روستای گِزیر (كه عرب‌ها آن را جزیر می‌گویند) روستای بزرگی در استان هرمزگان از توابع بخش مركزی شهرستان بندر لنگه می باشد . این روستا در ۲۵كیلومتری شمال شهر كنگ واقع شده است .در واقع از شمال شوره زار مهركان، از جنوب كنگ، از مغرب باورد، و از سمت مشرق به بركه سفلین محدود می‌گردد.جمعیت روستای گزیر ۴۶۹۳ نفر جمعیت و ۶۶۲ خانوار می‌باشد كه اهل سنت و از پیروان امام محمد ادریس شافعی هستند. دارای ۱۰ مسجد، ۶ مدرسه، بیمارستان، و (آب‌انبار) به گویش محلی (بركه) می‌باشد. به زبان فارسی به لهجه محلی تكلم می‌كنند. پیشهٔ بیشتر اهالی كشاورزی می‌باشد. اما بطور متفرقه مشاغلی از قبیل فعلگی، پیله وری، دریانوردی، بازرگانی، كارمندی، معلمی ـ تا مقطع استادی دانشگاه و … در بین اهالی یافت می‌شود.
گزیر دارای ۹مسجد، شش مدرسه، بیمارستان و آب‌انبار (بركه) است. «مدرسه رستگار» نخستین مدرسه‌ای بود كه در سال ۱۳۴۲ در این روستا احداث شد و امروز روستای گزیر دارای شش مدرسه از مقطع ابتدائی تا دبیرستان و یك مدرسه دینی و تعدادی مكتبخانه است.”كتابخانه عمومی مشاركتی راسخ” گزیر یكی از مؤثرترین مراكز فرهنگی این روستاست كه از سال ۱۳۸۹ آغاز به كار كرد.این كتابخانه دارای ۷ هزار و ۷۰۰ جلد كتاب توانسته است یك هزار و ۵۵۰ نفر از اهالی را به عضویت خود درآورد و همچنین با اجرای برنامه‌های متنوع در سال ۱۳۹۳ جزء بهترین كتابخانه‌های استان هرمزگان و برترین كتابخانه فرهنگی در كشور انتخاب شد.
در این كتابخانه دوره‌های آموزشی ازجمله كلاس‌های زبان انگلیسی، كامپیوتر، كلاس‌های تقویتی كنكور، آزمون آزمایشی كنكور، نقاشی، خیاطی و … برگزار می‌شود.
كشاورزی در گزیر
دهستان گزیر دارای ۱۲۰۰ هكتار زمین زیر كشت و نخلستان است، و زمین حاصلخیز گسترده‌ای دارد و آب چاه آن شیرین است و بیش از ۳۰۰ پمپ آب وچاه عمیق و نیمه عمیق دارد. عمده محصولات این دهستان به ترتیب عبارت است از: خربزه، هندوانه، خیار، گوجه فرنگی، خرما، بادنجان، كاهو، كلم، تره، جعفری، گشنیز، تربچه، و تمام سبزیجات، شتوی‌جات و صیفی‌جات كاشته می‌شود. همچنین جو و گندم وغله و تنباكو نیز می‌كارند. تنباكوی گزیر از شهرت و آوازهٔ زیادی برخوردار است و بی نظیری و مرغوبیت آن زبان‌زد همة طالبان این متاعِ نه چندان مفید است. در حال حاضر چشم‌انداز آینده كشاورزی گزیر متأسفانه چندان روشن و مطلوب به نظر نمی‌رسد، چرا كه آب مرغوبی كه در سی چهل سال گذشته در سفره زیر زمینی آن موجود بود و حتی برای شرب در سال‌هایی كه باران نمی‌آمد از آن استفاده می‌شد، امروز دیگر از آن خبری نیست و آب موجود، بسیار نامرغوب و بدمزه شده‌است، به‌طوری‌كه حتی محصولات كشاورزی هم به سختی در آن رشد و نمو می‌كند و عمق چاه‌های آن بعلت اینكه شبانه روز آب از آن كشیده می‌شود از۲۰ متر به ۷۰ تا۸۰ متر افزایش یافته‌است.
دركوه‌های گزیر حیوانات و پرندگان مختلفی وجوددارند، از گونه حیوانات: گراز، آهو، روباه، گرگ، شغال، كفتار، لشكی، جوجه‌تیغی، خرگوش، خفاش و همچنین خزندگان مختلفی نیز در این مناطق وجود دارد. واز گونه پرندگان مانند: شاهین، كلاغ، كبوتر ، كبك، قُمری (كیات)، بلبل، تیهو، جغد، گنجشك، دم جنبانك (دومیل)، فاخته و بادخور را می‌توان نام برد.
یك بازی محلی و معروف در میان مردمان گزیر رایج است كه به دلیل جالب بودن آن به شرحی از آن می پردازیم.
این بازی با چند روش مختلف انجام می‌شود بیشترین بازی كه در بین بچه‌ها رواج دارد پنج‌دنگو می‌باشد.
اساس این بازی ۵عدد سنگ است. در این بازی بین دو تا ده نفر بازیكن، كه معمولاً از ده نفر بیشتر نیست، در بازی پنج دونگو اصولی وجود دارد كه باید رعایت شود. مثلاً اگر از اول بازی به توافق رسیدند كه بازی عروقی باشد در حین بازی نباید هیج یك از سنگ‌ها بهم بخورند وگرنه بازی را باخته و بازی به نفر بعدی می‌رسد این بازی از ۱۴ مرحله تشكیل شده‌است كه از یك دنگو شروع می‌شود و به گل ختم می‌شود در گل با بازی كه انجام می‌شود به تعداد سنگ‌های بافیمانده در دست امتیاز داده می‌شود:
۱. بازی یك‌دنگو بازی ای است كه چهار تا از سنگ‌ها روی زمین است ویكی از سنگ‌ها به عنوان مایه در دست است و یكی یكی سنگ‌ها را برمی‌داریم.
۲. در بازی دو دنگو دوتا دوتا از سنگ‌ها را برمی‌داریم و به همین ترتیب تا مرحله چهارم پیش می‌رویم.
۳. بازی پنج دنگو مثل بازی یك دنگو است با این تفاوت كه در دستی كه مایه‌است سنگ‌ها را خارج نمی‌كنیم.
۴. در این مرحله از بازی به صدا نكن می‌رسیم این بازی نیز مثل بازی یك‌دنگو است با این تفاوت كه سنگ‌ها نباید در تماس با مایه قرار بگیرد و صدا دهد.
۵. بعد از این بازی به صدا بكن می‌رسیم كه مثل صدا نكن است ولی باید صدا دهد.
۶. به مشكل‌ترین مرحله ازبازی می‌رسیم كه چهار دنگ به گل نام دارد در این بازی اول یكی بعد دوتا سپس هر پنج سنگ را با هم پرتاب می‌كنیم.
۷. بعد از این مرحله به تی ودنگو می‌رسیم در این مرحله بعد از پرتاب مایه باید سنگ‌ها را در دست جابجا می‌كنیم كه این بازی سرعت عمل زیادی می‌طلبد.
۸. در این مرحله از بازی به عروس می‌رسیم در عروس انگشت اشاره را روی انگشت وسطی قرار می‌دهیم كه تقریباً چیزی شبیه پنجره تشكیل می‌شود كه باید سنگ‌ها را از آن عبور داد.
۹. بعد، بازی كپ را انجام می‌دهیم كه در این بازی تا سه بار همهٔ سنگ‌ها را به زمین می‌زنیم ومایه را به هوا پرتاپ می‌كنیم.
۱۰. بعد به مسطراب می‌رسیم كه در این بازی نیزكه ساختار مستطیلی شكل تشكیل می‌دهیم با سه ظربه باید سنگ‌ها را به هم برسانیم و آن‌ها را با هم از زمین برداریم.
۱۱. در یكی مانده به پایان مرحله بازی وشك را انجام می‌دهیم در این بازی سنگ‌ها را پشت سر هم قرار داده وبا یك ضربه آن را از زمین جمع می‌كنیم.
۱۲. در پایان به بازی گل می‌رسیم كه در این مرحله شخص با حداكثر سرعت عمل خود باید بكوشد تا هر چه بیشتر امتیاز كسب كند به این صورت كه شخص پنج سنگ را در كف دست خود قرار می‌دهد و با پرتاب آن به بالا و جمع كردن آن در پشت دست كه این كار سه بار انجام می‌شود به هر تعداد سنگی كه در پشت دست بماند یك امتیاز محسوب می‌شود تعداد سنگ باقی‌مانده باید از ۲ تا بیشتر باشد اگر كمتر بود هیچ امتیاز نمی‌گیرد هر امتیاز كه شخص بگیرد باید به شخص دست راستی خود به پشت دست او بزند.
روستای دوستدار كتاب كشور
روستای «گزیر» یكی از روستاهای بندرلنگه در غرب استان هرمزگان در سومین دوره جشنواره پایتخت كتاب ایران توانست در بین ۱۰ روستای دوستدار كتاب كشور قرار گرفته و افتخاری دیگر را برای استان هرمزگان رقم بزند.
