روستای راونج ، روستایی از توابع بخش مركزی شهرستان دلیجان و در ضلع شمالی این شهر و شرق روستای جاسب و جنوب روستای كرمجگان قم قرار داشته و فاصله آن تا دلیجان ۲۷ كیلومتر است.اقلیم این روستا كوهستانی سردسیر و ییلاقی میباشد .تمام منازل آن از دور با سقف شیروانی در دل دره ای سبز خودنمایی می كند .
براساس روایت گذشتگان و بزرگان روستا چون در این منطقه معادن غنی آهن، مس و سرب وجود داشته و گبرها در این منطقه سكنی گزیده بودند كه موید این امر وجود قبرستان‌های قدیمی متعدد بوده و با توجه به قدمت پنج هزار ساله به راه گنج معروف بوده و به مرور زمان این اسم به راونج تغییر یافته است.
هرچند درباره نام گذاری آن توضیحات دیگری نیز مانند؛ریشه یابی آن از كلمه ریواس آمده است. كه بدین شرح است:
ریواس در فرهنگ های فارسی به صورت ریباس، ریواج، ریباج، ریوج، ریوا، ریونج و راونج آمده و از طرفی چون این روستا در منطقه كوهستانی قرار دارد ممكن است نام آن با واژه ریونج مرتبط باشد.
گفته می‌شود واژه راونج در تمام ایران منحصر به فرد بوده و در هیچ فرهنگی آورده نشده است اما علامه دهخدا واژه ریونج را در ذیل راونج آورده و بنابر این به نظر می رسد واژه راونج و ریونج یكی باشد كه در این صورت در فرهنگ ها به معنی ریواس سنتی معروف است.
درباره ی قدمت روستا
در تحقیقات به عمل آمده مورخان و باستانشناسان جهت استحكام ستون های معبد آناهیتا واقع در خورهه از مخلوط قلع، سرب و روی معادن راونج به نام ازریر استفاده شده كه مهر تاییدی بر قدمت این روستای تاریخی است .
در بالای كوه سردیان سنگ نگاره هایی متعلق به هزاره های گذشته وجود دارد همچنین قلعه دزدك و غارهای پنجگانه شدادی با قدمتی در حدود ۲۵۰۰ تا سه هزار سال در این دره زیبا وجود داشته كه این غارها حاوی كانی های فلزی مانند سرب، روی، آهن و نقره بوده و در قدیم به عنوان معدن مورد بهره برداری قرار می گرفته است.
سنگ نگاره های دره كوه راونج در منتهی الیه این محدوده، حدفاصل سه منطقه «سرحض»، «دره اوس علی» و «مالگا» پراكنده شده اند.
این نقوش صخره ای بر روی بدنه سنگ ها و پهنه های عظیم گرانیتی كنده شده و مضامین مختلفی از جمله نقوش بزكوهی، صحنه های شكار، شخم زدن زمین توسط گاو، نمادهای خاص، نقش گوزن، گراز، یوزپلنگ، كتیبه های دوره اسلامی مربوط به هزاره هفتم پیش از میلاد تا دوره های اسلامی روی آن ها حك شده است.
نقوش این دره از بی نظیرترین آثار صخره ای دراستان مركزی است به خصوص نمونه صحنه های شكار، بزكوهی، و گراز توسط پلنگ كه نقوش دوره ساسانی را به ذهن تداعی می كند.
براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۵۶۲ نفر (۱۹۷خانوار) بوده‌است.این روستا دارای جمعیت شناور بوده و در فصول بهار و تابستان حدود چهار تا پنج هزار نفر جمعیت دارد كه اكثر این جمعیت از اهالی روستا و ساكن تهران، قم و دلیجان هستند. این افراد در راونج دارای زمین زراعی و خانه هستند و برای استراحت و كشاورزی به صورت فصلی در این روستا سكنی می گزینند.
محصولات این روستا شامل گردو، بادام، سیب، زردآلو و گلابی و انار است و میزان قابل توجهی گردو و بادام سالیانه از باغات این روستا برداشت می شود. در راونج به هر ۱۰ عدد گردو یك دست گفته شده كه بر این اساس تولید گردوی این روستا سالیانه حدود دویست هزار دست است.
از دیگر محصولات روستا پنبه غلات انواع میوه و لبنیات می باشند.
تولیدات
از تولیدات آن كرباس را می توان نام برد.
وضعیت مراتع روستا
این روستا دارای مراتع بسیار سرسبز و غنی است و گونه گیاهی این مراتع باریجه و گون بوده و درختچه های كوهی مثل ارژن و بادام كوهی نیز در این مراتع بوفور رویش دارد و بهمین دلیل دامداری نیز در این روستا رواج دارد.
آثار و جاذبه های گردشگری روستا
در خصوص آثار تاریخی، مذهبی و تفریحی این روستا میتوان گفت: قلعه شش برجی واقع در این روستا متعلق به دوره اوایل قاجاریه بوده كه هم اكنون از این قلعه سه یا چهار برج آن باقی مانده ولی كنگره های بالای برج ها به مرور زمان از بین رفته است، همچنین این روستا دو امامزاده به نام‌های پیرداوود كه در ابتدای دره ای زیبا قرار گرفته و شاهزاده سلیمان كه در گلزار شهدا روستا واقع است، دارد.
امامزاده پیرداوود
این سید از اولاد امام كاظم ع و فرزند احمد بن اسحق عالم بزرگ قم در زمان اشعریین و برادر امامزاده جلیل القدر شاهزاده حمزه مدفون در خیابان آذر قم بوده كه به خواست مردم راونج و به دستور پدر به عنوان عالم دینی به این منطقه آمده است.
با هدف بازسازی ساختمان قدیمی آن تخریب و این مكان در حال حاضر در دست توسعه می باشد.
از كنار امامزاده رودخانه زیبایی با آب بندهای پیاپی می گذرد.
امامزاده سلیمان
بنای ساختمان آستان امامزاده سلیمان (ع) شامل یك بنای قدیمی است كه احتمالاً اواسط دوره صفویان ساخته شده است . اصل بنای بقعه به صورت یك بنای آرامگاهی هشت ضلعی با گنبد مدور كلاه‌خودی دوپوش و تك ایوانی آجری است. دو باب اتاق در مجاورت ایوان و دو باب اتاق در كنار حرم قرار دارد. احتمالا این بنا متعلق به قرن ششم (دوره سلجوقی ( بوده و در دوره صفویه و معاصر تعمیر و مرمت شده و الحاقاتی به آن اضافه شده است. ضریح چوبی امامزاده، ایوان‌های بلند با نقوش و مقرنس‌های زیبا و متعدد همه نشان از ذوق هنرمندان و معماران این بقعه دارد. درب ورودی بقعه مربوط به زمان شاه طهماسب صفوی است و از ارزش ویژه ای برخوردار است .
این روستا دارای پنج چشمه مصفا و فرحبخش است كه چشمه لیلی، چشمه اویا، چشمه سردیان و چشمه فرهاد كه بصورت دائمی در جریان هستند و چشمه سفید به صورت فصلی جوشان است و علاوه بر این ۵ چشمه، چشمه ها و قنوات دیگری نیز در این روستا وجود دارد.
دره كوه در۱۰ كیلومتری شمال شرق روستای راونج واقع شده است و این دره بواسطه وجود چشمه سارها و بیش از ده هزار اصله درخت گردو دارد و نیز وجود درختچه های خودرو تمشك و زالزالك آن را به یكی از مناظر دیدنی استان مركزی تبدیل كرده است.
جشنواره محلی ریواس
با توجه به رویش گیاه ریواس در كوه های این منطقه هرساله به همت اهالی روستا جشنواره ریواس در روز جمعه دوم اردیبهشت در این روستا برگزار می شود.
خواندن متون ادبی و طنز با لهجه راونجی، اجرای موسیقی سنتی، بازی‌های بومی و محلی، پخت غذاهای سنتی و چیدن ریواس از كوه مروار و دره درو از دیگر برنامه ای این جشنواره محلی است.
