمای اتاقها را از یكدیگر تفكیك می كنند و حامیانی برای قاب مركزی هر نما به نظر می رسند، خود نقطه ای چشم گیر در نما شده اند. علاوه بر این زیباترین تركیب ارسی ها در نمای جنوبی بوده است، آنجا كه یك ارسی بزرگ در میانه و دو ارسی در دو جانب فوقانی نما ظاهر شده بوده است.
در اتاقهای این خانه، طاقچه هایی چهارگوش در پایین و قابهایی با قوس جناغی در بالا ردیف شده است و در نتیجه، دیوارهای آنها به دو بخش بالا و پایین تقسیم شده است. سقف قوس كلیلی دارد؛ و لذا از یك بخش مركزی افقی و مسطح و یك بخش حاشیه در میان دیوارها و سقف پیوند برقرار كرده است، چنان كه به نظر می رسد بخش فوقانی دیوارها، یعنی همان قابهای بالایی به سقف اتاق ملحق شده. این حالت سقف را سه بعدی جلوه می دهد.
و بالاخره درباره حیاط دوم یا حیاط كوچك شمالی باید گفت كه سطح اصلی آن در طبقه دوم واقع است و گودال باغچه آن به همراه اتاق شرقی كاربرد خدماتی دارد. برای رسیدن به سطح فوقانی این حیاط، نیازی به ورود به گودال باغچه و سپس حركت به سمت بالا نیست؛ زیرا در همان ابتدای راهرو ورودی خانه، پلكانی برای آن تعبیه كرده اند. اتاقهای اصلی ابن بخش از خانه در دو جبهه شرقی و غربی طبقه دوم قرار گرفته.
آدرس :یزد – محله تبریزیان- خیابان قیام- كوچه گل چینان
