منطقه تنگ بستانك ( بهشت گمشده ) طی مصوبه شماره ۱۹۴ شورای عالی محیط زیست (كمیسیون زیر بنائی دولت) مورخ ۱۳۷۸/۱۰/۱۵ با مساحت ۱۴۹۶۰ هكتار بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.منطقه حفاظت شده تنگ بستانك معروف به بهشت گمشده در فاصله ۱۲۰ كیلومتری شیراز در منطقه كامفیروز واقع گردیده است.
منطقه ای عمدتا با پوشش جنگلی و كوهستانی با میانگین ارتفاعی بین ۱۷۰۰ تا ۳۷۰۰ متر. دارای اقلیم ایرانی تورانی دارای تابستان های خشك و زمستان های بسیار سرد كه با ریزش برف و یخبندان همراه می باشد. میانگین درجه حرارت منطقه بین ۱۴ – ۱۶ درجه و متوسط بارندگی آن ۴۷۹/۴۲ میلی متر می باشد.
جاذبه های اكوتوریستی
وجود روستاهای زیبای جنوب تنگ بستانك مانند ساران و كهكرون با چشمه های زیبا و سابقه ای هزاران ساله از جاذبه های این منطقه می باشد. موقعیت جغرافیائی اثر طبیعی تنگ بستانك در مجموعه شبكه گردشگری محور شمال و شمال غرب استان و امكان ارتباط جاده‌ای كه با یادمان های تاریخی تخت جمشید، نقش رستم و پاسارگارد از یك طرف و چشم‌اندازهای طبیعی آبشارمارگون و تنگ براق از طرف دیگر، امتیاز ویژه‌ای برای بخش ایرانگردی و جهانگردی استان فارس است كه در خور توجه و اهمیت می باشد.
شهر كامفیروز
كامفیروز، شهری با تمدن كهن كه بیشتر آن را مدیون رودخانه پر جوش و خروش كر است. جریان این رودخانه در دشت وسیع كامفیروز پارت ها را كه در مسیر مهاجرت بودند مجذوب این سرزمین كرده و برای همیشه در آن ساكن شدند و حالا تپه های باستانی بسیاری در گوشه و كنار آن بر جای مانده است. شهری با ساكنین لر زبان و مهربان كه ید طولانی در بافت فرش و گلیم دارند و تقریبا تمام روستاهای اطراف آن مقصد مناسبی برای گشت و گذار در دامان طبیعت و تاریخ هستند. از كامفیروز عبور كرده و مسیر تنگ را در پیش می گیریم.
تنگ بستانك در بین گردشگران و طبیعت گردان حرفه ای كه برای اولین بار قدم در آن گذاشتند به بهشت گمشده معروف شد. بهشتی كه آنقدر آن ها را متحیر كرد كه سال ها است چند روز از سال را در این منطقه سپری می كنند. منطقه تنگ بستانك كاملا كوهستانی است، با كوه هایی مرتفع و سر بفلك كشیده و پوشش درختان از همان ابتدای مسیر به چشم می خورد. تنگه بین دو روستای زیبای منگان و محجن آباد قرار گرفته است. وقتی از پیچ و خم كوه ها و از نزدیكی روستاها عبور كنید به یك كوچه باغ رویایی می رسید كه رودخانه ای در میان آن در جریان است و درختانی بلند بالا و زیبا در كوچه شما را تا نزدیكی تنگه همراهی می كنند. اكنون به یك تنگه سرسبز وارد می شوید، تنگه ای كه از سمت شرق به غرب كشیده شده و در بین دیواره های عمودی كوه ها كاملا محصور شده است.
تنگه در عمق زمین قرار گرفته و ارتفاع دیواره ها چیزی حدود ۱۷۰۰ تا ۲۷۰۰ متر است. صدای آب در كنار نوای پرندگان موسیقی زیبایی را در سراسر تنگه به اجرا در آورده است كه گوش جان را آرام می بخشد. درختان بلند بالا و كهنسال آن چنان قد كشیده و در هم فرو رفته اند كه راه را بر روی نور خورشید قرق كرده اند و نور به سختی خود را به كف تنگه می رساند. به محض ورود به تنگ خنكای هوا و اختلاف دمای محسوسش را حس خواهید كرد. همین امر تنگ یاد شده را به مكانی مناسب برای تعطیلات و گشت و گذار در تابستان تبدیل كرده است و در فصول پاییز و زمستان آب و هوای این منطقه بسیار سرد می شود. دیواره كوه ها پوشیده از ریشه درختان و گیاهان بالا رونده است. كف تنگه كاملا سنگی بوده و پر از درختان تنومند گردو، چنار، بلوط، زالزالك و بادام كوهی است. بنه، بومادران و بوته های آیشن نیز از ساكنین تنگ بستانك هستند.
پوشش حیوانی تنگ بستانك
صدای آب نوای سرآمد این تنگه است. عبور رودخانه ای زیبا و پر آب و آبشارهایی كم ارتفاع و كوچك در مسیر رودخانه كه البته چیزی از زیبایی شان نمی كاهد، چشم ها را سحر می كند. سرسبزی دره در كنار كوه های بلند بالا و رودخانه ای كه قلب تپنده دره است یك بهشت بی نقص را در تنگ پدید آورده است. باید بگویم اینجا خانه سنجاب ایرانی است و علاوه بر آن خرس های قهوه ای، روباه، خار پشت، همستر و گربه وحشی ایرانی هم در آن زندگی می كنند. اگر مسیر رودخانه را به سمت سرچشمه ادامه دهید و به انتهای تنگه بروید به گودالی تقریبا بزرگ و پرآب می رسید كه با عمقی دو تا سه متری، استخر نه متری نامیده می شود. می توانید لذت شنا كردن را در این تنگه زیبا تجربه كنید و نهایتا آبشار زیبای دو پله ای تنگ بستانك را نیز از نزدیك ببینید. پس از آنكه به انتهای تنگه رسیدید اگر كمی به پیاده روی ادامه دهید به یك روستای بی نهایت زیبا می رسید كه سفرتان را تكمیل خواهد كرد.
بهترین زمان برای سفر به تنگ بستانك
اگر به دنبال بهترین فصل برای سفر به تنگه هستید اواخر اولین ماه از فصل بهار یعنی فروردین تا اوایل شهریور برای سفر به این منطقه را انتخاب كنید چراكه در این زمان تنگه را در اوج زیبایی و سرسبزی خواهید دید؛ اما اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید كه پاییز را در طبیعت جستجو می كنند باید بگویم پاییز تنگه ماورای همه تصورات شما است و برای زیبایی اش پایانی متصور نیست. می توانید یك روز كامل را در تنگه چادر زده وغرق در زیبایی طبیعت كمی آرام بگیرید و حتی یك شب به یاد ماندنی را در تنگه به صبح برسانید و شب را بر روی تخت های روان روی آب سر كنید. اگر دوربین تان را به همراه خود آورده اید حتما چند عكس زیبا هم از این بهشت گمشده ثبت كنید.
نحوه دسترسی به تنگ بستانك ( بهشت گمشده )
اگر برای رسیدن به تنگ بستانك نقشه را دنبال كنید، متوجه می شوید مقصد سفرمان در فاصله یكصد و بیست كیلومتری شیراز، هشتاد كیلومتری اقلید، پنج كیلومتری شهر كامفیروز استان فارس و در نزدیكی مرز این استان با استان زیبا و جادویی كهگیلویه و بویر احمد قرار دارد. اگر به دیدن تخت جمشید رفته اید حتما از مسیر مرودشت به سمت كامفیروز حركت كنید. آنچه در این مسیر در انتظار شما است شالیزارهای وسیع، دلربا و سرسبز و جنگل های شكوهمند بلوط خواهد بود.
اما اگر سری به استان كهگیلویه و بویر احمد زده اید فاصله چندانی با این تنگ واقع در استان فارس ندارید؛ از مسیر جاده یاسوج به شیراز كه پر از شگفتی های طبیعی همانند تنگه براق، آبشار مارگون و غیره است گذر كرده و بعد از عبور از بیضا به شهر كامفیروز و نهایتا به تنگ می رسید. كامفیروز دشتی حاصلخیز است كه شالیزارهای انبوهش چهره ای زیبا به پهنه دشت بخشیده و مسیر را دلنواز می كند.
دور تا دور این دشت را كوه ها فرا گرفته اند و بر دامنه كوه ها جنگل هایی زیبا واقع شده اند. در مسیر رسیدن به تنگ بستانك شیراز، جنگل های بزرگ چنار در كنار درختان بلوط مسیر را جادویی كرده و هر مسافری را برای گرفتن چند عكس از طبیعت چشم نواز منطقه وسوسه می كند؛ وسوسه ای كه مطمئنا مقاومت در برابر آن برای شما نیز سخت خواهد بود. شاید در مسیر رسیدن به كامفیروز چشمه های فراوانی را ببینید كه از دل زمین می جوشند و یا چشمتان به دریاچه ای بیافتد كه پشت سد معروف درودزن آرام گرفته و با آب شیرین خود پناه ماهی های كپور شده است.
كشاورزی در تنگه بستانك:
كشاورزی در تنگه بستانك به علت وجود آب فراوان، هوای مناسب و خاك حاصلخیز، رونق بسیاری دارد كه سبب شده است تا محصولات متنوعی مانند بنه، بادام، پسته، بلوط، زرشك، چنار در این ناحیه رشد كنند و همچنین سبب رویش گیاهانی مثل خارشتر، درمنه، شیرین بیان، گرامینه و گون می شود.
آدرس تنگ بستانك یا بهشت گمشده شیراز:
استان فارس، ۱۲۰ كیلومتری شمال غربی شیراز، مرودشت، كامفیروز
شاید بتوان مسیر منتهی به بیضا را بهترین راه دسترسی به تنگ بستانك دانست. این مسیر را می‌توانید در جاده‌ی شیراز- یاسوج، بعد از گویم بیابید. بهشت گمشده را بین دو روستای "محجن آباد" و "منگان" پیدا كنید.
تیپ اراضی منطقه بر اساس مساحت (هكتار) و درصد:
كوهها: ۱۱۶۴۸ هكتار با ۷۶/۱ درصد از كل منطقه
تپه ها: ۱۷۶۵ هكتار با ۱۶/۹ درصد از كل منطقه
فلاتها و تراسهای فوقانی: ۷۴۴ هكتار با ۴/۸۵ درصد از كل منطقه
دشتهای دامنه ای: ۳۰۷ هكتار با ۲ درصد از كل منطقه
واریزه های بادبزنی: ۹۸ هكتار با ۰/۶۴ درصد از كل منطقه
مسكونی: ۶۲ هكتار با ۰/۴ درصد از كل منطقه
وضعیت اجتماعی منطقه:
زراعت: میزان سطح اراضی زیر كشت آبی و دیم در منطقه ۱۵۷۶ هكتار می باشد كه ۱۲۲۷ هكتار به اراضی آبی و ۳۵۳ هكتار به اراضی دیم اختصاص دارد. زراعت آبی شامل: گندم، جو، لوبیا و شلتوك و تركیب كشت دیم شامل: گندم، عدس، جو و نخود می باشد.
باغداری: بطور كلی میزان سطح اراضی باغی در منطقه ۳۶۷ هكتار می باشد كه بالاترین میزان باغ آبی متعلق به روستای كهكران و كمترین مربوط به آب باد می باشد.
دامداری: دامداری در منطقه به صورت سنتی و به صورت نگهداری در كنار منازل مسكونی صورت می پذیرد. در منطقه ۴۰۰۵ راس گوسفند و بره، ۳۰۲۵ راس بز و بزغاله و ۴۹۴ راس گاو و گوساله وجود دارد.
